ACİL DURUM PLANLARI

1. ACİL DURUM PLANLARI

2. AMACIMIZ: Katılımcıların, işyerlerinde acil durumlarda uygulanacak planlar ve bu planlamanın yapılması hakkında bilgi edinmelerini sağlamaktır. ÖĞRENME HEDEFLERİMİZ : Bu dersin sonunda katılımcılar; Acil durumlarda müdahale ve iletişim kavramlarını tanımlar. Acil durum planlarını hazırlar. Çalışanları bu konuda bilgilendirerek, uygulamayı tatbik ettirir.

3. Konunun Başlıklarımız: • Acil durum planlarının hazırlanması ve çalışanlara aktarılması • Tedbir ve tatbikatlar • Acil durum ekiplerinin ve çalışanların eğitimi • Acil durum donanımı • Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi • İlkyardım ve acil müdahale • Tehlike iletişimi • İlgili mevzuat

4. Bazı sorular • Başarılı bir Acil Durum Planı (ADP) için ön koşul nedir? • ADP kim/kimler tarafından yapmalıdır? • ADP hazırlamak için kaç değişik ekip kurulmalıdır? • Kaç tane ADP olmalıdır? • Arama kurtarma ekibi gerekli midir? • Tatbikatlar ne zaman yapılmalıdır? • ADP için Ülkemizde yasal zorunluluk var mıdır? • ADP ne kadar sürede hazırlanabilir?

5. ACİL DURUM NEDİR? Ortaya çıktığında; • Zarar veren • Planlanmamış olaylardır. Bir Acil Durum; • Toplum üzerinde yaratacağı etki • İşyeri üzerinde yaratacağı etki ile değerlendirilmelidir. Unutmayınız ! Bir işletme için basit olan bir durum diğer bir işletme için felaket anlamına gelebilir.

6. Acil Durumun Boyutları; Acil Durumun Büyüklüğü ne olabilir? • Lokal • Tesisin tamamı • Bölgesel • Ülkenin bir kısmı • Ülkenin tamamı • Uluslar arası olabilir

7. NELER ACİL DURUMDUR? ACİL DURUM ŞİRKET İÇİ ACİL DURUMLAR ŞİRKET DIŞI ACİL DURUMLAR DOĞAL OLAYLAR İNSAN KAYNAKLI

8. Acil Durum yaratan olaylar • Deprem • Aşırı yağışlar • Sel/su baskını • Yoğun kar yağışı • Dolu yağışı • Aşırı sıcak (kuraklık) • Aşırı soğuk (don) • Fırtına • Heyelan – Erozyon • Göktaşı düşmesi • Haşeratlar DOĞAL OLAYLAR ŞİRKET DIŞI OLAYLAR • Komşu tesisler • Radyasyon kazaları • Anız yangınları • Trafik kazaları • Enerji kesintileri • Hava kirliliği • Hava araçları düşmesi • Anarşik olaylar • Sabotaj – Soygun • Bomba ihbarı • Seferberlik hali – savaşlar • Ana müşterinin yitirilmesi • Tedarikçinin yitirilmesi İNSAN KAYNAKLI

9. Acil Durum yaratan olaylar • Hava kirliliği • Salgın hastalık • Toplu gıda zehirlenmesi • İş kazaları – İşyeri Kazaları • Şirket içi trafik kazaları • Göçük – Yıkıntı • Yangın (lokal – genel) • Su – Enerji kesilmesi • Çeşitli üretim arızaları • Ünitelerden birinin devre dışı kalması • Kimyasal madde kazaları (sızıntı, dökülme, parlama, patlama) • Anarşik olaylar – Sabotaj – Soygun • Grev • Radyasyon kazaları • İletişim sisteminin çökmesi • Bilgisayar sisteminin çökmesi • Müşteri – Tedarikçi kaybı ŞİRKET İÇİ OLAYLAR

