Zarzadzanie ryzykiem bankowym

1. Zarzadzanie ryzykiem bankowym

2. Zarzadzanie ryzykiem Obejmuje przedsiewziecia majace na celu planowana i celowa analize, sterownie ryzykami wystepujacymi w dzialalnosci bankowej oraz kontrole podejmowanych zadan. Zarzadzanie ryzykiem powinno miec charakter planowany i celowy tzn. dzialania w tym kierunku nie powinny byc podejmowane sporadycznie, lecz systematycznie i dlugofalowo. Konieczna jest takze integracja tych, przedsiewziec w ramach kompleksowego systemu zarzadzania bankiem.

3. W zarzadzaniu ryzykiem mozna wyr�znic trzy nastepujace etapy: identyfikacji i kwantyfikacji ryzyka sterowanie ryzykiem kontrola podejmowanych przedsiewziec

4. Przyczyny i rodzaje ryzyka bankowego Ryzyko towarzyszy nieodlacznie dzialalnosci prowadzonej przez banki, co wiaze sie scisle z pelniona przez nie w gospodarce narodowej funkcja posrednik�w finansowych. Najczesciej ryzyko rozumiane jest jako zagrozenie osiagniecia zamierzonych cel�w W ekonomii rozr�znia sie dwa blisko znaczne pojecia: ryzyko i niepewnosc. Przez ryzyko rozumie sie sytuacje, w kt�rej sa znane prawdopodobienstwa wystapienia okreslonych zdarzen, natomiast niepewnosc charakteryzuje sie brakiem tych prawdopodobienstw.

5. Ryzyka wystepujace w dzialalnosci bankowej, w zaleznosci od przyjetego horyzontu czasowego analizy, mozna podzielic na: ryzyka strategiczne - kt�re wplywaja na dlugookresowa zdolnosc konkurencyjna banku. Zwraca sie przy tym uwage przede wszystkim na strukture wlascicielska banku i jego zarzadu

6. ryzyka operacyjne, kt�re dziela sie na : - ryzyka w obszarze finansowym, okreslane jako ryzyka typowo bankowe i majace zasadnicze znaczenie przy zarzadzaniu ryzykiem dzialalnosci bankowej - ryzyka w obszarze techniczno-organizacyjnym

7. Ryzyko w obszarze finansowym mozna podzielic na nastepujace gl�wne grupy: Ryzyko plynnosci Ryzyka wyniku 1. Ryzyka zwiazane z partnerem transakcji - Ryzyka z tytulu transakcji bilansowych - Ryzyka podmiotowe 2. Ryzyka cenowe

8. Ryzyka w obszarze techniczno-organizacyjnym ryzyka o charakterze personalnym ryzyka o charakterze organizacyjnym ryzyka o charakterze rzeczowo-technicznym ryzyka z tytulu odpowiedzialnosci banku ryzyka zwiazane z obrotem platniczym ryzyko zniszczenia majatku banku na skutek klesk zywiolowych lub kradziezy ryzyko zakl�cen w systemie elektronicznego przetwarzania danych

9. Przyczyny wzrostu ryzyka w dzialalnosci bankowej Ryzyko wystepujace w dzialalnosci bankowej jest uzaleznione od wielu wzajemnie na siebie dzialajacych czynnik�w, kt�re gl�wnie maja charakter zewnetrzny, do kt�rych naleza m.in. czynniki og�lnogospodarcze czynniki spoleczne czynniki polityczne czynniki demograficzne czynniki techniczne

10. Do najwazniejszych czynnik�w, kt�re przyczynily sie do wzrostu ryzyka i niepewnosci na miedzynarodowych rynkach finansowych naleza : liberalizacja globalizacja rosnace deficyty budzet�w kraj�w rozwinietych i koniecznosc ich finansowania na ryku finansowym sekuratyzacja postep techniczny rozw�j nowych rodzaj�w produkt�w bankowych

11. Bibliografia: Praca zbiorowa pod redakcja L. Jaworskiego : �Wsp�lczesny bank�, Warszawa

12. Zarzadzanie plynnoscia banku

13. Podstawowa funkcja banku jest umozliwienie lokowania wolnych srodk�w pienieznych w postaci depozyt�w oraz udzielanie kredyt�w osobom, firmom i innym podmiotom. Aby sprawnie spelniac te funkcje, bank musi zapewnic sobie plynnosc finansowa, czyli zgromadzic odpowiednia ilosc srodk�w pienieznych. Zapewnienie plynnosc polega na utrzymaniu zdolnosci do natychmiastowego pokrycia wszystkich platnosci zwiazanych z biezaca obsluga wymagalnych depozyt�w, akcja kredytowa, a takze w niespodziewanych sytuacjach zwiazanych z wczesniejszym likwidowaniem depozyt�w, zwiekszonym zapotrzebowaniem na kredyty badz klopot�w z regulowaniem innych zobowiazan banku.

