Gjuha si mjet i komunikimit

1. Gjuha si mjet i komunikimit BazateKomunikologjisë Mr.Sc. Remzie Shahini-Hoxhaj 19.10.2011

2. Gjuha • komunikimi mes njerzëve është komunikim gjuhësor • gjuha si mjet komunikimi mundëson që përmes saj t’i kumtojmë mendimet tona njerëzve tjerë • gjuha është një produkt njerëzor nga tingujt e artikular nga vetë njerëzit kur ata dëshirojnë t’ju kumtojnë diçka njerëzve tjerë, të cilët i pranojnë këto tinguj përmes organeve të dëgjimit dhe kuptojnë atë çfarë iu është thënë • Kjo nuk do të thotë se i gjithë procesi i komunikimi është i natyrës verbale sepse me procesin gjuhësor të komunikimi lidhen edhe procese tjera të komunikimit jogjuhësor • gjuha si instrument për marrëveshje mes njerëzve mes veti, ka një funksion shumë të rëndësishëm • përmes saj mund të prodhojmë mendime dhe ide që nënkupton fuksionin kognitiv (mendor) dhe poashtu të japim mesazhe/ porosi që nënkupton fuksionin komunikativ.

3. LinguistikadheSemiotika • Linguistika si pjesë e shkencave të komunikimit merret me përshkrimin dhe sqarimin e fenomeneve gjuhësore në aspektin teorik, ku gjuha qëndron si objekt studimi në aspektin e strukturës gjuhësore dhe asaj të komunikimit • Në qendër të studimit të saj janë tekstet dhe diskurset me prejardhjen e shenjave gjuhësore dhe jogjuhësore. • Semantika merret me kuptimin e shenjave gjuhësore dhe atyre që ju përkasin shenjave gjuhësore • Tek shenjat gjuhësore dallojmë tri dimesione: semantike, sintaksore dhe pragmatike • Aspekti semantik nënkupton marrëdhëniet mes shenjave gjuhësore që ju referohen atyre jashtë gjuhës siç janë objektet (njerëzit, gjërat, proceset, idetë etj) • Aspekti sintaksor nënkupton marrëdhëniet e shenjave mes veti, dhe fokus i studimit janë rregullat gramatikore sipas së cilave shenjat gjuhësore lidhen me njëra tjetrën • Pragmatika merret me studimin e marrëdhënieve në mes shenjave dhe shfrytëzuesve të tyre, pra merret me mënyrën dhe formën e përdorimit të shenjave gjuhësore.

4. Katrori i informatës

5. NARRACIONI

6. Çka është narracioni dhe pse na nevojitet në media? • Narrare (lat.)- të rrëfyera jo të kënduara, tregime, fabula, përralla • formë fiksionale dhe faktike • Dy qasje që studiojnë narracionin në mediat moderne: - teoritë e narracionit sugjerojnë që tregimet në çfarëdo media dhe çfarëdo kulture kanë tipare të caktura • Por media të ndryshme janë në gjendje ti tregojnë tregimet/ storiet në forma të caktuara

7. Teoritë e narracionit • Synojnë të kuptojnë ndarjen dhe kushtet se si mbulohet një ngjarje (fiksionale apo faktike) • Si organizohen në sekuenca dhe si bëhen që të nxisin kureshtjen e publikut • Syd Field- hyrja/ fillimi, ballafaqimi, përfundimi/ zgjidhja

8. Qasja strukturaliste për narracionin • shkenca e mediave narracionin mundohet ta kuptoj në aspektin social dhe ideologjik • Shkolla strukturalliste ruse: Vladimir Propp, Roland Barthes, Tzvetan Todorov dhe Levi-Strauss • Propp – pavarësisht strukturës sipërfaqësore karakteret mund të grupohen

