1 / 40

ADOLESAN ve GEBE OLGULARA YAKLAŞIM

TTD 17. YILLIK KONGRE, 2014. ADOLESAN ve GEBE OLGULARA YAKLAŞIM. Uzm. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz AD. OLGU-1. 17 yaşında, erkek Lise öğrencisi Tütün ürünü kullanmaya 4 yıl önce başlamış Filtreli sigara içiyor

chapa
Download Presentation

ADOLESAN ve GEBE OLGULARA YAKLAŞIM

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. TTD 17. YILLIK KONGRE, 2014 ADOLESAN ve GEBE OLGULARA YAKLAŞIM Uzm. Dr. Aslı GörekDilektaşlı Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz AD

  2. OLGU-1 • 17 yaşında, erkek • Lise öğrencisi • Tütün ürünü kullanmaya 4 yıl önce başlamış • Filtreli sigara içiyor • Okulun karşısındaki marketten tek tek sigara alarak içmeye başlamış • Merak, tüm arkadaşları içiyor • Son 2 yıldır günde 10-12 adet içiyor • FNBT skor: 5

  3. Adolesan Dönemi • Adolesandönemi fiziksel ve duygusal süreçlerin yol açtığı cinsel ve psiko-sosyal olgunlaşma ile başlayan, bireyde görülen hızlı fiziksel, psikolojik ve sosyal değişimler ile kendini gösteren bir süreç • DSÖ’ne göre 10-19 yaş arası dönemi ifade eder • Erişkin içicilerin %80’i 18 yaşından önce tütün ürünü kullanmaya başlıyor

  4. Erguder T, et. al. CentEur J PublicHealth 2012; 20(1): 87-91

  5. 1990-2005 yılları arasında toplam 52 araştırma • ≥10 yaş ve 20 yaş arasında sigara bırakma girişimleri Bırakma Girişimi

  6. Relaps oranı

  7. OLGU-1 • Baba sigara içiyor, KAH, 3 ay önce myokardinfarktüsü • Arkadaş grubunda çoğunlukla sigara içiliyor • Kız arkadaşı sigara içmiyor, kokusundan rahatsız oluyor • Kız arkadaşına mahcup oluyor • Giderek daha fazla tüketme ihtiyacı duyuyor, endişeli

  8. OLGU-1 Bırakma NedenleriAvantajlar • Birlikte sık vakit geçirdiği arkadaşı içmiyor, akran etkisi? • Kötü koku, estetik kaygılar: sigara içimi ile ilgili olumsuz düşünceler var • Bırakmak istiyor, ancak emin değil • Gelecekte sigara içmeyi düşünmüyor • Orta düzeyde bağımlılık

  9. OLGU-1 Bırakmada ZorlanıyorSorunlar • Sigara içen arkadaşların varlığı • Erken yaşta başlama • Evet sigara sağlığa zaralı ancak nasıl olsa hep devam etmeyecek, ileride bir gün bırakırım düşüncesi • Bu yaş grubunda gelecek sağlık kaygısı daha düşük

  10. Adolesanlarda Bırakmada Etkili Faktörler • Sigara içen arkadaşları olmaması • Gelecekte sigara içmeye niyeti olmamak • Sigara içmek için akran etkisine dirençli olmak • İlk sigara içildiğinde daha ileri yaşta olmak • Sigara içmek ile ilgili olumsuz düşünceye sahip olmak 1984-2010 arasında 10-29 yaş arasında

  11. Hedef Bırakma motivasyonu ve bırakma fikrinin gelişmesi sağlanmalıdır • 1- Hekime başvurması bırakma fikrinin varlığının göstergesi • 2- Ergen psikiyatrı ile görüşme • Bilişsel Davranış Tedavi • Problem çözme becerisinin kazandırılması • Genel yaşam tarzı aktivitelrinin değiştirilmesi: spor vb. • Tütün kullanma davranışını anlamak ve bunu bozmak, bırakma ve sürdürme konusunda desteklenmeli • Stresli durumla başa çıkma, riskli durumları saptamak ve önlemler geliştirmek • Motivasyonun Arttırılması • Sigara bırakma konusunda öne çıkan nedene odaklanarak bırakma mesajının oluşturulması • Bırakıp bırakmama konusundaki kararsızlığa odaklanılmalı, geleceğe ertelemenin sakıncaları aktarılmalı • Tamamen uzaklaşma konusunda güçlü mesajlar verilmeli • Bırakma konusundaki kararsızlığın giderilmesi • Rahat ifade edebileceği ortamın sağlanması • Sosyal Etki Stratejileri • Akran etkisi: kız arkadaşı ile görüşme ve ona bu konuda doğru tutumun aktarılması, yardımını isteyerek sürece dahil edilmesi • Tütün endüstrisinin gençlere yönelik çabalarının paylaşılması • Susmann et al. 2006

