Demokracja

1. Demokracja

2. Definicja demokracji Demokracjajest to forma ustroju państwa, w którym władza zwierzchnia należy do obywateli. Jest ona przez nich sprawowana bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawicieli, którzy są mianowani lub wybierani. Nazwa wywodzi się od greckich słów: demos – lud, kratos – władza.

3. Narodziny współczesnej demokracji Współczesna demokracja zaczęła się kształtować w wyniku zwycięskich rewolucji burżuazyjnych: angielskiej w XVII w. I francuskiej w XVIII w.

4. Narodziny współczesnej demokracji • Karol Monteskiusz • zasada trójpodziału władzy • Jan Jakub Rousseau • zasada suwerenności narodu

5. Narodziny współczesnej demokracji W Stanach Zjednoczonych stworzono pierwszą na świecie konstytucję. Przewidywała ona rozdział władzy na egzekutywę, sprawowana przez prezydenta i legislatywę, sprawowaną przez Kongres.

6. Narodziny współczesnej demokracji Poszerzenie kręgu obywateli, mających prawa wyborcze nastąpiło w XIX w. Kluczowe znaczenie miało zniesienie cenzusu majątkowego, który uzależniał posiadanie praw wyborczych od wartości majątku. Drugim cenzusem znacznie ograniczającym krąg wyborców był cenzus płci, który dyskryminował kobiety.

7. Narodziny współczesnej demokracji Pierwszym państwem, które przyznało prawa wyborcze kobietom, była Nowa Zelandia (1893r.). W większości państw europejskich nastąpiło to w I połowie XX w. (w Polsce w 1919r.)

8. Podstawowe zasady demokracji • Zasada suwerenności ludu - oznacza, że najwyższa władza w państwie należy do ludu, który sprawuje ją bezpośrednio (np. poprzez referendum) lub pośrednio, poprzez przedstawicieli wybranych w wyborach.

9. Podstawowe zasady demokracji • Zasada reprezentacji - oznacza, że naród sprawuje władzę za pośrednictwem swoich reprezentantów. Ta forma sprawowania rządów przez naród zdecydowanie dominuje we współczesnej demokracji, dlatego jest ona nazywana demokracja przedstawicielską.

10. Podstawowe zasady demokracji • Zasada zachowania praw mniejszości - mimo że w demokracji decyduje większość, muszą być zachowane prawa mniejszości. Są one zagwarantowane dla nich m.in. poprzez zapisanie w konstytucjach, a to ze względu na ryzyko próby ograniczania praw mniejszości (np. religijnych, etnicznych) przez większość.

11. Podstawowe zasady demokracji • Zasada podziału i równowagi władz - istnieje podział władzy na wykonawczą,ustawodawczą, oraz sądowniczą. Władze te powinny być od siebie niezależne, a równocześnie powinny się wzajemnie kontrolować, tak aby nie nastąpiło wzmocnienie jednej z nich kosztem drugiej.

12. Podstawowe zasady demokracji • Zasada konstytucjonalizmu - ustrój państw demokratycznych opiera się na konstytucji – akcie prawnym, który między innymi określa uprawnienia organów władzy i prawa i obowiązki obywateli.

13. Podstawowe zasady demokracji • Zasada pluralizmu - oznacza poszanowanie i swobodę wyznawania różnych poglądów politycznych, społecznych, gospodarczych czy światopoglądowych oraz prawo do swobodnego podejmowania działalności politycznej, społecznej i gospodarczej.

14. Wartości demokracji • Wolność • Równość • Sprawiedliwość

15. Cechy państwa demokratycznego • Władza powoływana na określony czas w wyborach, • Legalnie działająca opozycja, • Władza ustawodawcza ma uprawnienia do krytykowania rządu, • Decyzje są podejmowane większością głosów, ale głos mniejszości tez musi być brany pod uwagę, • Występują tylko niezależne i niezawisłe sądy, • Elementem składowym są społeczeństwo obywatelskie i uczestnicząca kultura polityczna.