SOSYAL GÜVENLİK REFORMU

1. SOSYALGÜVENLİK REFORMU Murat GÖKTAŞ İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Yrd. SGK Başmüfettişi

2. 5510 Sayılı Yasada sigortalı Sayılanlar Daha Önce SSK kapsamında sigortalı sayılanlar 4/a Bağ-Kur sigortalıları 4/b T.C. Emekli sandığı iştirakçilerinin 4/c

3. 4/A SİGORTALILARI 1) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, 2) Hizmet akdiyle çalışmadığı halde özel düzenlemelerle 4/a sigortalısı sayılanlar da bulunmaktadır. Buna göre; a) İşçi sendikası yöneticileri b) Düşünürler, yazarlar ve sanatçılar c) Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar, d) Çiftçi Mallarını Koruma Bekçileri, e) Genelev kadınları, f) Usta Öğretici ve 657/4-c’liler

4. 4/B SİGORTALILARI 1) Köy ve mahalle muhtarları 2) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, 3) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olarak bağımsız faaliyetine devam edenler, 4) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, 5) Tarımsal faaliyette bulunanlar, 6) jokey ve antrenörler. 7) Noter ve Avukatlar

5. 4/ (C) BENDİ GEREĞİ SİGORTALI SAYILANLAR 5510 sayılı Kanunla birlikte eski-yeni memur ayrımı getirilmiştir. Buna göre; Yeni Memur 30.09.2008 tarihi ve öncesinde hiçbir sosyal güvenlik yasası kapsamında çalışması olmayanlardan Kamu idarelerinde işçi ve sözleşmeli personel statüsünde olmayanlar ile hizmet akdi kapsamında çalışmayanlardan memurlar, askerler (subay-astsubay-uzman erbaş), öğretim üye ve görevlileri, hakimler ve savcılar, 4/(a) ve 4/(b) bentlerine tabi olmayanlardan sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında 4/(a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar, 5510 sayılı kanuna göre 4/c sigortalısı sayılacaklardır. Eski Memur 01.10.2008 tarihi ve öncesinde herhangi bir sosyal güvenlik yasası kapsamında çalışması olanlar ile halen memur olanların, ilerde 5510 sayılı Kanunun 4/c sigortalısı sayılmasını gerektiren bir faaliyette bulunması halinde (Anayasa Mahkemesinin 15.12.2006 tarih ve E:2006/111 ve K:2006:11 sayılı kararı gereğince) 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olurlar.

6. MEMURLAR EMEKLİ OLUNCA NEDEN KAMU KURUMLARINDA ÇALIŞAMAZ ? • 5335 sayılı yasanın 30.maddesine göre Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar.

7. Bunlar Hariç …. a) Cumhurbaşkanlığına seçilenler, b) Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar, c) Yasama Organı üyeliğine seçilenler, d) Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar, e) Yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler, f) Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler g) Vakıf üniversitelerinde görev alanlar, h) Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler.

8. Belediye Başkan Ve Başkan Yardımcılarının Durumu • Başkan Yardımcıları Sosyal Güvenlik kapsamında ise tercihe bağlı • Emekli sandığı Emeklisi ise SGDP kesilmeyecek sadece stopaj kesilecek… • Belediye Başkanları emekli değil ise 4/c li olacaklar.

9. Bazı sigorta kollarının uygulanacağı sigortalılar a)Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında, iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortası uygulanır ve bunlar, 4 / (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar. b) 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; c) Meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır ve bu bentte sayılanlar, 4 /(a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.

10. d)Harp malûlleri ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylıkları hesaplanarak ödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlara göre vazife malûllüğü aylığı bağlanmış olanlardan, 4/ (a) ve 4/(b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışanların aylıkları kesilmeksizin haklarında kısa vadeli sigorta kolları uygulanır. Ancak bunlar hakkında, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayı istemeleri halinde, bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, aylıkları kesilmeksizin uzun vadeli sigorta kolları uygulanır. Bunlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmaz. e) Sosyal güvenlik destek primine tâbi olanlar hakkında, sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır. f) Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler, 4 / (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.