  12. 28 araştırma,  20 yaş, n=6000 Transteoretik değişim modeli Psikososyalmüdaheleler NoTmüdahelesi Web/Bilgisayar bazlı girişimler Farmakoterapi

  13. Transteoretik değişim modeli • Psikososyalmüdaheleler • NoTmüdahelesi • Web/Bilgisayar bazlı girişimler Farkındalığı Kendini ölçmek Dürtü kontrolü Bireyin kendini özgürleştirmesi Çevrenin değerlendirilmesi İlişki yardımı • Farmakoterapi

  14. Transteoretik değişim modeli • Psikososyalmüdaheleler • NoTmüdahelesi • Web/Bilgisayar bazlı girişimler • Farmakoterapi

  15. Transteoretik değişim modeli • Psikososyalmüdaheleler • NoTmüdahelesi • Web/Bilgisayar bazlı girişimler • Farmakoterapi

  16. Evden takip edilen sosyal öğrenme teorisini baz alan bir program • Transteoretik değişim modeli • Psikososyalmüdaheleler • NoTmüdahelesi • Web/Bilgisayar bazlı girişimler • Farmakoterapi • Nikotin Bağımlılık Düzeyine göre bireysel tedavi • 30-saniye klinisyen önerisi • 10 dk interaktif bilgisayar programı • 5 dkmotivasyonel görüşme • 2 kez 10-dk telefon görüşmesi veya yüz-yüze görüşme • Kontrol grubuna 5 dksebze ve meyve tüketimini arttırmaya yönelik motivasyonel görüşme

  17. Hedef Bırakma motivasyonu ve bırakma fikrinin gelişmesi sağlanmalıdır • 3-Farmakoterapi • ???

  18. Nikotin replasman tedavileri • Bupropion • Vareniklin • Transteoretik değişim modeli • Psikososyalmüdaheleler • NoTmüdahelesi • Erişkinlerde nikotin bağımlılığının tedavisinde onaylı • Adolesanlardafarmakoterapinineffektif ve güvenli olup olmadığı bilinmiyor • Web/Bilgisayar bazlı girişimler • Farmakoterapi

  19. Transteoretik değişim modeli • Psikososyalmüdaheleler • NoTmüdahelesi • Web/Bilgisayar bazlı girişimler • Farmakoterapi • Yan etki profilleri erişkin deneyimi ile benzer

  20. Vareniklin, RCTAdolesanlarda 14 günlük tedavi süresinde iyi tolere ediliyor 12-16 yaş adolesanlar 55 kg; n=37 55 kg; n=35 Randomizasyon 2:1:2 Vareniklin 1 mg BID Vareniklin 0,5 mg BID Plasebo 14 gün aktif tedavi dönemi bırakmaları istenmiyor 16. gün ortalama tüketim miktarı 7.3 adet/gün 5.1 adet/gün 3.9 adet/gün Advers Olay %64.3 %73.3 %12.5 y.e: bulantı, başağrısı, kusma, sersemlik, 1 olguda ağır bulantı, 2 olguda anormal rüyalar, 1 olguda hafif ve geçici sinirlilik Faessel H. ClinTher 2009; 31(1). 177-89

  21. Farmakoterapi çalışmaları; • Az sayıda • Komplians düşük • Önerilen doz ve tedavi süresi pek çok araştırmada gözetilmemiş • Abstinens tanımları değişken • Pek çok araştırmada değişken derecelerde psikososyal destek + FT uygulanmış, bu nedenle psikososyal desteğin derecesindeki değişkenlik de sonuca etki ediyor olabilir • Adolesanların ilaç araştırmalarına alınmasındaki güçlükler nedeniyle hep pilot araştırmalar  bu nedenle yeterli farkı gözlemleyebilecek güçte çalışmaların elimizde olmayışı Bailey, et. al. PaediatrDrugs 2012;14(2): 91-108

