Demokracja

1. Demokracja Demokracja – system rządów i forma sprawowania władzy, w których źródło władzy stanowi wola większości obywateli.

2. Starożytne Ateny • Termin "demokracja" wywodzi się ze starożytnej myśli politycznej i filozoficznej i pojawił się w po raz pierwszy w Atenach. Pierwsza demokracja powstała właśnie w Atenach pod przywództwem Klejstenesa w latach 508-507 roku p.n.e. Stąd też Klejstenesa nazywa się niekiedy "ojcem demokracji ateńskiej". • Demokracja ateńska miała formę demokracji bezpośredniej, o dwóch cechach charakterystycznych: losowym wyborze obywateli na niektóre urzędy administracyjne i sądowe, oraz Zgromadzenie Ludowe o uprawnieniach prawodawczych, składające się z wszystkich obywateli. Z obywatelstwa wykluczone były kobiety, niewolnicy, cudzoziemcy i chłopcy poniżej 20 lat.

3. Starożytne Ateny • Szacuje się, że na ok. 200 000 do 400 000 mieszkańców Aten, obywatelami było ok. 30 000-60 000. Wykluczenie dużej części populacji z obywatelstwa było ściśle związane ze starożytnym rozumieniem tego pojęcia. W starożytności przywileje związane z obywatelstwem związane były z obowiązkiem uczestnictwa w kampaniach wojennych. • Demokracja ateńska była bezpośrednia, ponieważ decyzje były tam podejmowane przez wszystkich obywateli na Zgromadzeniu Ludowym, proces polityczny był pod ciągłym ich nadzorem, i wielu obywateli było stale zaangażowanych w publiczną działalność polis.

4. Starożytne Ateny • Perykles – największy ateński polityk, mówca, twórca tzw. „demokracji ateńskiej”, rządził Atenami od 444 do swojej śmierci w 429 r. p. n. e. • Corocznie był wybierany strategiem miasta. • Mimo, że władza w polis była skupiona w jego rękach, to on był autorem demokracji ateńskiej, poprzez danie ludowi większego udziału w sprawach państwowych. • Zaplanował zakrojoną na wielką skalę odbudowę Akropolis Ateńskiej zniszczonej wojnami z Persami. • Patronował kulturze i sztuce. • Rozbudował flotę ateńską i port Pireus.

5. Starożytne Ateny • Sokrates  – grecki filozof starożytny. Jest on, obok Platona i Arystotelesa uważany za największego filozofa starożytności. Źródłem wiedzy o życiu i poglądach Sokratesa są Dialogi jego ucznia Platona oraz pisma Ksenofonta. • Uznawał, że prawdziwa wiedza o tym, co słuszne i sprawiedliwe, zawsze prowadzi do cnoty, ta zaś jest warunkiem dobra i szczęścia. • Nie raz mówił "wiem, że nic nie wiem". •  Naraziwszy się niektórym Ateńczykom, został oskarżony o bezbożność i chociaż w mowie obrończej udowodnił swą niewinność, skazano go na śmierć.

6. Starożytne Ateny

7. Starożytne Ateny Perykles Sokrates

8. Starożytny Rzym • Mieszkańcy Rzymu gromadzili się, aby podejmować ważne decyzje w sprawach państwowych. Zgromadzenia te różniły się jednak od greckich. Nie było na nich swobodnej dyskusji. Głos zabierali jedynie zwołujący je urzędnicy. Na zgromadzeniu wybierano urzędników państwowych, którzy sprawowali władzę przez jeden rok. Najważniejszymi urzędnikami byli konsulowie. Zajmowali się oni sprawami wojskowymi. Decydowali również o wojnie lub pokoju.