11. Topluluk Sigortasının Kaldırılması 5754 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamayan ülkelerde Türk işverenlerin yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında emeklilik primi olan uzun vadeli sigorta kolu primleri alınmayacağı, sadece kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacağı isteyen işçilerin kendi primlerini isteğe bağlı sigorta ile ödeyebilmeleri öngörülüyor. Yani, emeklilik primini işveren ödemeyecek, bunun yerine dileyen işçiler kendi emeklilik primlerini isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyeceklerdir. Ancak bu şekilde olması halinde de, ödenen isteğe bağlı sigorta primleri 4/b sigortalılığı olarak dikkate alınacağından bu işçilerin mağduriyetleri ve 9000 gün prim ödeyerek emekli olmaları sonucunu doğuracak.

12. Aday çırak, çırak ve meslekî eğitim gören öğrenciler - 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası uygulanacak. - 3308 sayılı Kanunun 25. maddesine göre aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitimi gören meslek lisesi öğrencilerinin sigorta primine esas kazanç tutarları asgari ücretin yüzde 50’si kadardır. Prim oranı prime esas kazançlarının % 1'idir. - Meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Meslek liselerinde zorunlu staja tâbi tutulan öğrencilerin primi ise Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar tarafından ödenecektir.

13. Staj yapan üniversite öğrencileri - Yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tâbi tutulan öğrenciler, sosyal güvenlik reformu öncesinde sigortalı olamıyorlardı. 5510 sayılı Kanunla yapılan düzenleme uyarınca, yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tâbi tutulan öğrenciler için öğrenim gördükleri yüksek öğretim kurumu tarafından ödenecektir. - Prim oranı, prime esas kazançlarının % 1'idir. Prime esas günlük kazançlarının hesaplanmasında prime esas günlük kazanç alt sınırı dikkate alınacaktır.

14. Sigortalı sayılmayanlar 1) İşverenin işyerinde ücretsiz çalışan eşi sigortalı sayılmaz. 2) Aynı konutta birlikte yaşayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hısımlar arasında ve aralarına dışardan başka kimse katılmaksızın, yaşadıkları konut içinde yapılan işlerde çalışanlar sigortalı sayılmaz. 3) Ev hizmetlerinde çalışanlar (ücretle ve sürekli olarak çalışanlar hariç), 4) Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay okulu öğrencileri sigortalı sayılmaz. 5) Yurtdışında sigortalığını belgeleyen yabancılar 6)Türkiye'de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar sigortalı sayılmaz.

15. 7) Resmî meslek ve sanat okulları ile yetkili resmî makamların izniyle kurulan meslek veya sanat okullarında ve yüksek okullarda fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, tatbikî mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler sigortalı sayılmaz. 8) Sağlık hizmet sunucuları tarafından işe alıştırılmakta olan veya rehabilite edilen, hasta veya malûller sigortalı sayılmaz. 9) 4 / (b) ve 4/(c) bentleri gereği sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar, (bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmaz.) 10) Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, asgari ücretten az olduğunu belgeleyenlerin GSS sigortalılığı hariç olmak üzere, sigortalı olma zorunlulukları yoktur.

16. İşverenin çocukları ve diğer akrabaları -Kanunda gerçek kişi işverenin işyerinde çalışan çocukları, ana, baba ve kardeşleri için herhangi bir istisna hükmü yer almadığından, işverenin hısımları hizmet akdine dayanarak çalıştıkları takdirde sigortaya tâbi tutulacaklardır - Ancak, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 345. Maddesi hükmü gereğince, baba veya anasına ait işyerinde çalışan mümeyyiz küçüklerin, hususi bir vasinin iştiraki ile yazılı olarak yapılmış ve hakim tarafından onaylanmış bir hizmet akdi mevcut olmadıkça sigortalı sayılmalarına imkân bulunmamaktadır. - İşverenin 18 yaşını bitirmiş veya 18 yaşından evvel evlendiğinden reşit sayılmış çocukları hizmet akdi mevcut ise sigortalı sayılacaklardır.

17. 4/A (SSK) Sigortalılarının Bildirimi a)Herhangi bir istisna kapsamına girmeyen sigortalıların, işe başlatılmadan önce sigortalı işe giriş bildirgesiyle bildirilmesi, b) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün, sigortalı işe giriş bildirgesiyle SGK’na bildirilmesi, c) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar, d) Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,

18. Kamu idarelerinceistihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre - işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile - kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içindeKuruma bildirmek zorundalar Bu kapsamda, kamu idareleri de Kanunla getirilen hükümlerle “işyeri” ve kamu idarelerinin 5018 sayılı Kanun hükümlerine göre harcama yetkilisi olanları da “işveren” sayılacaktır.