  22. OLGU-2 • 36 yaşında, kadın • İlk gebelik, 15. gestasyon haftası • Tütün ürünü kullanmaya 22-23 yaşında üniversitede başlamış • 25 adet/gün tüketim • FNBT skor: 6

  23. OLGU-2 • Eski bırakma girişimleri var, uzun süreli bırakamamış • Bir fabrikada yönetici • İş yerinde sigara içilmiyor • Eşi ve annesi sigara içiyor • Ancak eşi kendisinin gebelik döneminde sigara içmesine kesinlikle karşı ve bu konuda destek olmak istiyor

  24. OLGU-2 • İlk antenatalvizitte sigara bırakma kısa klinik görüşme yapılıyor • İkinci vizitte değerlendirme bırakma fikri devam ediyor • Eşi desteğe hazır, gerekirse ben de bırakırım diyor

  25. SheaAK, NicotineTobRes 2008; 10(2): 267-78 • Gebelik döneminde sigara içilmesi en önemli önlenebilir fetal ve maternal komplikasyon nedenlerinden biridir Castles A, AmJ PrevMed 1999; 16(3): 208-15 AliyuMH, ArchEnvironOccupHealth 2007; 62(2): 87-92

  26. Gebeler ve tütün kontrolüGebeler ve sigara bırakma yaklaşımı • Gebelik, kadınlarda sigara bırakma motivasyonunun en yüksek olduğu dönemlerden biri • Sigara içen anne adaylarına sigara bırakma konusunda gereken destek verilmelidir •  Bırakma için bir fırsat dönemi • Gebelerin %49’u ilk antenatalvizit öncesinde spontanolak bırakıyor • Bırakabilenlerin de 1/3’ünden azı postpartum 1. yılda abstient kalabiliyor • Genellikle bebeğin iyiliği için bir süre ara vermek algısı hakim Murin S, ClinChestMed 2011(32): 75-91 Chamberlain C, et. al. Cochrane Database of SystematicReviews 2013; 10: CD001055

  27. Gebelikte spontan bırakan ve devam eden kadınlar • Sağlık hizmetlerine erişim imkanı kısıtlı • Yüksek parite • Partner yok • Sosyal destek kısıtlı • Düşük eğitim • Depresyon, stres • Daha düşük içim miktarı, daha düşük bağımlılık düzeyi • Daha önce bırakma dönemleri var • Partner son-smoker • Evde daha fazla destek görüyor Chamberlain C, et. al. Cochrane Database of SystematicReviews 2013; 10: CD001055

  28. OLGU-2 Bırakma NedenleriAvantajlar • Bırakmak istiyor • Eşi bırakması konusunda destekleyici tutum içerisinde • Sigara içimi ile ilgili olumsuz düşünceler var, bebeğe zarar vermek istemiyor

  29. OLGU-2 Bırakmada Güçlükler • Yüksek nikotin bağımlılığı var • Eşi de sigara içiyor ….. • Annesi de içiyor, 40 p/yıl…..bırakmak istemiyor • Başarısız bırakma girişimleri ……

  30. Hedef  Bırakma motivasyonu ve bırakma fikri mevcut Hazırlanma evresinde Bırakma planı yapılmalı • 1- Davranış tedavisi • 2- Bırakma günü belirlendi yakın tarih, mümkün olan en yakın tarih • 3- Farmakoterapi ???

  31. Gebelerde Psikososyal Tedavi Yaklaşımları • *Bırakma için motivasyon, motivasyonel görüşme, bilişsel davranış tedavileri, psikoterapi, relaksasyontetkikleri • Problem çözme ve baş etme becerilerini geliştirme Chamberlain C, et. al. Cochrane Database of SystematicReviews 2013; 10: CD001055

  32. Gebelik sırasında psikososyal destek gebelik döneminde tütün ürünlerini bırakan kadın oranını , preterm doğum  ve düşük doğum ağırlığı  • Uzun dönem bırakmaya katkısı belirsiz Chamberlain C, et. al. Cochrane Database of SystematicReviews 2013; 10: CD001055

  33. Hedef  Bırakma motivasyonu ve bırakma fikri mevcut Hazırlanma evresinde Bırakma planı yapılmalı • 1- Davranış tedavisi • 2- Bırakma günü belirlendi yakın tarih, mümkün olan en yakın tarih • Eşi de sigarayı bıraktı, partner desteği • 3- Farmakoterapi ???

