T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ Arapgir Meslek YÜKSEKOKULU

1. T.C.İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ Arapgir Meslek YÜKSEKOKULU 131 Bİlgİ ve İletİşİm Teknolojİsİ Dersİ Ders NotlarI - I Öğr. Grv. Ş.Engin ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

2. Konular • İnternet nedir ? Nasıl ortaya çıkmıştır ? • İnternete kimler bağlıdır ? • İnternete programları ve bilgileri kimler koyar ? • İnternet ile neler yapılabilir ? • WWW nedir ? Neler sağlar ? • İnternete bağlanmak için neler gereklidir? • İnternetteki bilgilere erişim? • İnternette Hız Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

3. Konular • İnternette güvenlik • Bir bilgisayar sistemi (donanım + yazılım) • İnternet Tarayıcıları (Browsers) • İnternette Arama Yapmak (Arama Motorları) • Arama Kuralları • Arama sonuçları • İnternet ile ilgili kavramlar • Alan adları Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

4. Konular • Web sayfası sahibi olmak • Alan Adı (Domain name ) almak • Hosting (Barındırma) Hizmeti Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

5. 1. İnternet Nedir ? İnternet, dünya üzerindeki bilgisayar ağlarının birbirleri ile bağlanması sonucu ortaya çıkmış olan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan, bilgisayar ve bilgi iletişim ağıdır. İlk olarak ABD ordusunun birimleri arasında iletişimi sağlamak için düşünülmüş olan ARPANET, altyapısı daha sonra ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirilerek günümüz internet altyapısını oluşturmuştur. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

6. 2. İnternete Kimler Bağlıdır ? Uluslararası kuruluşlar Siyasi partiler Üniversiteler Bireyler Mesleki ve ticari odalar Hükümet kurumları Yerel yönetimler Araştırma kurumları Parlamentolar Ticari kuruluşlar Sivil toplum örgütleri Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

7. 3. İnternete Bilgileri Kimler Koyar? Resmi, özel kurumlar ve kuruluşlar; kişiler kendi adreslerine koymak istedikleri program ve bilgileri kendileri koyar. Bu işlemin amacı ticari olabileceği gibi, araştırmacıların yararlanması için bilimsel içeriklide olabilir. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

8. 4. İnternet ile neler yapılabilir? • E-posta ile bir veya daha fazla kişiye mesaj ya da dosya gönderilebilir. • Online sohbet edilebilir. • Sesli ve görüntülü konferans düzenlenebilir. • Dosya bilgileri PC’nize indirerek (download) çıktısını alabilirsiniz. • Herhangi bir kurumu ya da kişiyi bulabilirsiniz. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

9. 4. İnternet ile neler yapılabilir? • Online bankacılık işlemlerinizi yapabilirsiniz. • Sosyal medyayı takip edebilirsiniz. • Online alışveriş yapabilirsiniz. • Kendi dosyalarınızı internete yükleyebilirsiniz (upload) • Televizyon, video izleyebilir , müzik dinleyebilirsiniz. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

10. 5. WWW nedir ? Neler sağlar ? WWW (World WideWeb – Dünyayı Saran Ağ) anlamına gelmektedir. İnternete yüklenen dosyalara ilişkin biçimdir. (dosya formatıdır.) Kurum, kuruluş ve kişiler bilgilerini web formatında oluştururlar ve internete bağlanan kişiler bir tarayıcı (browser) program (örneğin internet explorer, chrome, firefox , safari, opera ) ile bu sayfalara erişebilirler. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

11. 6. İnternette bağlanmak için neler gereklidir? • ISS (İnternet Servis Sağlayıcı) : Belirli bir ücret karşılığında, İnternet bağlantı hizmeti veren kuruluş. (ttnet, biri, süperonline, uydunet, gsm firmaları, metronet vs.) • Modem :İnternete bağlanmak için kullandığınız cihaz (pc, tablet, pda, telefon vs.) ile kullandığınız iletim ortamı (telefon hattı, elektirk hattı, uydu, radyo sinyalleri vs ) arasındaki dönüşümü sağlayan cihaz. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

12. 6. İnternette bağlanmak için neler gereklidir? • İnternete bağlantısını destekleyen elektronik bir cihaz. Örneğin: PC, Tablet, Telefon, Pda, laptop vs. • Modem ile internet arasındaki bağlantısı sağlayan alt yapı. Örneğin : Telefon hattı, Gsm hattı, elektrik hattı, uydu bağlantısı. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

13. Switch Birden fazla pc bağlanacaksa Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

14. 7. İnternetteki Bilgilere Erişim • İnternete bağlanılacak cihaz • Modem • İletişim ortamı • ISS (İnternet Servis Sağlayıcı) • İletişim ortamı • Web sayfası barındırma (hosting) hizmeti veren firma bilgisayarları Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