14. Do podstawowych metod zarzadzania plynnoscia banku naleza: metoda puli zasob�w finansowych, metoda konwersji zasob�w finansowych, metoda aktywnego zarzadzania pasywami, metoda przeksztalcania wierzytelnosci kredytowych w papiery wartosciowe -sekurytyzacja, Celem zarzadzania plynnoscia jest finansowanie niedobor�w srodk�w pienieznych lub odpowiednie zagospodarowanie ich nadmiaru. Cel ten realizuje sie poprzez stala analize zapotrzebowania na srodki pieniezne oraz zr�del jego pokrycia. Ocena popytu i podazy srodk�w pienieznych pozwala na okreslenie nadwyzki lub niedoboru srodk�w.

15. Metoda puli zasob�w finansowych polega na oszacowaniu wymaganego poziomu plynnosci a nastepnie alokacji srodk�w na tzw. Rezerwy podstawowe. Obejmuja one got�wke w kasie, depozyty w banku centralnym, salda na rachunkach w innych bankach, oraz inne pozycje got�wkowe. Rezerwy te sa zabezpieczeniem przed niespodziewanym zapotrzebowaniem na got�wke. Nastepnie tworzy sie rezerwe drugiej linii, kt�ra zapewnia plynnosc w sytuacjach przewidywalnych. Rezerwe ta tworzy sie z kr�tkoterminowych papier�w wartosciowych. Dzieki wykorzystaniu papier�w wartosciowych bank odnosi dodatkowe korzysci wynikajace z uzyskiwanych odsetek. Kolejna rezerwe stanowi rezerwa na udzielone kredyty. Reszte srodk�w bank lokuje w dlugoterminowych papierach wartosciowych. Metoda ta jest niepopularna, gdyz spora czesc zgromadzonych kapital�w nie przynosi satysfakcjonujacej stopy zwrotu.

16. Metoda konwersji zasob�w finansowych traktuje kazde zr�dlo zasob�w finansowych jako oddzielne zr�dlo. Dzieki temu, posiadane przez bank srodki finansowe, mozna odpowiednio rozdzielic na poszczeg�lne rezerwy z uwzglednieniem szybkosci obrotu, poziomu zmiennosci oraz innych aspekt�w zwiazanych z poszczeg�lnymi grupami zasob�w finansowych. Przy wykorzystaniu tej metody srodki finansowe sa alokowane odpowiednio do ich plynnosci. Srodki bardziej plynne sa alokowane na rezerwe podstawowa i rezerwe drugiej linii. Mniej plynne zasoby finansowe sa rozdzielane na p�zniej wymagane zobowiazania. Zaleta tej metody jest to, ze wieksza wage przywiazuje sie tu do rentownosci zgromadzonych srodk�w, wada natomiast jest brak calosciowego podejscia do zagadnien pasyw�w i aktyw�w finansowych banku.

17. Metoda aktywnego zarzadzania pasywami. Metoda kladzie szczeg�lny nacisk na pasywa oraz ich efektywne wykorzystanie w zarzadzaniu finansami banku. Wyr�zniamy tu dwa podejscia, kasowe i kredytowe. Kasowy spos�b zarzadzania pozwala na zapewnienie plynnosci banku. Polega on na pozyskaniu instrument�w finansowych dostepnych na rynku pienieznym, kt�re stanowia rezerwe w przypadku znacznego zapotrzebowania na srodki finansowe. Zaleta tego rozwiazania jest zmniejszenie wymaganych rezerw, a dzieki temu zwiekszeniu rentownosci banku. Kredytowy spos�b pozwala na zwiekszenie akcji kredytowej, dzieki temu zwieksza sie suma bilansowa banku. Bank stosujac aktywny spos�b zarzadzania pasywami naraza sie na wieksze ryzyko utraty plynnosci w przypadku inwestowania na mlodym i nieplynnym rynku.