10. Hazırlıklı isek, her acil durumda; Hazırlıklı isek kazancımız ne olabilir? • Daha çabuk normale dönebiliriz

11. Hazırlıklı isek, her acil durumda; Hazırlıklı isek kazancımız ne olabilir? Acil Durum Planlamasının Yararları; • Koruma sağlar, toplumsal sorumluluğu azaltır • Yasalara uyulmuş olur, cezai sorumluluğu azaltır • Çeşitli birimler ile uyum sağlar • Zararları azaltır/önler • İtibar kazandırır / artırır

12. Acil Durum Yönetimi Nedir?-1 • Yanıt vermek • Baş etmek • Etkilerini azaltmak • Etkilerini gidermek sürecidir

13. Acil Durum Yönetimi Nedir?-2 • Dinamik bir süreçtir; • Planlama • Eğitimler • Tatbikatlar • Ekipmanların denenmesi • Çalışmaların koordinasyonu Bu sürecin önemli fonksiyonlarıdır

14. Başarılı bir ADP yapmak Başarılı bir ACİL DURUM PLANI ne zaman yapılmalıdır? • Tesis henüz kurulmadan önce, projelendirme aşamasında yapılmalıdır

15. Başarılı bir ADP yapmak ! Artık tesis kurulduğuna göre; Başarılı bir ADP için neler yapacağız? • Acil Durum öncesi • Acil Durum sırasında • Acil Durum sonrasında Yapmamız gerekenler var!

16. Başarılı bir ADP yapmak ! Acil Durum öncesi yapılacaklar; • Eksikleri giderme dönemidir • İyi bir planlama • Önleyici – Düzeltici çalışmalar • Prosedürler – Talimatlar • Eğitimler - Tatbikatlar • İşaretlemler – Etiketlemeler Acil Durum sırasında • Prosedür ve Talimatlara uygun davranmak Acil Durum sonrasında • Gözden geçirme • Önleyici – Düzeltici çalışmalar

17. Gerçekçi bir planlama için Önceliğimiz; • Yasalara uygunluk • Standartlara uygunluk • Bilimsellik

18. Planlama sürecinin aşamaları 8 7 6 5 4 9 1 3 Gözden geçirme Tatbikatlar yapılması Olası acil durumların belirlenmesi Mevcut durum incelemesi Risk analizlerinin yapılması Yönetimin kararlılığı Planın uygulanması Planın yazılması Çekirdek ekip kurulması 2

19. Yönetimin kararlılığı nedir? 1 Yönetimin kararlılığı Yönetimin KESİN desteği gerekir Bu konuda yazılı olarak; • Görevlendirilen personelin belirlenmesi • Şirketin AD Politikalarının belirlenip yayınlanması OLMAZSA OLMAZ KOŞULUDUR! Çekirdek ekip kurulması 2 Mevcut durum incelemesi 3 Risk analizlerinin yapılması 4 Olası acil durumların belirlenmesi 5 Planın yazılması 6 Planın uygulanması 7 Tatbikatlar yapılması 8 Gözden geçirme 9

20. Çekirdek ekip ne demektir? • Çekirdek ekibin yapısı • Bir yönetici (ekip lideri) • İş Güvenliği Sorumlusu • İşyeri Hekimi • Çevre Mühendisi • İK - Sosyal hizmetler sorumlusu* • Bakım – Onarım yöneticisi* • Bakım – Onarım teknik personel 1 Yönetimin kararlılığı Çekirdek ekip kurulması 2 Mevcut durum incelemesi 3 Risk analizlerinin yapılması 4 Olası acil durumların belirlenmesi 5 Planın yazılması 6 Planın uygulanması 7 Tatbikatlar yapılması 8 Gözden geçirme 9

21. Çekirdek ekibin ilk işi ne olmalı? • Çalışma planı hazırlamak • Takvim hazırlamak • Ön bütçe hazırlamak

22. Hepsini çekirdek ekip yaptıracak! 3 Mevcut durum incelemesi Risk analizlerinin yapılması 4 Olası acil durumların belirlenmesi 5 Planın yazılması 6 Planın uygulanması 7 Tatbikatlar yapılması 8 • Risk analizlerini yapabilmek için ayrıca ekip kuracak! Gözden geçirme 9