19. 4/c (Kamu) Sigortalı İşe girişlerin Bildirilmesi - Kamu kurumlarında ilk işe giriş için giriş tarihinden itibaren 15 gün içinde, - Nakil durumlarında bir kamu kurumundan diğer kamu kurumlarına başladığı tarihten itibaren 2 gün içerisinde, - Aynı kurumun başka bir şubesine geçişlerde işe giriş verme zorunluluğu yok.

20. 4/A (SSK) Sigortalılarının Bildirimi Hizmet Akdine Tabi Çalışanların Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin E-Sigorta Yoluyla Bildirilmesi - 5510 sayılı Kanunun 4 /(a) bendine (SSK) tabi sigortalıları çalıştıran işverenlerden aylık prim ve hizmet belgesini 01.10.2009 tarihi itibariyle zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla vereceklerdir; Bunlardan; 1)01/11/2008 tarihinden itibaren sigortalı tekrar işe giriş bildirgesini, 2)01/12/2008 tarihinden itibaren ise sigortalı ilk işe giriş bildirgesini zorunlu olarak e-Sigorta yoluyla internet üzerinden vereceklerdir.

21. SİGORTALI İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİ - Sigortalılardan sigortalı işten ayrılış bildirgesini kağıt ortamında verenler için, sigortalılığın sona ermesini takip eden 10 gün içinde sigortalı işten ayrılış bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Biri düzenleyen kuruluşta kalır, diğeri ilgili üniteye gönderilir.01.08.2009 itibariyle verilmemesi halinde her sigortalı için 1 asgari ücret ceza uygulanmaktadır. Aylık prim ve hizmet belgesi ile sigortalı işten ayrılış bildirgesi arasındaki mutabakatsızlık, işverenle yapılacak yazışma sonucunda giderilecek.

22. EK-1,EK-2 ve İAB belgeleri kalktı • 01.08.2009 itibariyle Çalışma Bakanlığına verilen Ek-1 ve Ek-2 ile İş-Kur’a verilen İşten Ayrılma Belgesi kaldırıldı bunların yerine SGK’ya verilen İşe giriş ve İşten çıkış bildirgeleri yeterli olacaktır.

23. İŞYERİ TESCİLİNİN BİLDİRİMİ - 4/(a)’lı çalıştıran işverenler, işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte SGK’na vermelidir. - İşyeri bildirgesinin, adi posta veya kargo yolu ile gönderilmesi ya da Kuruma doğrudan verilmesi halinde, bildirgenin Kurumun evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi şeklinde gönderilmesi halinde, postaya verildiği tarih; e-sigorta kanalıyla gönderilmesi halinde ise internet kanalıyla gönderilmesi sırasında onaylama işleminin yapıldığı tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir. - İşverenler tarafından, şirket kuruluşu aşamasında, çalıştırılacak sigortalı sayısı ile bu sigortalıların işe başlama tarihlerinin ticaret sicili memurluklarına bildirilmesi halinde, bu bildirimler Kuruma yapılmış sayıldığından, ticaret sicil memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimleri en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır.

24. İşyeri Tescilleri - Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenir. - Aynı ünite bölgesinde olmak ve yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait işyerlerinin, tehlike sınıflarının en yükseği veya tehlike sınıfları aynı olanlar gruplandırılmak suretiyle ünitelerce, farklı ünite bölgesinde olanların ise Genel Müdürlükçe tek dosyada veya birden fazla dosyada işlem görmesine izin verilebilir. - Aynı işverenlere ait olup, aynı işkolunda bulunan birden fazla kara veya deniz yahut hava ulaştırma araçlarına tek sicil numarası verilir.

25. Kamu işyerinde işveren ve/veya yetkili değişimi yada Unvan değişikliği durumunda yine aynı adrese yazı ile bildirilecektir. (programın hazır olması halinde düzeltme işlemi Kesenek bilgi sistemi üzerinden kullanıcılar tarafından yapılabilecektir.) Saymanlıkların değişmesi halinde Yeni İşyeri dosyası Tescil edilmesi gerekmektedir.

