771 likes | 1.58k Views
Geriatrik Anestezi. Prof. Dr. Ahmet COŞAR. 24 ŞUBAT 2006. Ortalama Yaşam Beklentisi. Guinness Rekorlar Kitabı. En Yaşlı Erkek. En Yaşlı Bayan. 122 Yıl 164 gün. 120 Yıl 237 gün. Yaşlı 65 - 74 İleri yaşlı 75 - 84 Çok yaşlı > 85. Yaşlıların Sınıflandırması.
E N D
Geriatrik Anestezi Prof. Dr. Ahmet COŞAR 24 ŞUBAT 2006
Guinness Rekorlar Kitabı En Yaşlı Erkek En Yaşlı Bayan 122 Yıl 164 gün 120 Yıl 237 gün
Yaşlı 65 - 74 İleri yaşlı 75 - 84 Çok yaşlı >85 Yaşlıların Sınıflandırması
Cerrahi Popülasyonunun%11.3 Gereksinimleri: Harcamaların %33 Hasta Yataklarının %38 Cerrahi İşlemlerin %21 En az %50 si Ölmeden önce Cerrahiye gerek duyuyorlar Yaşlı Hastalar (>65)
“Doku ve organların işlevi ve yapısında azalan yönde ölçülebilen değişiklik yapan progresif ve genel bir fizyolojik süreçtir.” (Miller) Yaşlanma
Kronolojik yaş Fizyolojik veya işlevsel Her zaman kronolojik ve fizyolojik yaş paralel gitmez Yaşa ilişkin değerlendirmelerde kronolojik olan belirleyicidir. Yaşlanma
Anatomik Lipid fraksiyonu artar Kas kitlesi azalır Vücut Kompozisyonundaki Değişiklikler • İlaçların yarılanma ömürleri artar • Oksijen tüketimi azalır • ısı üretimi azalır • CO Düşer
Anatomik Nöronlar azalır Nörotransmitter aktivitesi azalır Sinir Sistemi Değişiklikleri • Deafferentasyon • Nörolojik atrofi • Azalmış anestetik ihtiyacı
Kardiyo-vasküler Değişiklikler • Anatomik • Azalmış arteryel elastisite • Ventriküler hipertrofi • Azalmış adrenerjik yanıt • Ejeksiyona artmış direnç • Genişlemiş nabız basıncı • Azalmış CO
Anatomik • Akciğer elastisitesinin azalması • Artmış torasik direnç • Azalmış alveolar alan • Artmış rezidüel volüm • Azalmış vital kapasite • Azalmış gaz değişimi • Artmış solunumişi Pulmoner Değişiklikler
Azalmış Oksijenasyon PaO2 = 102 -Yaş 3
Anatomik • Azalmış doku kitlesi • Azalmış hepatik kan akımı • Azalmış ilaç metabolizması Hepatik Değişiklikler
Anatomik • Azalmış vaskülarite • Doku atrofisi • Azalmış plazma akımı • Azalmış GFR • Azalmış ilaç klirensi • Azalmış su ve tuz kayıplarını dengeleme yeteneği Renal Değişiklikler
Azalmış kas kitlesine bağlı olarak kreatinin normal değerlerde BUN> 0.2mg/dl/yıl (30 yaşından itibaren) Renal parametrelerdeki Değişiklikler
Diabetik nefropati Hipertansif nefropati Prostat obstrüksiyonu Konjestif kalp yetmezliği Renal Patofizyoloji