9. Starożytny Rzym • Władzę w starożytnym Rzymie sprawował również senat. Była to rada składająca się z doświadczonych dostojników. O interesy biednej ludności dbał trybun ludowy. Mógł on nie wyrazić zgody na wprowadzenie praw niekorzystnych dla ubogich. Starożytny Rzym nazywany był republiką, co z języka łacińskiego oznacza rzecz wspólną. W rzeczywistości decydujący głos mieli bogaci, a interesy ludzi biednych nie obchodziły dostojników. Mimo to myślę, że ustrój demokratyczny niewątpliwie przyczynił się do potęgi państw starożytnych.

10. Anglia – XIII wiek • W1215 roku w Anglii król Jan bez Ziemi wydał Wielką Kartę Swobód, która zakazywała wprowadzania nowych podatków bez zgody Wielkiej Rady, więzienia i karania konkfiskatą majątku bez wyroku sądu. Wtedy rozpoczęły się wieloletnie spory o władzę między baronami a królem. • W walce tej król znalazł poparcie u niższego rycerstwa i w miastach, co doprowadziło do wykształcenia się zgromadzenia przedstawicieli różnych stanów, późniejszego Parlamentu. Składał się z Izby Lordów i Izby Gmin. Jego początek wiążemy z rokiem 1265. Odtąd rozpoczął się okres dziejów Anglii, w którym coraz bardziej umacniał się autorytet Parlamentu oraz rozwijał się lokalny samorząd.

11. Polska – XVI-XVII wiek • Demokracja szlachecka – ustrój polityczny w Polsce w XV-XVI, w którym klasą panującą była szlachta, wpływająca przez sejm na rządy w państwie. • Po bezpotomnej śmierci Zygmunta II Augusta w 1572 roku szlachta postanowiła wybrać nowego władcę w drodze wolnej elekcji. • Wolna elekcja – wybór monarchów, dostojników świeckich lub duchowych, nie ograniczając się do danej dynastii

12. Polska – XVI-XVII wiek • W 1573 odbyła się pierwsza wolna elekcja, a królem został francuski książe Henryk Walezy. Szlachta zmusiła go do zaprzysiężenia najważniejszych zasad ustrojowych, nazwano je artykułami henrykowskimi. • Artykuły henrykowskie – wprowadzały m. in. Utrzymanie naczelnej roli sejmu w państwie, gwarancje przestrzegania szlacheckich i wyznaniowej tolerancji, wolnej elekcji oraz prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa władcy, gdyby naruszył ustrój państwa.

13. Polska – XVI-XVII wiek • Wszystkie decyzje były podejmowane za zgodą trzech stanów sejmujących: króla, senatu i izby poselskiej.

14. Polska – XVI-XVII wiek • W drugiej połowie XVII wieku posłowie zaczęli paraliżować sejm, czyli najważniejszy organ państwowy, dzięki zasadzie liberum veto. • Liberum veto – zasada pozwalająca na zerwanie obrad sejmu i uchylenie podjętych wcześniej uchwał na skutek protestującego jednego posła.

15. Francja – XVIII wiek • W 1789 r. wybuchała we Francji rewolucja w jej wyniku zostały obalone rządy królewskie, a wraz z nimi zniknął także ustrój monarchiczny. Pod czas rewolucji uchwalono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Dawała ona obywatelom wolność i równość wobec prawa. Uformowała się wtedy zasada suwerenności ludu. • Powstał  Konwent Narodowy, wybrany w wyborach w 21 września1792 roku. Uprawnionymi do głosowania byli wszyscy mężczyźni. Ogłosił Francję republiką i w styczniu 1793 skazał Ludwika XVI na śmierć (wyrok wykonano 21 stycznia). W czerwcu 1793 uchwalił nową konstytucję (nie weszła jednak w życie).