  34. Farmakoterapi • Günümüzde sigara bırakma tedavisinde kullanılan ilaçların gebelerde kullanımının etkinliği ve güvenilirliği ile ilgili yeterli düzeyde bilimsel kanıt bulunmamaktadır Vareniklin/Bupropion Nikotin FoodandDrug Administration. Federal Register 1980; 44: 37434-67

  35. ETKİNLİK ev GÜVENİLİRLİK NRT Sakız, NB (15mg/16 st-21 mg/16 st) • Düşük, prematür doğum, ölü doğum, DDA, yenidoğan YBÜ gereksinimi, yenidoğan ölümü oranları anlamlı değil • Sezaryende artış RR: 1.36 (1.04-1.77) KOMPLİANS ÇOK DÜŞÜK Ayda NRT kompliansı: NRT grubunda %7.2, plasebo grubunda %2.8 Plasebo-RCT Nonplasebo-RCT Coleman T, et. al. NEJM 2012; 9(366): 808-818 Coleman T, et. al. Cochrane Database of SystematicReviews 2012; 9: CD010078

  36. Hedef  Bırakma motivasyonu ve bırakma fikri mevcut Hazırlanma evresinde Bırakma planı yapılmalı • Nikotin transdermal bant 15 mg başlandı, 4 hafta • Eşi bırakıyor, yüksek destek sağlıyor • 10 mg, 4-8 hafta • 5mg, 8-10 hafta • Bu arada bazı günlerde bant takmayı unutuyor ve zorlanmadığını fark ediyor • Doğum sağlıklı • Postpartum dönemde zorlanmıyor, yoksunluk hissetmiyor, tütünsüz ev ortamı oluşturuyor, tedavinin kendisine çok yardımcı olduğunu belirtiyor Başarı ile bırakıyor Hotham ED, et. al. Midferry 2005; 21: 224-232

  37. NRT çalışmalarında uyum çok düşük, araştırma sayısı az • Bupropion ve vareniklin ile bu hasta grubunda çalışma , bu nedenle önerilemiyor • AmericanCollege of ObstetriciansandGynecologists: NRT potansiyel kazanımlar bilinmeyen riskleri geçtiğinde kullanılmalı

  38. Gebelik sırasında vareniklinmaruziyeti • Yeni Zelenda’da 2007-2011 arasında 23.721 hastaya vareniklin reçete edilmiş • Üreme çağında olan 6882 kadın düzenli olarak anketler ile takip edilmiş (%29) • Gebelik 23/2739=%0.84 • Vareniklinmaruziyet süresi 1 gün-16 hafta • 4’ünde terminasyon, 2’sinde abortus, 2’sinde erken doğum, 14’ünde term doğum, 1 ektopik gebelik olmak üzere toplam 16 canlı doğum • 16 gebenin 5’i sigarayı bırakmış, 3’ü devam etmiş, 1’i bırakıp tekrar içmeye başlamış, 7’sinin içim durumu kayıt edilememiş • 5 advers olay: 1 asfiksive rekürren solunum yolu infeksiyonları, 1 GER, 1 ankiloglossi, 2 beslenme güçlükleri • Üreme çağında vareniklin kullanan hastaların %1’inde vareniklinmaruziyeti olabilir. Tüm dünyada vareniklinmaruziyeti yönünden bir gebelik kayıt sistemine gerek bulunmaktadır Harrison-Woolrych M, et. al. Pharmacoepidemiology & DrugSafety 2013; 22: 1086-1092

  39. SONUÇ • Bırakmaya hazırlanma, davranış değişikliğinin desteklenmesi, motivasyonun arttırılması girişimleri ümit verici • Farmakoterapi ………………. • Telemedicine yöntemleri geliştirmeye açık • Ergen psikiyatrlarına / Gebe izleminde görev alan sağlık personeline görev düşüyor • Tüm dünyada hergün 80.000-100.000 genç insan tütün ürünü kullanmaya başlıyor! • BAŞLANMANIN ÖNLENMESİ!

  40. Dr. Nilüfer Aylin Acet, TTD 17. Yıllık Kongre, Dumansız Hava Fotoğraf Yarışması

More Related