Individueel roosteren: kansrijk maar kwetsbaar

1. Individueel roosteren: kansrijk maar kwetsbaar Informatiebijeenkomst Sociale Innovatie ESF-E 7 april 2009 Dr ir Jan de Leede

2. Inhoudsopgave Individueel roosteren, zelfroosteren, flexibel roosteren, wat is dat eigenlijk? 1 2 Stappenplan 3 Randvoorwaarden 4 Afsluiting

3. Sociale innovatie ESF-Actie E

4. Brochure NCSI over individueel roosterenwww.ncsi.nl Sociale innovatie ESF-Actie E

5. Waarom nu aandacht voor zelfroosteren? • Behoefte aan flexibiliteit blijft onverminderd hoog • Bij werkgevers om variaties in het werkaanbod zo goed mogelijk te volgen • Bij werknemers om werk-privé zo goed mogelijk in balans te brengen/houden • Vakbonden zien het als een positieve richting • Staan nu nog vaak in het defensief als het om flexibilisering gaat; dit zou een goede ruil kunnen betekenen: jullie flexibiliteit, wij individuele zeggenschap • ICT is beschikbaar • Wijzigingen ATW • Grenzen verruimd, meer ruimte voor invulling door maatwerkafspraken Sociale innovatie ESF-Actie E

6. Wat is individueel roosteren • Individueel roosteren = arbeidstijdensystemen waarbij werknemers een bepaalde (lees behoorlijk grote) mate van invloed hebben op hun eigen arbeidstijden • Varianten • Kan goed samengaan met zelfplanning (waarbij de medewerkers zelf de volgorde bepalen van de klussen die ze gaan doen) Ruilendiensten (inhoud en tijd) staan vast, rooster ook, medewerkers ruilenonderling Voorkeurroosterdienstenstaan vast, roosteraarhoudt -zoveelmogelijk- rekening met voorkeurenmedewerkers Intekenroosterdienstenstaan vast, medewerkersschrijvenzichhierop in Matchingsysteemstemtdiensten en wensen op elkaaraf, leidingbeslist over misfits Zelfroosterenmedewerkersregelenonderlingalles (inhoud en tijd) Sociale innovatie ESF-Actie E

7. individueel Zelfroosteren Intekenrooster Voorkeurrooster Matching Ruilen collectief veel zeggenschap weinig zeggenschap Indeling typen zelfroosteren Sociale innovatie ESF-Actie E

8. Samenhang met flexibele werktijden • Omdat je niet meer elke week hetzelfde aantal uren werkt • Jaaruren / urenbank • Bij drukke perioden langer werken en bij rustige perioden minder werken, waarbij de meer of minder gewerkte uren als een plus- of minsaldo worden geregistreerd, met behoud van het reguliere maandsalaris • Bandbreedte • In saldo (van het minsaldo -160 uur tot het plussaldo 160 uur) • In werkweek (max. 2 zaterdagen per maand of max. 5*9 uur) • In werkdag (max. 1 uur per dag langer) • Langer en korter werken in blokken van 2 uur • Salderingsperiode • 1 kalenderjaar of onbeperkt • Plussaldo wordt aan eind van het jaar uitbetaald als meerwerk • Minsaldo wordt aan eind van het jaar ‘kwijtgescholden’ (voor rekening werkgever) of betaald uit vrije dagen werknemer Sociale innovatie ESF-Actie E

9. Samenhang met‘het nieuwe werken’ • Telewerken / thuiswerken • E-werken • Mobiliteitsmanagement • Medewerkers hebben de facto zeggenschap over eigen werktijden • Kan eerste stap zijn op weg naar zelfroosteren Sociale innovatie ESF-Actie E