18. Metoda sekurytyzacji� - przeksztalcenia wierzytelnosci kredytowych w papiery wartosciowe. Metoda ta polega na sprzedazy czesci portfela kredytowego banku inwestorom zewnetrznym. Proces ten polega na wyodrebnieniu jednorodnego pakietu aktyw�w banku (okreslonego rodzaju kredyt�w, najczesciej kredyt�w hipotecznych), a nastepnie sprzedanie tego pakietu specjalnie powolanej przez bank sp�lce celowej. Z kolei sp�lka celowa emituje papiery wartosciowe(tzw. ABS � Assets Based Securities) zabezpieczone naleznosciami z tytulu kredyt�w objetych sekurytyzacja.

19. Zarzadzanie ryzykiem kredytowym

20. To niebezpieczenstwo niesplacenia przez dluznika banku zaciagnietego kredytu (w calosci lub czesci) wraz z odsetkami, prowizjami i innymi oplatami. Pojecie to obejmuje niesplacenie przez dluznika wierzytelnosci z tytulu udzielonych gwarancji i poreczen. Przy analizie ryzyka kredytowego istotne jest odr�znienie ryzyka pojedynczego kredytu od ryzyka lacznego z tytulu dzialalnosci kredytowej.

21. Etapy zarzadzania ryzykiem kredytowym identyfikacja i pomiar ryzyka kredytowego sterowanie ryzykiem kredytowym nadz�r nad ryzykiem kredytowym finansowanie ryzyka kredytowego administrowanie ryzykiem kredytowym

22. METODY ANALIZY: opisowa, punktowa (credit scoring) wskaznikowa (wskazniki plynnosci, rentownosci, sprawnosci dzialania, zadluzenia i stopnia pokrycia, struktury majatku i kapitalu), dyskryminacyjna (wskaznik Altmana), ekonomiczna ocena przedsiewziecia inwestycyjnego (NPV, IRR, pr�g rentownosci)

23. SZANSE I ZAGROZENIAdotyczace ryzyka kredytowego dla banku Szanse mozliwosc podniesienia dochodowosci aktyw�w � przy zalozeniu udzielania przy zalozeniu udzielania prawidlowych kredyt�w zwiekszenie liczby obslugiwanych klient�w silniejsze zwiazanie klient�w z bankiem stwarza mozliwosc oferowania im innych uslug bankowych dywersyfikacja ryzyka miedzy r�zne �atrakcyjne� branze poprawa plynnosci finansowej banku wczesniejsza splata kredyt�w pozyskanie latwo zbywalnego majatku stanowiacego zabezpieczenie kredyt�w wejscie w posiadanie udzial�w w restrukturyzowanych firmach podniesienie rentownosci banku podwyzszenie wskaznika wyplacalnosci

24. Zagrozenia unieruchomienie posiadanych zasob�w srodk�w pienieznych (oznacza potencjalna mozliwosc poniesienia strat z tytulu ich zaangazowania w inna dzialalnosc) utrata klient�w w przypadku odmowy udzielenia kredyt�w dlugotrwale zwiazanie banku z kredytowanymi branzami i galeziami gospodarki poniesienie strat bilansowych wskutek �utraty kredytu� � ubezpieczenie kapital�w wlasnych mozliwosc poniesienia dodatkowych koszt�w na sciaganie naleznosci (dodatkowe zabezpieczenia, windykacja pogorszenie wsp�lczynnika wyplacalnosci � spadek ponizej 8% mozliwosc pogorszenia plynnosc finansowej banku poprzez op�znienia w splacie kapitalu kredytu i odsetek

25. Zarzadzanie ryzykiem walutowym

26. Zarzadzanie ryzykiem walutowym to kompleksowy proces, polegajacy na identyfikacji, pomiarze i kontroli ponoszonego ryzyka walutowego, okresleniu jego dopuszczalnej wielkosci w stosunku do narzuconych odg�rnie parametr�w (wielkosci kapitalu, przychod�w, sprzedazy itd.) oraz podjecia dzialan majacych na celu osiagniecie dochodu w ramach przyjetego poziomu ryzyka

27. Do skladu pozycji walutowej banku wlicza sie nastepujace rodzaje transakcji: Kupno i sprzedaz walut od podmiot�w, os�b fizycznych, itp. Biezace i terminowe transakcje wymiany na rynku walutowym. Odsetki narosle od depozyt�w i kredyt�w walutowych Odsetki od papier�w wartosciowych, jezeli z warunk�w ich nabycia wynika ich zaplata w terminie zapadalnosci w dewizach.