23. Planlama sürecinin aşamaları 1 Yönetimin kararlılığı Çekirdek ekip kurulması 2 Mevcut durum incelemesi 3 Risk analizlerinin yapılması 4 Olası acil durumların belirlenmesi 5 Planın yazılması 6 Planın uygulanması 7 Tatbikatlar yapılması 8 Gözden geçirme 9

24. Mevcut durum saptaması 3

25. Mevcut durum saptaması 3

26. Tehlikelerin sınıflaması Tehlikeler Şirket içindekiler Şirket dışındakiler İnsan İşler Doğal olaylar İnsan kaynaklı Çalışma ortamı Hatalı durumlar

27. Tehlikelerin sınıflaması DOĞAL OLAYLAR • Deprem • Aşırı yağışlar • Sel/su baskını • Yoğun kar yağışı • Dolu yağışı • Aşırı sıcak (kuraklık) • Aşırı soğuk (don) • Fırtına • Heyelan – Erozyon • Göktaşı • Haşeratlar ŞİRKET DIŞI KAYNAKLAR • Komşu tesisler • Radyasyon kaynağı • Anız (yangınları) • Trafik (kazaları) • Enerji kesintileri • Hava kirliliği • Hava araçları • Anarşik olaylar • Sabotaj – Soygun • Bomba ihbarı • Seferberlik hali – savaşlar • Ana müşterinin yitirilmesi • Tedarikçinin yitirilmesi İNSAN KAYNAKLI

28. Tehlikelerin sınıflaması Tehlikeler Şirket içindekiler Şirket dışındakiler İnsan İşler Doğal olaylar İnsan kaynaklı Çalışma ortamı Hatalı durumlar

29. Tehlikelerin sınıflaması • Gürültülü – Titreşim • Sıcak – Soğuk • Esinti – Nem • Basınç • Toz – Duman – Buhar • Kimyasallar • Biyolojik ajanlar • İyonize radyasyon • Noniyonize radyasyon • İş – İnsan uyumu • Ortam – İnsan uyumu • Donanım – İnsan uyumu • Sistem – İnsan uyumu • İnsan – İnsan uyumu • İşyeri – Çevre Şirket içindekiler Şirket dışındakiler İnsan İşler İnsan kaynaklı Çalışma ortamı Hatalı durumlar

30. Tehlikelerin sınıflaması

31. Acil Durum Risk Analiz Ekipleri Acil Durum Risk Analiz Ekibinin kurulması Acil Durum yaratacak riskleri belirleyecektir 4 • Bir yönetici (ekip lideri) • İş Güvenliği Sorumlusu • İşyeri Hekimi • Çevre Mühendisi • İK – Sosyal hizmetler sorumlusu • Bakım – Onarım yöneticisi • Bakım – Onarım teknik personel • DEĞİŞKEN PERSONEL Çekirdek ekip • Bir Önceki Ünite Yetkilisi • İncelenen Ünite Yetkilisi • Bir Sonraki Ünite Yetkilisi • Yeteri kadar çalışan

32. Acil Durum Risk Analizleri 4 Çekirdek Ekip + Değişken Ekip (A, B, C) yapacaktır A B C D Bir önceki ünite yetkilisi Risk analizi yapılan ünite yetkilisi Bir sonraki ünite yetkilisi

33. Acil Durum Risk Analizleri 4 Çekirdek Ekip + Değişken Ekip (B, C, D) yapacaktır A B C D Bir önceki ünite yetkilisi Risk analizi yapılan ünite yetkilisi Bir sonraki ünite yetkilisi

34. Tehlike kaynaklarının belirlenmesi Nerede Ne Ne zaman Şeklinde sorular sorarak riskler saptanır Neden Nasıl Risk değerlendirmesi yapılır Kim Düzeltici – Önleyici çalışma Risk Analizi Tehlike (kaynakları) analizi 4