26. İşyeri Sicil Numarası

27. Ayrı İşyeri Dosyası Tescili • Aynı işverenin birden fazla işyeri kurması hâlinde, her bir işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenecektir. • Diğer taraftan, tescili yapılacak işyerinde, hem ayın 1’i ila 30’u arasında, hem de ayın 15’i ila müteakip ayın 14’ü arasındaki çalışmalarına istinaden ücret alan sigortalıların bulunması halinde, her iki çalışma döneminden dolayı iki ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri tescili yapılacaktır.

28. İşyerinin nakli; 1- Başka ile Nakil - İşyerinin faaliyette bulunduğu ilden başka bir ile nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesi, işyerinin nakledildiği adresin bağlı bulunduğu üniteye, en geç işyerinin nakledildiği tarihi takip eden 10 gün içinde verilecektir. 2-Aynı il içinde Nakil - İşyerinin, aynı il içinde olmakla birlikte, başka bir ünitenin görev alanına giren bir adrese nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesi verilmeyecek, ancak nakil tarihini takip eden tarihten itibaren on gün içinde nakledilen işyerinin sicil numarasını içerir yazı ile durum eski ve yeni üniteye bildirilecektir. - Aynı il içinde olsa da farklı ile nakil olsada işyeri dosyası tescil edilecektir.

29. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI - Sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle 4/(c) bendi kapsamında, 4/(c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacak. Örn:Doktor - Yine, aynı madde uyarınca 4/(b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4/(a) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemeyecekler. Zira, önce başlayan sigortalılık hali devam ettirilmektedir.

30. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI - Sigortalıların 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışmaları halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılır. 1) Sigortalılar, 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmaları halinde öncelikle (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışma yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılırlar. 2) Başlatılan sigortalılığın kesintiye uğraması halinde sonra başlayan çalışmaya göre sigortalılık hali başlatılır. 3) 4/(a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan zorunlu sigortalılık halleri isteğe bağlı sigortalılığı keser.

31. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI 4) İsteğe bağlı sigortalı olanların 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamına tabi olacak şekilde çalışmaya başlamaları halinde, isteğe bağlı sigortalılık hali sona erer. 5) Sigortalılık hali değişikliklerinde Kanunda ve SSİY’de belirtilen sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren, yeni sigortalılık haline göre hak ve yükümlülükler başlar. 6) 4/(b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden, 4/(a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler. Ancak anonim şirket yönetim kurulu ve murahhas azaları 3. kişinin yaptığını yaparsa ve Ltd Şti ortakları kesinti olmazsa 4/(a)’lı olabilirler. 7) Sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödenmiş olması halinde, ödenen primler esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.

32. SİGORTALILIK HALLERİNİN BİRLEŞMESİ VEYA ÇAKIŞMASI 8) 01/10/2008 tarihinden önce 506 sayılı Kanuna tabi olmaları nedeniyle 4/(a) bendi, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi olmaları nedeniyle 4/(b) bendi kapsamında kabul edilen sigortalılardan zorunlu sigortalı olmaları gerektiği halde 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi isteğe bağlı sigortalılığı devam edenler hakkında 5510 sy. Kanunun 4 üncü maddesi gereğince işlem yapılır. 9) 01/10/2008 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun 4 / (b) bendi kapsamında sigortalı oldukları halde, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden 4/(a) bendine tabi prim ödemesi olanların sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar devam ettirilir.

33. ALT İŞVEREN VE SİGORTALIYI DEVİR ALANIN BİLDİRİLMESİ İşveren, - Kendisinden iş alan alt işveren ile - Başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak sigortalısını devrettiği işverenin bilgilerini taşıyan örneği Kurumca hazırlanan ek belgeyi, alt işverenin işe başladığı; geçici olarak sigortalısını devrettiği tarihten itibaren, sözleşmeyi ibraz etmeleri koşuluyla, en geç 15 gün içinde ilgili üniteye, bildirmek zorundadır.