Bağ dokusu kaybı Kolayca çürük Elektrodların sökülmesi hasar yapabilir Turnike ve manşona bağlı leze olma Isı pedleri yanığı Deri
Kas –İskelet Patofizyolojisi • Azalmış elastisite • Yumuşak doku travması • Dayanıksızlaşmış ven • Artrit • Hareket kısıtlılığı • Pozisyon vermede güçlük • Osteoporozis • Fraktür için artmış risk
Eklem ve Basınç Noktaları • Litotomi pozisyonu • Sinir gerilme hasarı • Diz protezinin dislokasyonu • Lateral veyaprone • Brakiyal pleksus hasarı • Boyun hasarı • Göz hasarı
Fizyolojik Değişiklikler • Hipovolemi, hipotansiyon ve hipoksiye karşı kalp hızını artırma yeteneğinin azalması • Azalmış akciğer kompliansı • Azalmış arteryel oksijen basıncı • Azalmış renal tübüler işlev • Hipotermiye artmış duyarlılık
Farmakolojik Değişiklikler • İlaç etkileşimleri • Gerek farmakokinetik gerekse farmakodinamik değişikliler olmaktadır • Bu değişiklikler; volatil anestetikler,kas gevşeticiler ve indüksiyon ajanlarınınhem başlama hemde etki sürelerini uzatmaktadır • Erişkinler için öngörülen beklentiler modifiye edilmelidir
İlaçların Doz ve Süreleri • Vucut kompozisyonunda değişim • Azalmış kan volümü • Azalmış kas kitlesi • Azalmış plazma proteinleri • Yavaşlamış dolaşım zamanı • Azalmış metabolizma ve klirens
Anesteziyologların Geriatrisi ! • 1976-1999, Dahiliyecilerle karşılaştırma fark yok • İlaç alımı,intihar ve infeksiyona (HIV) bağlı ölümlerde fark var • Emeklilik döneminde erken ölüm 5 diğer branşa göre anlamlı düzeyde artmış (İngiltere) • Kabaca morbidite ve mortalite yüksek.Neden? • Anesteziklerle kanser arasında ilişki yok Lawrence Tsen, MD, Harvard Medical School
En Yaşlı Hasta • 113 yaş Erkek • Genel anestezi • Femur kırığı tamiri • 23.günde taburcu • 114.yaş ölüm Oliver. Br J Anaesth 2000; 84: 260
İnguinal Herni Tamiri • 1927 –> 50y. kontrendike • 1994 –31,000 hasta yatarak • 1994 –114,000 hasta ayaktan Fıtık ameliyatı olmuştur.
Sık Yapılan Operasyonlar (>65 Y. ) • Kardiyak • Torasik • Ortopedik • Kraniyotomi • Genito uriner
Preoperatİf Değerlendirmenin ABCD’si • Assessment (Değerlendirme) • Beta- blockers, diğer ilaçlar • Communication(İletişim) • Decisions (Kararlar)
Değerlendirme • Havayolu anatomisi • Fonksiyonel kapasite • Laboratuar testleri? • Göğüs x-ray? • Noninvazif kardiyak değerlendirme
Preoperatif Değerlendirme • Daha büyük ölçekli hikaye+fizik muayene • Daha az laboratuar testleri • İncelemeler olgu bazında ve hikaye+FM’ye göre yapılmalıdır.