16. Stany Zjednoczone – XVIII wiek • Kolonie angielskie w Ameryce, po walce o niepodległość z Wielką Brytanią, po połączeniu się utworzyły nowe państwo - Stany Zjednoczone. • W 1787 roku uchwalono konstytucję Stanów Zjednoczonych. Była ona postępowa jak na owe czasy, bo pierwsza na świecie, zapisano w niej przede wszystkim zadania i uprawnienia władz federalnych. • Wprowadzono zasadę trójpodziału władz, zgodnie z którą władza ustawodawcza maiła zajmować się stanowieniem prawa, władza wykonawcza rzeczywistym rządzeniem, a sądy miały pozostać niezależne. Do nich należało rozstrzyganie wszelkich sporów. Z czasem sąd najwyższy zaczął pełnić jeszcze jedną funkcję: sprawdzał, czy akty władzy ustawodawczej nie są sprzeczne z konstytucją. • Do konstytucji dołączono w roku 1788 dziesięć poprawek – Kartę Praw, w których zapisano prawa amerykańskich obywateli.

17. Sufrażystki w Ameryce i Europie – XIX-XX wiek • Sufrażystka – określenie zwolenniczki lub działaczki ruchu sufrażystek w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza przed I wojną światową. Celem ruchu sufrażystek było przyznanie pełnych lub częściowych praw wyborczych kobietom. • W 1869 roku kobiety ze stanu Wyoming w Stanach Zjednoczonych otrzymały prawa wyborcze. W 1906 roku na takie posunięcie zdecydowała się Finlandia. Polska wprowadziła prawo wyborcze dla wszystkich obywateli nie długo po odzyskaniu niepodległości, bo już w 1919 roku. Najdłużej opierała się Szwajcaria, ponieważ dopiero w 1971.

18. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – 1948 rok • Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu. Prace nad nią trwały od roku 1947. Był to zbiór praw człowieka i zasad ich stosowania. Na bazie Deklaracji w 1966 roku uchwalono Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka. Na jej uchwaleniu zaważyły wydarzenia drugiej wojny światowej. Deklaracji odegrali Kanadyjczyk John Peters Humphrey, René Cassin z Francji, Eleanor Roosevelt, Charles Malik z Libanu oraz Peng-chun Chang z Chin. 

19. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – 1948 rok • Spośród 58 państw członkowskich ONZ jedynie 8 wstrzymało się od głosu : RPA, w której panowała polityka apartheidu, Arabia Saudyjska protestując przeciw równości kobiet i mężczyzn, delegacje krajów komunistycznych: ZSRR oraz Czechosłowacji, Polski i Jugosławii odmówiły zgody na pojęcie powszechności praw człowieka w rozumieniu Deklaracji. Nie zapominajmy, że po wojnie Polska znalazła się pod całkowitym wpływem ZSRR.

20. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – 1948 rok • Powszechną deklarację praw człowieka można uznać za pierwsze znaczące dokonanie ONZ w dziedzinie ochrony praw człowieka. Na pamiątkę jej uchwalenia 10 grudnia obchodzony jest jako Dzień Praw Człowieka, zaś dla uczczenia 20 rocznicy tego wydarzenia ogłoszono rok 1968 jako Międzynarodowy Rok Praw Człowieka. Powszechna deklaracja praw człowieka została umieszczona w Księdze rekordów Guinnessa, jako najczęściej tłumaczony dokument. 

21. Powszechna deklaracja praw człowieka – 1948 rok

22. WAŻNE DATY POLSKIEJ DEMOKRACJI • 1422, 1430, 1433 – Przywileje wydane przez Władysława Jagiełłę • 1505 – Konstytucja nihil novi • 1573 – Artykuły henrykowskie • 1791 – Konstytucja 3 maja • 1794 – Uniwersał połaniecki • 1921 – Konstytucja marcowa • 1980 – Porozumienie sierpniowe • 1989 – Wyborcze zwycięstwo ruchu „Solidarność” • 1997 – Konstytucja III Rzeczypospolitej

23. Bibliografia: • http://pl.wikipedia.org/ • http://nowakarczma.szkolnastrona.pl/ • http://filozofy.blox.pl/ • Historia, klasa 2, Przez tysiąclecia i wieki, podręcznik, WSiP • KOSS podstawowy Podręcznik i ćwiczenia cz I Autor : Magdalena Bebłacz