34. İhalelerin bildirilmesi, Hakedişten Kesinti ve Mahsup İdareler, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların tebligat adreslerini sözleşmenin imzalandığı tarihi takip eden onbeş gün içinde ilgili üniteye bildirmek zorundadır. İhale konusu iş, piyasadan hazır halde alınıp satılan malın temini ise bu işler idare tarafından Kuruma bildirilmez. İdare, işverene yapacağı her hakediş ödemesinden önce, işverenin ve varsa alt işverenlerinin Kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının olup olmadığını, üniteden yazı ile sorar. Ünitece, işverenin ve varsa alt işverenlerinin muaccel borcunun bulunmadığı hususu idareye bir aylık süre içinde yazı ile bildirilir. Yazı ile bildirilmediği sürece, idare tarafından işverene hakediş ödenmez.

35. İş kazasının tanımı ve kapsamı İş kazası; a) 4-1/(a) bendi kapsamında çalışan sigortalının; 1) İşyerinde bulunduğu sırada, 2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, 3) Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, 5) İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, b) 4-1/(b) bendi kapsamında çalışan sigortalının ise; 1) İşyerinde bulunduğu sırada, 2) Yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır.

36. İş Kazasının Bildirimi a) 4-1/(a) bendinde sayılan sigortalılar ile Kanunun 5 inci maddesinin (a) ve (c) bendinde sayılan sigortalıların iş kazası geçirmeleri hâlinde işverenleri, Kanunun 5 inci maddesinin (b) ve (e) bentlerinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri hâlinde ise eğitim veya staj gördükleri işyeri işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhâl, Kuruma en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendinde sayılan sigortalının iş kazası geçirmesi hâlinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhâl, Kuruma ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, b) 4-1/(b) bendi kapsamında olan sigortalıların iş kazası geçirmeleri hâlinde, bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından geçirdiği iş kazasına ilişkin rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü içinde, İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesini vermekle yükümlü olanlar e-sigorta ile Kuruma bildirir veya doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderebilir.

37. İş Kazasında Yapılması Gerekenler -İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımları yapılır. - Kaza o yer yetkili kolluk kuvvetlerine (Jandarma veya Polise) derhal bildirilir. - İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır. - Kaza, ilgili SGK sigorta/sosyal güvenlik merkezi müdürlüğüne dilekçe ekindeki İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile en geç kazadan sonraki üç işgünü içindebildirilir. (5510 sayılı Kanun) - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en geç iki iş günü içindehaber verilir. (4857 sayılı Kanun) - Kazayla ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. Dosyada ayrıca; işçinin sigortalı işe giriş bildirgesi, işe giriş sağlık raporu, kaza tarihinden önceki dört aya ait ücret hesap pusulalarının sureti, işçi çizelgesi, eğitim belgesi ile diğer sertifakalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri de yer alır.

38. Vazife malûllükleri; 4/c kapsamında sigortalılara uygulanmaktadır. İdarelerince sağlanan bir taşıtla işe gelişi ve işten dönüşü sırasında veya işyerinde meydana gelen kazadan doğmuş olursa, buna vazife malûllüğü ve bunlara uğrayanlara da vazife malûlü denir.

39. Vazife malûllüğü hükümlerinin uygulanmayacağı durumlar Keyif verici içki ve her çeşit maddeler kullanmaktan, Kanun, tüzük ve emir dışında hareket etmiş olmaktan, Yasak fiilleri yapmaktan, İntihara teşebbüsten, Her ne suretle olursa olsun kendisine veya başkalarına menfaat sağlama veya zarar verme amacından, meydana gelmişse…

40. HASTALIK VE ANALIK HALİ - 4/a ve 4/b sigortalılarının iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar hastalık hali olarak belirlenmiştir. - Sigortalı veya sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve özürlülük halleri analık hali kabul edileceği öngörülmüştür. Esasen çoğul gebelik halinde sadece doğum öncesinde on haftalık istirahat süresi sözkonusu olmakla birlikte, maddede çoğul gebelik halinde doğum sonrasındaki on haftalık sürenin analık hali kabul edileceği belirtilmiştir.

41. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ Geçici iş göremezlik ödeneği; a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, b) 4-1/(a) bendi ile 5 inci maddesi kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların, hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğramaları hâlinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için verilir

42. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ Kamu idarelerinde 4-1/(a) bendi kapsamındaki sigortalının; a) İstirahatlı olduğu dönemde işyerinde çalışıp çalışmadığı, b) Kazanç hesabına giren döneme ilişkin aylarda, prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler, c) Viziteye çıktığı/istirahatın başladığı tarih itibarıyla prim ödeme hâlinin devam edip etmediği, ç) Sigortalının PTT bank veya banka hesap numarası ile T.C. kimlik numarası, İşveren tarafından Kuruma bildirilir. Bu bildirim yazılı olarak yapılabileceği gibi elektronik ortamda da yapılabilir. Sigortalının, geçici iş göremezlik ödeneği almasına esas istirahat raporu süresi içinde, sigortalılık hâlinin herhangi bir nedenle sona ermesi hâlinde istirahat süresince geçici iş göremezlik ödeneği ödenmeye devam edilir.

43. Çalışamama belgesi girmeyene ipc cezası • İstirahat başlangıç ve bitişini kurumun tebligatına rağmen; • 5 işgününde vermeyen işverene 2 asgari ücret… • Hiç vermeyene 5 asgari ücret ceza uygulanmaktadır.

44. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİKTE İKİ GÜN ÖDENİR Mİ? - İş Kanunu uyarınca, hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilebilir. Bu düzenleme hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilebilmesi noktasında sadece işverene bir takdir yetkisi vermektedir. - Açıkça belirtmek gerekir ki, işverenlerin işçilerin raporlu olduğu sürelerde ne ilk iki gün için, ne de tüm istirahat süresince ücret ödeme ve sigortalı bildirme zorunluluğu yoktur. - Ancak, işverenler isterse SGK’dan alınan istirahat parasını işçiden talep ederek işçisinin ücretlerini çalışmamalarına rağmen tam olarak ödeyebilirler. - SGK’dan alınan istirahat parasının işverene iade edilerek ücretin tam olarak ödenmesi, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları devrede fark ücretlerin ödenmesi veya bu devrede Sosyal Güvenlik Kurumu’nca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ücretlerin tam olarak ödenmesi durumunda mutlaka SSK priminin de kesilmesi ve istirahatlı sigortalının SGK’ya bildirimine devam edilmesi gerekmektedir. Yani, raporlu işçiye ücretinin ödenmesi durumunda sigorta primi de yatırılır.

45. Geçici iş göremezlik ödeneği ne Kadar? Eski Uygulama; SSK’lılar için ayakta tedavide günlük kazancın 2/3’ü ayakta tedavide ½ si Bağ-Kur’lularda yoktu Memurlar maaşlarını alıyorlardı. Yeni Uygulama; 4/a’lılar da ayakta tedavide günlük kazancın 2/3’ü ayakta tedavide ½ si 4/b’lilerde muhtar; ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olan; gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olan sigortalılar ile tarımsal faaliyette bulunanlar için yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı ile analık halinde ayakta tedavilerde günlük kazancının 2/3’ü, yatarak tedavide ½’ si Hastalıkta işgöremezlik verilmez 4/c’lilerde maaş almaya devam edecekler

46. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİNE HAK KAZANMA - Sürekli iş göremezlik geliri, İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalıya bağlanmaktadır. - Yapılan bu düzenleme ile SSK uygulamasındaki meslekte kazanma gücünün yüzde 10 kaybedilmesi halinde sürekli iş göremezlik geliri bağlanması kriteri devam ettirilmiştir. - Sürekli iş göremezlik geliri ömür boyunca verilmektedir. Gelirin bağlanması için SGK’na belirli bir süre ve miktar prim ödenmesi gerekli değildir.

47. İŞVERENİN VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SORUMLULUĞU İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık, üçüncü bir kişinin kusurunedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilecektir.

48. SÜRESİNDE BİLDİRİLMEYEN SİGORTALILIKTAN DOĞAN SORUMLULUK -Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce meydana gelen iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık halleri sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir. -Yukarıdaki fıkrada belirtilen hallerde, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirilir. -506 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde yer alan, işverenlerin süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumlulukları devam ettirilmiştir.

49. Kademeli Yaş Artışı

50. Aylık Bağlama Oranı - %2 olarak düşünülen aylık bağlama oranı kanunun yürürlüğe gireceği tarihten önce sigortalı olanlar için ilk 10 yıl için %3 sonraki yıllar için ise %2 olarak düzenlenmiş olup kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olacaklar için %2 olarak düzenlenmiştir.Yani 2018 yılından sonra maaş bağlama katsayısı %2 olacaktır.