28. Wsr�d pozycji objetych ewidencja w dewizach nie wlicza sie do pozycji walutowej banku transakcji: Przyjecia depozyt�w walutowych, gdyz r�wnolegle nastepuje wplata waluty i w zwiazku z tym nie zachodzi ryzyko kursowe. Naleznosci z tytulu kredyt�w i udzielonych lokat w dewizach, gdyz ta transakcja nastepuje w wyniku uprzednio zgromadzonych srodk�w w dewizach. Wykonywanie zlecen platniczych lub wplat got�wkowych w walucie klient�w, gdyz nastepuje to z ich srodk�w dewizowych, zgromadzonych uprzednio w banku. Dokonywane przekazy z zagranicy z dewiz na konta klient�w. Udzielone lokaty, gdyz r�wnolegle nastepuje przekazanie waluty oraz powstanie naleznosci w walucie.

29. Natychmiastowe transakcje wymiany walut (SPOT) Transakcje natychmiastowe polegaja na dokonaniu efektywnej wymiany walut najp�zniej w dwa dni robocze od momentu zawarcia transakcji. Istnieje tez mozliwosc rozliczenia transakcji w dniu zawarcia transakcji lub nastepnego dnia roboczego. Zawarcie transakcji walutowej przez firme jest mozliwe bez koniecznosci posiadania w banku rachunku biezacego. Korzysci: mozliwosc wymiany walut po atrakcyjnych kursach brak dodatkowych koszt�w i prowizji prosta procedura zawierania transakcji (przez telefon) brak koniecznosci posiadania rachunku biezacego

30. Hedging Obecny stopien rozwoju rynku walutowego oraz jego �infrastruktura� pozwalaja na wykorzystywanie szerokiej gamy instrument�w sluzacych do �hedging�u�, czyli zabezpieczania sie przed niekorzystnymi zmianami kurs�w walut. Jeszcze kilka lat temu oferta rynku miedzybankowego � nie m�wiac juz o rynku regulowanym (gieldowym), w zakresie walutowych instrument�w pochodnych byla dosc uboga. Stosowanie wyrafinowanych strategii hedging�owych bylo dosc trudne, a same instrumenty byly dostepne zazwyczaj dla niezbyt licznej grupy przedsiebiorstw, kt�re czesto musialy spelniac wysokie wymagania finansowe. Aktualnie sytuacja ulegla diametralnej zmianie. Wiekszosc bank�w posiada bogata oferte produkt�w umozliwiajacych konstruowanie nawet najsubtelniejszych strategii zabezpieczajacych. Instrumenty pochodne rynku miedzybankowego sa bardzo elastyczne, przez co moga byc wykorzystywane przez przedsiebiorstwa majace specyficzne potrzeby. Ponadto oferta rynku miedzybankowego jest coraz czesciej dostepna nawet dla mniejszych przedsiebiorstw.

31. Terminowe transakcje wymiany walut (Forward / Non-deliverable Forward) - to zakup lub sprzedaz okreslonej ilosci walut w ustalonym dniu w przyszlosci, po kursie okreslanym w chwili zawarcia transakcji. Daje to mozliwosc zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym oraz pozwala precyzyjnie okreslac przyszle wplywy i wydatki zwiazane z transakcja walutowa (zabezpieczanie rzeczywistych przeplyw�w walutowych importer�w/eksporter�w). Umozliwia ponadto aktywne zarzadzanie ryzykiem walutowym bez koniecznosci wymiany kwot nominalnych. Korzysci: ograniczenie i aktywne zarzadzanie ryzykiem walutowym mozliwosc wymiany walut po atrakcyjnych kursach walutowych brak dodatkowych koszt�w i prowizji, prosta procedura zawierania transakcji (przez telefon) wyb�r sposobu rozliczenia transakcji w dacie rozliczenia