10. Individueel roosteren stappenplan Bron Déhora / Time Care Sociale innovatie ESF-Actie E

11. Individueel roosteren stappenplan Stap 1 Analyse werkaanbod Stap 2 Inventariseer wensen van individuele werknemers Stap 3 Eerste run matching werk – wensen • Voorlopig rooster Stap 4 Tweede run matching werk – wensen • Groep zoekt zelf oplossing • Software zoekt oplossing Stap 5 Definitieve rooster Stap 6 Evaluatie en bijstelling • Techniek • Werknemers • Werkgever NB: een ontwikkelaanpak! -denk aan de regels -denk aan de arbeidsverhoudingen -denk aan communicatie Sociale innovatie ESF-Actie E

12. Waar wordt het al toegepast? • Zweden en Denemarken (TimeCare) • Verenigd Koninkrijk (NHS: team-based self rostering) • Nederland • KPN monteurs (adaptief plannen) • Kopiers Nederland (adaptief plannen) • KLM (piloten; 2 proeven grondpersoneel met intekenroosters) • SCA Personal Care • Syntus, Arriva MultiModaal • NS doet experiment individueel roosteren • TNT heeft een variant van intekenroosters • Grolsch (haalbaarheidsstudie) • Flevoziekenhuis Almere • Politie Kennemerland • Wordt in de zorg al breed informeel toegepast (onderling ruilen) • Verder hebben de horeca en de recreatieondernemers ook belangstelling • In de industrie nog relatief weinig Sociale innovatie ESF-Actie E

13. Voor- en nadelen Medewerkers +meercontrole over werktijden (‘80% werkt op tijdstip 1e voorkeur’) +beterebalanswerk-privé +flexibiliteit: halve diensten, minder verlofnodigvoorkleinedingen -grotereschreeuwerskrijgenmeer / je moeteronderlinguitkomen -watdoet het met ploegentoeslag (inconveniënten)? -opnieuwinregelen van werk/privéarrangementen Organisatie +verbeterde match tussen benodigde en beschikbare capaciteit +flexibiliteit, bijv. inzet deeltijders +aantrekkelijk werkgever op arbeidsmarkt +minder regels, minder gedoe -individueel: administratie? hoe overdracht regelen? -loslaten: kunnen managers dat wel? Sociale innovatie ESF-Actie E

14. Randvoorwaarden / aandachtspunten • Voorspelbaarheid van de vraag (bezettingseisen) • Homogenecompetenties van de groep • Heterogenewensen van de groep • Soortwerk • Roosterperiodevaststellen • Sturend.m.v. beprijzen van diensten • Techniekmoet het kunnen • Faciliterendearbeidsvoorwaarden • Bestaande CAO-regels & ATW • Goedearbeidsverhoudingen: rolvakbonden, OR • Open cultuur • Communicatie en vertrouwen • Leiderschap • Voldoendetijd Sociale innovatie ESF-Actie E

15. Nieuwe spelregels Als er geen collectieve roosters meer afgesproken worden, wat is dan nog de rol van vakbond en OR in dezen? • Ondernemingsraad • Geen instemmingsrecht op rooster zelf (=individueel) • Wel op de spelregels (WOR art 27) • Hoe is de positie van de CAO? • Spelregels op het niveau van de roostereenheid worden belangrijker • Wel/geen grenzen aan arbeidstijd per dienst, per week, per nachtdienst, aantal nachtdiensten, weekend/zondag • Mededelingstermijn • Deeltijd • Ploegendienst: ergonomie/gezondheid • Inconveniënten: als je er zelf voor gekozen hebt, heb je dan nog recht op een onregelmatigheidstoeslag? Sociale innovatie ESF-Actie E

16. Individueel roosteren is kansrijk want hoort bij de nieuwe werkelijkheid… • De sociaal-economische werkelijkheid wordt anders • Digitaal & grenzeloos • Pluriform & divers • Hyperconcurrentie & flexibiliteit • Krapte arbeidsmarkt & kenniswerk • Duurzaam & maatschappelijk verantwoord • De mensen worden anders • Verantwoordelijk & ondernemend • Individueel (Generatie Y) • Werken èn zorgen èn leven èn leren

17. Dank voor uw aandacht! meer informatie: jandeleede@modernworkx.nl