15. 8. İnternette Hız İnternete bağlandığınızda mevcut hızı etkileyen pek çok faktör vardır. Bilgisayarınız, modeminiz, İnternet servis sağlayıcınız (ISS), telefon hattınızın hızı bu faktörler arasında ilk göze çarpanlardır. İnternet hız kavramı bps(bitspersecond – saniye başına bit sayısı) ile ifade edilir. Şu an ülkemizde 1 Mbps ile 100 Mbps arasında hızlar sunulmaktadır. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

16. 9. İnternette Güvenlik • Kesinlikle pcnizde güncel lisanslı bir antivirüs programı bulunmalı. (Northon, Avira, Kaspersky, Avastvs.) • Güvenlik duvarı (Firewall) kullanılmalı. • Tanımadığınız kişilerden gelen dosya ve mailleri kesinlikle açmayınız. • İnternette sörf yaparken açılan reklamlara ve popuplara tıklamayınız. • İşletim sistemi güncellemelerini yükleyiniz. • Ortak kullanılan bilgisayarlarda bankacılık işlemleri gerçekleştirmeyiniz. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

17. 10. Bir Bilgisayar Sistemi İşlemci (CPU): İntel Core i3 ve üzeri Ana kart (Main Board): Usb3.0 destekli anakart. Ana Bellek (RAM): 4GB ve üzeri Sabit Disk (HDD): 500 GBve üzeri Ekran Kartı (Video Card) : 1024 MB ve üzeri Ekran (Monitor) : 17 inch ve üzeri Ses Kartı (Sound Card): onboard Klavye + Fare + Kasa : Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

18. 10. Bir Bilgisayar Sistemi İşletim sistemi: Bahsedilen donanımlar tek başına tamamen anlamsızdır. Bu donanımlara erişip kullanabilmek için kullanılan yazılıma işletim sitemi denir. (Windows xp, Windowsvista, Windows 7, Windows 8, Pardus, Mac OS vs) Uygulama yazılımları: Bilgisayar sistemi ile özelleşmiş işlemler yapmak için kullanılır. (Microsoft word, excel, powerpoint, photoshopvs) Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

19. 11. İnternet Tarayıcıları (Browsers) Tarayıcı (Browser): Dilimize tarayıcı olarak yerleşmiş olan browserlar, internette yayınlanan belgelerin kodlarını derleyip, çalıştırıp, sonuçlarını sizin ekranınıza yazı, resim, film ve benzeri görüntülerin gelmesini sağlayan programlardır. Örnek Olarak: Chrome, Opera, Safari, Yandex, İnternet Explorer, Firefoxvs Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

20. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

21. Sık Kullanılanlar Çubuğu Menü Çubuğu Adres Satırı Durum Çubuğu Komut Çubuğu Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

22. 12. Arama Motorları İnternette bulunan yerli, yabancı bütün bilgilerden size lazım olanı arayıp bulmanızı sağlayan internet sitesidir.http://search.aol.com/aol/webhomehttps://www.google.com.tr/http://www.bing.com/http://www.yandex.com.tr/http://tr.search.yahoo.com/ Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

23. 13. Arama Kuralları • Arayacağınız kelimeleri iyi seçiniz, istediğiniz konuyu tam ifade eden kelimeler kullanınız. • Kelimeler arasına herhangi bir işaret koymayınız. • Yabancı arama motorlarında arama yaparken Türkçe karakter kullanmayınız. • Aradığınız kelimelerin tamamının birlikte bulunduğu sonuçları görüntülemek için kelimeler arasına boşluk,+, ve, andoperatörlerinden birini kullanın.Örneğin «Arapgir MYO» yazılırsa hem arapgir hem de MYO içeren sonuçlar görüntülenir. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

24. 13. Arama Kuralları • Aradığınız kelimelerden herhangi birini içeren sonuçları görüntülemek için kelimeler arasına ^, veya, oroperatörlerinden birini kullanın.Örneğin «Devlet veya Hastanesi» yazılırsa içerisinde devlet ya da hastanesi geçen bütün sonuçlar listelenecektir. • Aradığınız kelimelerden içermeyen sonuçları görüntülemek için -, değil, not operatörlerinden birini kullanın. Örneğim «mühendis -bilgisayar» yazılırsa bilgisayar mühendisi dışındaki mühendislikleri sonuç olarak görüntüler. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

25. 13. Arama Kuralları • Aradığınız harflerden oluşan sonuçları görüntülemek için * operatörünü kullanın. Örneğim «yüksek*» yazılırsa yüksek ile başlayan gerisi ne olursa olsun bütün sonuçları ekrana getirir. • Önemli Günümüzde en çok kullanılan google arama motorunda bu özellikleri gelişmiş arama seçeneğinde bulabilirsiniz. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

26. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

27. 14. Arama Sonuçları • Arama sonucunda hiçbir şey bulunamıyor ise; • Böyle bir site yoktur. • Aranan ifade hatalı yazılmış olabilir. • Aradığımız site arama yaptığımız arama motorunda kayıtlı değildir. (Başka arama motoru denenmelidir.) Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

28. 14. Arama Sonuçları • Arama sonucunda bulunan siteye girilemiyor ise; • O anda internet bağlantısı kopmuş olabilir. • Sitede yoğunluk oluşmuş olabilir. Daha sonra tekrar denenmelidir. • Site geçici olarak hizmet vermiyor olabilir. • Girmeye çalıştığınız sitenin adresi değişmiş olabilir. • Site o anda güncelleme/ bakımda olabilir. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

29. 15. İnternet ile ilgili kavramlar www (World Wide Web – Dünyayı saran ağ) FTP (File Transfer Protocol – Dosya Transfer Protokolü) E-mail (elektronic-mail – Elektronik - posta) Download (Dosya indirmek) Upload (Dosya göndermek) IP (Internet Protocol- İnternet Protokolü) Nick (Takma İsim) Nuke (İnternet bağlantısının kopması, pc kilitlenmesi) Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

30. 15. İnternet ile ilgili kavramlar Trojan (truva atı) IRC(Internet Relay Chat- Gerçek zamanlı internet sohbeti) OP (operator) Kick (Tekmelemek) Ban (Yasaklamak) Hacker Lamer Warez (Korsan) Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

31. 16. Alan Adları http://www.google.com.tr/ http:// ya da https:// Site kodlarını derleyip sonuçlarını resim, yazı video olarak bize gösteren protokol. www İnternetteki dosya formatıdır. google Sitenin alan adını (Domain Name) ifade eder. com Sitenin ait olduğu kuruluş hakkında bilgi verir tr Sitenin yayın yaptığı ülke kodunu ifade eder Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

32. 16. Alan Adları .com Ticari kuruluşları ifade eder. .edu Üniversiteleri ifade eder. .gov Kamu kurum ve kuruluşlarını ifade eder. .mil Askeri kurum ve kuruluşları ifade eder. .net ISS (İnternet servis sağlayıcıları) .org Vakıf, parti ve sivil toplum örgütleri .k12 İlkokul, ortaokul ve liseleri ifade eder. .gen Kişisel ve kurumlar kullanıcılar. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

33. 16. Alan Adları .tr Türkiye .us Amerika .de Almanya .at Avusturalya .fr Fransa .dk Danimarka .ch İsviçre .uk İngiltere .fi Fillandiya Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

34. 17. Ücretli web sayfası almak • İnternet Alan Adı almak (Domain name) • Web sitelerinde yer alacak dosyaları yerleştirmek için yer almak (Hosting barındırma işlemi) • Web Sayfalarını hazırlamak. • Web Sayfalarını yüklemek. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

35. 18. Domain name almak • Alan adınızı belirleyiniz örnek xyz firması • Uzantıyı belirleyiniz örnek .com • Ülke kodunu seçiniz örnek .uk • Seçtiğiniz ismin kullanılabilirliğini denetleyiniz. • Alan adınızı tescil ettiriniz. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

36. 18. Domain name almak İsim tescil ya da domain tescil sitelerinden birine girilir. Örneğin http://www.isimtescil.net/ Alınmak istenen adın daha önceden alınıp alınmadığı kontrol edilir. Uygun durumda olan isimlerden biri ücret karşılığında yıllık/2-3 yıllık kiralanır. .tr uzantılı adres alabilmek için ODTÜ’nün belirlemiş olduğu kriterleri belgelendirmek zorundasınız. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ

37. 19. Hosting (Barındırma) İnternette diğer insanların sizin hazırladığınız sitenin sayfalarına ulaşabilmelerini sağlamak için dosyalarınızın internete bağlı bir bilgisayara yerleştirilmesine izin verilmesidir. Dosyalarınızı bir hosting hizmeti veren firmanın bilgisayarına gönderebilmeniz için ücret ödemeniz gerekir. İstediğiniz özelliklere göre ödeyeceğiniz ücret de değişiklik gösterecektir. Hosting hizmeti veren pclerin yapısı internet bağlantısı kişisel pclerden farklıdır. Dolayısıyla kişisel pcler ile hosting işlemi gerçekleştirmek pek mümkün değildir. Öğr. Grv. Ş.Engİn ŞAHİN 131 BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