32. ZARZADZANIE RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ

33. Ryzyko stopy procentowej - zagrozenie nie osiagniecia zaplanowanego dochodu netto z oprocentowania wynikajacego ze zmiany stopy procentowej. Celem zarzadzania stopa procentowa jest:- niedopuszczenie do sytuacji, w kt�rej oprocentowanie pasyw�w przewyzszaloby uzyskiwane oprocentowanie aktyw�w,- takie wykorzystanie sytuacji rynkowej, zeby r�znica oprocentowania na korzysc aktyw�w byla jak najwieksza, przy jak najmniejszym niedopasowaniu aktyw�w i pasyw�w wrazliwych na fluktuacje st�p procentowych. Ryzyko stopy procentowej okresla sie z punktu widzenia mozliwosci przeszacowania aktyw�w i pasyw�w w efekcie zmian stopy procentowej. Ryzyko stopy procentowej powstaje w�wczas, gdy w operacjach aktywnych i pasywnych zmiany w oprocentowaniu nie sa zsynchronizowane tak pod wzgledem wysokosci procentu, jak i terminu. Metoda badania i pomiaru ryzyka stopy % jest m.in. luka niedopasowania. Luka stanowi narzedzie ustalania wielkosci niedopasowania (r�znicy) miedzy wycena zapadalnych aktyw�w a wycena wymagalnych pasyw�w wrazliwych na zmiany stopy procentowej w okreslonym przedziale czasowym.

34. Podstawowymi instrumentami ograniczania ryzyka stopy procentowej moga byc :a) synchronizacja wielkosci pozycji bilansowych wrazliwych na zmiany st�p procentowych wedlug termin�w zapadalnosci aktyw�w i wymagalnosci pasyw�w.b) Stworzenie mozliwosci zmiany st�p procentowych w umowach depozytowych i kredytowych z klientamic) Analiza st�p procentowych koszt�w pieniadza i marz bankud) Stosowanie polityki zr�znicowania st�p procentowych w zaleznosci od ryzyka bankowego Zarzadzanie ryzykiem stopy procentowej polega wiec na operowaniu dostepnymi srodkami w celu ograniczenia minus�w plynacych z ewentualnych nieprzewidzianych zmian stopy procentowej, jak i pr�bie przewidywania tych zmian i podjeciu dzialan skierowanych na osiagniecie korzysci, dzieki trafnej analizie ksztaltowania sie st�p procentowych w przyszlosci.

35. Przewidywane wahania stopy procentowej, obnizaja sklonnosc przedsiebiorstw rynkowych do zaciagania kredyt�w w bankach. Sama wiec spekulacja na temat przyszlych wahan st�p moze zle wplynac na sytuacje bank�w. W tym przypadku zabezpieczenie klient�w przed niepozadanymi skutkami zmian st�p procentowych stanowi zarazem zabezpieczenie sytuacji banku w kontekscie checi przedsiebiorstw do pobierania kredyt�w.

36. Kontrakt Fra Interest Rate Swap Cross Currency Swap

37. Zarzadzanie ryzykiem utraty wyplacalnosci przez bank

38. Przez ryzyko plynnosci inaczej utraty wyplacalnosci przez bank nalezy rozumiec zagrozenie banku utrata zdolnosci do wywiazywania sie z biezacych obowiazk�w platniczych Brak plynnosci moze doprowadzic podmiot gospodarczy do bankructwa niezaleznie od poziomu osiaganej rentownosci.

39. Rodzaje ryzyka plynnosci Ryzyko pierwotne Ryzyko wt�rne Aktywne ryzyko plynnosci Pasywne ryzyko uzupelniajace refinansowanie Ryzyko zawartych um�w

40. Identyfikacja i pomiar ryzyka plynnosci Bilans Zestawienie przeplyw�w pienieznych.

41. TEORETYCZNE METODY REGULOWANIA PLYNNOSCI BANKU Zlota regula bankowa Regula osadu we wkladach Regula przesuniec w aktywach bilansu Regula maksymalnego obciazenia

42. METODY ZARZADZANIA PLYNNOSCIA Metoda puli zasob�w finansowych Metoda konwersji zasob�w finansowych Metoda aktywnego zarzadzania pasywami Metoda sekuratyzacji naleznosci kredytowych

43. INSTRUMENTY STEROWANIA RYZYKIEM PLYNNOSCI Zewnetrzne normy plynnosci Limity wewnetrzne plynnosci Operacje na rynku pienieznym Operatywne sterowanie plynnoscia Awaryjne plany zachowania plynnosci

44. INSTRUMENTALNE FORMY ZABEZBIECZENIA PRZED RYZYKIEM BANKOWYM

45. Wyr�zniamy zabezpieczenia w postaci : Wsp�lczynnik�w wyplacalnosci Rezerw celowych Ograniczen inwestycji w papiery wartosciowe Regulacji rynku walutowego