9. Propp 1. Shtrigat/ shpirtrat e kenqinj 2. heroi, ose nje karakter qe kerkon dicka i motivuar nga mungesa e te hollave, e prindeve etj. (kjo nuk ka te beje me gjinin e tij lidhet ngusht kuptimin e gjere te fjales “i admiruar” ose “i mire” 3. donatori i cili jep nje gje me fuqi magjike 4. ndihmuesi i cili ndihmon heroin 5. princesa dhurate per heroin 6. babi i saj i cili e shperblen heroin 7. udherefyesi i cili ia tregon rrugen heroit 8. heroi falso • Tridhjete e nje funksione (si “nadelsat per nje hero” ose “shtriga meson dicka per viktimen e saj) e cila situate e sjell situaten ne tregim ne nje situate te parashikueshme

10. Todorov • teroinë e “ekuilibrimit” -vet tregim fillon me balancim të situatës “na ishte njëherë”(“workers today decided to reject the pay offer of 1%”) • tregimi ka fillimin, mesin dhe fundin mirepo ne fakt ai paraqet nje balanse te gjendjes

11. Barthes • narracioni funksionon ne baze te 5 kodeve (kodi i prioriteteve, enigma hermeneutike, semika, kodi referncial/kultuuror dhe simbolik) • p.sh “kodi i enigmës” mban të zgjuar lexuesin për atë se çfarë do të ndodh me karakterin e dashur

12. Narracioni në mediat e ndryshme • Fotografia- p.sh mund te duket forme e vjeter dhe e ftofte e narracionit pasi prezenton momente te veqanta, mirepo me te drejte thuhet se “nje fotografi flet me shume se nje 1000 fjale”. • Stripi – kombinimi i fjaleve me fotografi dhe ilustrimi i rasteve te veqanta (firshkellima, thyerje etj.) • Kino- manipulimi i kohes dhe hapesires me shume se fjaleve dhe zerit • Radio- aftesi te ndikimit permes zerave dhe efekteve te tjera te zerit

13. Narracioni i hapur dhe mbyllur • Narracioni i hapur (sop operas) -Mund të vazhdojnë edhe nëse dikush largohet -Karakteret jo në hierarki -Përzierja e roleve - Episodat mund te jene te gjate • Narracioni i mbyllur (filmat ne kinema) - Audienca në dijeni se do e sheh një storie të tërë -Karaketeret në hierarki -Koha e kompresuar

14. Llojetenarracionitdheklasifikimi i tyre

15. Nocioni dhe përkufizimi • Gjini (genre)- lloj ose tip • Ndan formën ose tipin nga strukturat tjera të përbashkëta ose dalluese • Në media na mundëson analizën e një teksti përballë teksteve tjera • Elementet përbërse: narratori, pikëpamjet si rrejdhin ngjarjet përfshirë edhe karakteret, audienca etj.

16. Dallimi mes gjinive dhe formateve • Gjini # format (p.sh. Si të bëhesh milioner, “kuizi” ju takojnë gjinisë së kuizit por dalojnë nga strukturat) • Big Brother gjinia televizive e shek21 • Reality TV edhe Docu –Soap (Dokumentar +Telenovelë) • Përzirrja e gjinive edhe në sfera tjera p.sh musicles dhe western p.sh. Chicago, Kill Bill

17. Rëndësia e kuptimit të gjinisë • Kuptimin e statusit të ultë të masmediave dhe relacionit të tyre me format e larta të artit • Formave të argëtimit që shumë shpesh janë ikja nga realiteti • Si produkte të ulta kulturore konsiderohen filmat, muzika, magazinat etj- prodhime që ju dedikohen masës dhe jo elitave • Fomat e argëtimit –kontradiktore si propagandë apo ideologji që i mundëson publikut ikjen nga realiteti

18. Realiteti dhe të ngjarit • Formatet mediale ndërtohen në bazë të kodeve dhe shpesh nuk ka dallim mes reales dhe imagjinatives • Disa gjini në bazë të përceptimit si të “ngjara” (p.sh. Spiderman, Star Wars, Day after tomorow) • Në këtë aspket diskutohet dhuna në media • Filmat vizatimor

19. Faleminderit!