Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

1. Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

2. DANE INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Gimnazjum Mistrzostwa Sportowego w Słupsku • ID grupy: • 96/9_MP_G1 • Kompetencje • Profil: matematyka-przyroda • Temat projektowy: • Cukier cukrowi nierówny. • Semestr/rok szkolny: • Semestr V 2011/2012

3. W organizmach zwierząt i roślin bardzo ważną rolę odgrywają węglowodany. Składają się one z węgla, wodoru i tlenu. Do węglowodanów należą cukry.Ogólny wzór ma postać: Cn(H2O)n n - ilość atomów węgla i ilość cząsteczek wody

4. Cukry dzielimy na: Cukry proste (monosacharydy) o wzorze C6H12O6 Wśród nich wyróżniamy: · glukozę · fruktozę Cukry złożone: -dwucukry (disacharydy) o wzorze C12H22O11· laktoza· maltoza· sacharoza -wielocukry(polisacharydy) o wzorze (C6H12O5)n· skrobia· celuloza· glikogen

5. CUKRY PROSTE

6. Monosacharydy można podzielić na: • aldozy, w których występuje grupa aldehydowa (CHO), np. deoksyryboza, ryboza, glukoza, galaktoza. • ketozy, w których występuje grupa ketonowa (C=O), np. rybuloza, fruktoza.

7. Glukoza • powstawanie : Glukoza wytwarzana jest z CO2 i wody przez rośliny zawierające zielony barwnik, pod wpływem światła6CO2 + 6H2O ---> C6H12O6 + 6O2

8. Glukoza • właściwości : Glukoza pod wpływem enzymów ulega fermentacji alkoholowej i przekształca się w alkohol etylowy, wykazuje własności redukujące wobec Cu(OH)2 i związków srebra. Glukoza jest izomerem fruktozy Jest substancją białą, dobrzerozpuszczalną w wodzie, o słodkim smaku. Jest dobrze przyswajalna przez organizm.

9. Glukoza • występowanie : cukier prosty występujący w sokach roślin, np.: winogronach i stąd zwany cukrem gronowym, miodzie pszczelim oraz we krwi.

10. Fruktoza to naturalny środek słodzący doskonale zastępujący cukier. Korzystnie wpływa na nasze samopoczucie, a także może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka chorób nowotworowych. Fruktoza, jako naturalny cukier, znalazła zastosowanie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym oraz gospodarstwie domowym. Wykorzystując fakt, że fruktoza nie zwiększa bezpośrednio stężenia glukozy w krwi, zastosowano ją do słodzenia potraw przeznaczonych dla chorych na cukrzycę.

11. Fruktoza • właściwości : jest najsłodsza spośród cukrów, pozostałe właściwości podobne do glukozy, substancja krystaliczna o słodkim smaku, dobrze rozpuszczalna w wodzie

12. Aldozy lub Aldehydocukry • cukry proste, w których cząsteczkach występuje grupa aldehydowa, w przeciwieństwie do ketoz, w których występuje grupa ketonowa. Ich ogólny wzór sumaryczny to: CnH2nOn.Wzory aldoz są często pisane dla uproszczenia w postaci łańcuchowej, np. CH2OH-(CHOH)4-CHO podczas gdy aldozy są związkami cyklicznymi.

13. Reakcje charakterystyczne • redukują amoniakalny roztwór azotanu(V) srebra(I) do metalicznego srebra (próba Tollensa) i związki miedzi(II) do czerwonego tlenku miedzi(I) (odczynnik Benedicta, odczynnik Fehlinga) • reakcja utlenienia wodą bromową (odbarwienie wody bromowej)

14. Ketozy • cukry proste, w których cząsteczkach występuje grupa ketonowa. Są cukrami redukującymi. • Przykłady Heksozy: • Fruktoza • Sorboza

15. Reakcje: • dają reakcję z odczynnikiem Benedicta i Fehlinga oraz próbą Tollensa (podobnie jak aldozy) • nie odbarwiają wody bromowej (w przeciwieństwie do aldoz)

16. CUKRY ZŁOŻONE dwucukry

17. Powstają w wyniku połączenia dwóch lub więcej cząsteczek cukrów prostych, które określamy wtedy mianem monomerów. Wielocukry nie są jednak polimerami, gdyż podczas ich powstawania wydziela się woda. Jedna cząsteczka wody powstaje w wyniku połączenia się dwóch cukrów prostych tzw. wiązaniem glikozydowym. Hydroliza cukrów złożonych prowadzi do rozerwania wiązań glikozydowych. Przebiega ona jednak tym trudniej, im dłuższy jest łańcuch cukrowy i im bardziej jest on rozgałęziony.

18. Sacharoza

19. Sacharoza • dwucukier będący zasadniczym składnikiem cukru trzcinowego i cukru buraczanego • jest bezbarwnym ciałem stałym o budowie krystalicznej. Jest nietoksyczna, ma słodki smak i bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie.

20. Maltoza • inaczej cukier słodowy. Jest to dwucukier zbudowany z dwóch cząsteczek glukozy, połączonych wiązaniem α-1,4glikozydowym. Fermentuje. Otrzymywany przez hydrolizę skrobi, stosowany jako środek słodzący, do pożywek bakteriologicznych, stabilizator wielosiarczków.

21. Laktoza • (C12H22O11, cukier mlekowy), dwucukier zbudowany z D-galaktozy i D-glukozy. • Zawartość laktozy: • mleko krowie - 4,5% • mleko ludzkie - 5,5-7,5%

22. Laktoza • Chemicznie jest to bezbarwna substancja stała o temperaturze topnienia 225°C, rozpuszczalna w wodzie. • Enzym trawienny laktaza rozkłada laktozę na cukry proste, które ulegają wchłanianiu (absorpcji jelitowej). Niedobór tego enzymu prowadzi do schorzenia nietolerancji laktozy.

23. CUKRY ZŁOŻONEwielocukry

24. są związkami, których każda cząsteczka jest zbudowana z wielu setek lub nawet tysięcy jednostek monosacharydowych. Są występującymi w przyrodzie polimerami a najważniejszymi polisacharydami są: celuloza, skrobia i glikogen.

25. Skrobia • Wzór chemiczny skrobi ma postać - (C6H10O5)n gdzie: n może przyjmować wartości - od kilkuset do kilkudziesięciu tysięcy…

26. W trakcie hydrolizy kwasowej skrobia rozpada się na coraz krótsze łańcuchy polisacharydowe tworząc kolejno: • amylodekstryny (barwiące się z I2 na niebiesko), • erytrodekstryny (barwiące się z I2 na czerwono), • achrodekstryny (niebarwiące się z I2) • maltozę i glukozę.

27. Glikogen • Jest zapasowym wielocukrem. Występuje w większych ilościach w wątrobie (do 10% jej masy), w mięśniach (0,5 - 1%) oraz innych narządach ustroju zwierzęcego (0,1 - 0,3%). Jego spalanie stanowi główne źródło energii dla wielu procesów fizjologicznych jak skurcz mięśni, praca tkanki nerwowej, itp.

28. Celuloza • wzór chemiczny celulozy ma postać - (C6H10O5)n • jest naturalnym polimerem zbudowanym z 1000 - 4000 reszt glukozy. Tworzy szereg włókien naturalnych takich jak; bawełna, len, konopie, sizal, itp.). Również jest podstawowym surowcem do produkcji papieru. Celuloza nie rozpuszcza się w wodzie i niema smaku.