Fonksiyonel Kapasite • MET= MetabolikEkivalan = O2 tüketimi (70 kg, 40 y.erkek, istirahat durumunda) • > 7 METs – mükemmel • 4-7 METs - orta • < 4 METs - kötü J Am Coll Cardiol 1996; 27:910-48
Rejyonal/Genel Anestezi ? • Mortalite ve morbiditede fark yok • Kan basıncı ve kalp hızı genel anestezide daha sıkı denetlenebilir • Rejyonal anestezi “real world” • Olgu bazında kararlaştırılmalıdır
Zor Havayolu • Boyun ve Çenede sertleşme • Dental bozulmalar • Maske uyumunda güçlükler • Aspirasyon riski
Niçin Preoksijenasyon ? • Daha hızlı desatürasyon • Daha yavaş başlayan kas gevşetici etkisi • KAH insidansının daha yüksek olması
Preoksijenasyon için en iyi yol ? • 8 derin nefes/60 saniyede • 10 l/dak. O2 akım hızı • 8DN/60 s > 3-5 dak. > 4DN/30 s Benumof. Anesthesiology 1999; 91: 603 Baraka. Anesthesiology 1999; 91: 612
Anestezi İndüksiyonu • Maske Azalmış hava yolu refleksleri Daha stabil bir kan basıncı • Maske indüksiyonu geriatrik olgular için seçkin bir alternatifdir Sevofluran sadece çocuklar için değil! (Kirkbride et al. Br J Anaesth 2001;87:166P)
Propofol • Bolus : 1-1.5mg/kg 30sn hipotansiyon(10dak.) • Bilinç kaybı (erişkin=yaşlı=40sn) dönüşü (30y.-6dak.,75y.10dak.) • SAB düşme (1mg/kg prop+ remifentanil 0.5 μg/kg) < 100 mm Hg % 50 • < 80 mm Hg % 8
Beta Blokaj • Mutlak İdame +Orta ve yüksek kardiyak riskindeksine sahip olanlar • Terapötik hedef 55-65/dak KH, SAB>100mmHg (periop) • Olası anestetik faydaları Anest. ve analj. tasarrufu ve daha hızlı derlenme • Göreceli yararları (aort stenozu,rejyonal anestezi) • Esmolol
Beta Blokaj BETA-ADRENERGIC-BLOCKING DRUGS. INCREDIBLY USEFUL, INCREDIBLY UNDERUTILIZED DAVID C. WARLTIER, MD, PhD EDITORIAL Anesthesiology 1998; 88:2-5
Diastolik Kan Basıncı • Yaşlılar sistolik hipertansiyona sahiptirler • SAB tedavi edilirken diastolik basınçdaki düşmelere izin verilmemeli • Kardiyak perfüzyonu sağlayan diastolik basınç • Diastolik basınç %10 dan fazla değişmemelidir • Minimum diastolik basınç 60mmHg’dan düşük olmamalı
Vücut Isısında Değişme • 30 yaş sonrası • BMR < 1% /yıl • Termogenezis kapasitesinin azalması
Hipotermi Zararlı mı? • Titreme enerjiye gerek duyar • miyokardiyal iskemiye yol açabilir • İlaç metabolizması yavaşlamıştır • Yaşlı hastaları hipotermik düşünüp ısıtmayı planla
Yaşlılar Daha Geç mi Uyanır? • Evet, çünkü: • Daha düşük MACawake • Daha yüksek ağrı eşiği • Hipotermiye artmış eğilim • Ani hipertansiyon • Etkinin daha uzun sürmesi • Rölatif ilaç doz aşımı
PACU Anesteziye ilişkin komplikasyonların %25’i PACU’da görülür.
PACU • PACU’da %25 ‘e varan oranlarda anesteziye ilişkin komplikasyonlar gelişir. • Özellikle yaşlıların perioperatif anestezi yönetiminde erken postoperatif döneme odaklanılmalıdır
PACU • Ağrı • Bulantı • Solunumsal • Kardiyo-vasküler instabilite
Postoperatif Ağrı • Hastaların % 75 yetersiz analjezi almaktadırlar • Erken ve effektif analjezi diğer olası komplikasyonları minimize eder • Postoperatif analjezi stratejileri preoperatif dönemde planlanmalıdır.
Geriatrik Ağrı Kontrolu • Periferal bloklar • Intravenöz narkotikler • Intravenöz lokal anestetikler (lidokain) • NMDA antagonistleri (ketamin,MgSo4) • Epidural narkotikler • COX-2 inhibitörleri • NSAID
Ağrı Denetiminin Komplikasyonları • Aşırı sedasyon • Solunum depresyonu • Ajitasyon • İdrar retansiyonu
Cerrahi Hastaları Üşürler • Çünkü; • Çıplaktırlar • Soğuk bir odadadırlar • Soğuk su ile temas halindedirler • Vazodilate durumdadırlar
Bulantı-Kusma • Ayaktan hastaların en sık hastaneye kabul nedeni • Primer nedenler • Cerrahi işlem • Anestetikler • Oral alıma erken geçilmesi • Hareket • Ağrı