35. Tehlike kaynaklarının belirlenmesi Nerede Ne Ne zaman Şeklinde sorular sorarak riskler saptanır Neden Nasıl Risk değerlendirmesi yapılır Kim Düzeltici – Önleyici çalışma Risk Analizi Tehlike (kaynakları) analizi • Makinelerde hareketli aksam • Basınçlı kaplar • Talaş sıçraması • Elektrik kaçağı (Elektrik şoku) • Düşme olasılığı bulunan yerler • Üzerine malzeme düşme olasılığı • Zararlı, zehirli, tahriş edici maddeler • Zararlı gaz ve toz çıkması • Yangın tehlikesi • Patlayıcı maddeler • Işıklandırmanın yetersiz olması 4 • Döner miller • Çıkıntılar • Açıkta dönen aksam • Merdaneler • Kayış kasnaklar • Dişliler • Kapalı yerde hareket eden parçalar • Kazan içinde dönen aksamlar • Aşındırıcılar • Eziciler • Vargel hareketi • KESİCİ AĞIZLAR

36. Acil durumların belirlenmesi 1 Yönetimin kararlılığı Çekirdek ekip kurulması 2 Mevcut durum incelemesi 3 Risk analizlerinin yapılması 4 Belirlenen bütün riskler içerisinde, Acil durum yaratabilecek olanlar; Ekip tarafından tartışılmalı ve Acil Durum Risk tablosuna eklenmelidir! Olası acil durumların belirlenmesi 5 Planın yazılması 6 Planın uygulanması 7 Tatbikatlar yapılması 8 Gözden geçirme 9

37. Acil durumların belirlenmesi

38. Acil Durum Risk Analizleri 5 B C A Toplam Risk Puanı=((A x Ağırlıklı Etki Puanı)/15) x ((B+C)/2)

39. Acil Durum Risk Analizleri 5 B C A Toplam Risk Puanı=((A x Ağırlıklı Etki Puanı)/15) x ((B+C)/2)

40. R=F1xF2xC 5 • F1: Tehlikenin ortaya çıkma olasılığı • F2: Tehlikeye maruz kalma süresi ve sıklığı • C: Tehlikeye bağlı hasar veya zarar • R: Risk FORMÜL: Risk puanı= =Olasılık X Sıklık X Şiddet

41. Kinney R=F1xF2xC

42. Kinney R=F1xF2xC

43. R=F1xF2xC 5

44. R=F1xF2xC 5

45. Planlama sürecinin aşamaları 5 1 Yönetimin kararlılığı Çekirdek ekip kurulması 2 Mevcut durum incelemesi 3 Risk analizlerinin yapılması 4 Olası acil durumların belirlenmesi 5 Planın yazılması 6 Planın uygulanması 7 Tatbikatlar yapılması 8 Gözden geçirme 9

46. Planlama sürecinin aşamaları • Düzeltici – Önleyici Faaliyetler • Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak amacıyla önleyici veya düzeltici çalışmalar yapmak gerekir. • Bunun için; • Şirket iç kaynakları ile • Dış kaynaklar ile • Hemen yapılabilecekler • Zamana yayılarak yapılabilecekler • Proje hazırlanarak yapılacaklar • Bu aşama tekrarlanabilir! 5

47. ADP Yazılması Öncesi Yapılacaklar • Önleyici çalışmalar –Kim(ler) yapacak? • Düzeltici çalışmalar –Kim(ler) yapacak? • Planlama (sıraya koyma) • Bütçeleme • Takvime bağlamak !

48. ADP Yazılması Öncesi Yapılacaklar Düzeltici – Önleyici Çalışmalara örnekler • Periyodik bakım programları hazırlanması • İşaretleme ve bilgi-uyarı levhaları • YOTA • Alarm sistemi • Ekiplerin kurulması • Eğitimler ve tatbikatlar* • Konserveler – Sağlık ve Hijyen Malzemeleri • Yetki dağılımının belirlenmesi • Acil müdahale talimatlarının güncellenmesi

49. ADP yazımında dikkat edilecek ayrıntılar • Şirket personeli • Müteahhit firma çalışanları • Ziyaret için gelenler • Çırak ve stajyerler Riskler konusunda; • Bilgilendirilmeli • Eğitilmeli

50. ADP yazımında dikkat edilecek ayrıntılar