Od narratologii do narratywizmu

Historia, podstawowe pojęcia i definicje Od narratologii do narratywizmu

Narratologia • Strukturalistycznie zorientowane fabułoznawstwo

Strukturalistyczność narratologii • Językoznawczy patroni: Benveniste, Hjemslev i Chomsky; • Struktura vs. Mimesis;

Etapy rozwoju • Prekursorski (Propp, Morfologijaskazki, 1928); • Klasyczny – strukturalizm. 8 zeszyt pisma „Communications” z 1968 r. Artykuły Barthes’a, Greimasa, Bremonda, Eco, Todorovai Genette’a); • Po-klasyczny – komunikacjonizm. Mieke Bal, Narratology. Introduction to the Theory of Narrtive(pierwszewyd. 1985); Gerald Prince, The Form and Functioning of Narrative (Berlin – New York – Amsterdam 1982); S. RimmonKenaan, Narrative Fiction. Contemporary Poetics, London 1983.

Dwa modele narratologii • Według kryterium ogólnego statusu teorii: narratologiageneratywna i opisowa • Według kryterium przedmiotu opisu: Narratologia fabularna i narracyjna.

Morfologia bajki „Ostatecznie podobnie jak wszystkie rzeki zmierzają do morza, tak wszystkie problemy związane z nauką o bajce winny w konsekwencji doprowadzić do rozwiązania najważniejszego, a dotąd nierozwiązanego problemu: podobieństwa fabuł baśniowych na całej kuli ziemskiej”.(W. Propp, Morfologia bajki, przeł. W. Wojtyga-Zagórska, Warszawa 1976, s. 54).

Zdaniowy model opowiadania „Wszystkie orzeczenia tworzą kompozycję bajki, wszystkie podmioty, dopełnienia i inne części zdania określają fabułę. Innymi słowy: ta sama kompozycja może stanowić podstawę różnych fabuł”

Podstawowe cechy opowiadania • ponadmedialność; • ponadhistoryczność; • uniwersalność.

Ufundowanie narratologii „Narracja jest zjawiskiem spotykanym nie tylko w literaturze, lecz także w innych dziedzinach, które, jak dotąd, podlegają każda innej dyscyplinie naukowej (np. baśnie ludowe, mity, filmy, sny itd.). Usiłujemy zbudować teorię narracji, znajdującą zastosowanie we wszystkich tych dziedzinach. W większym zatem stopniu niż do badań literackich – praca nasza należy do nie istniejącej jeszcze nauki o opowiadaniu, NARRATOLOGII” (TzvetanTodorov, Grammairedu„Décameron” ,1969).

Podstawowe cechy narratologii wg Wincentego Grajewskiego • Antyinterdyscyplinarność; • Nie interesuje jej specyfika dzieła czy poszczególnych mediów, w których opowiadanie jest artykułowane

Narratologia vs. narratywizm • Narratologia: strukturalistycznie zorientowana, transdyscyplinarna „nauka” o opowiadaniu; • Przedmiot: opowiadanie jako abstrakt; • Anty-humanizm • Narratywizm: dyscyplinarny efekt ekspansji pojęcia narracji na dyscypliny nieliteraturoznawcze; • Przedmiot: narracyjne sposoby organizowania doświadczenia; • podmiot

Od narratologii do narratywizmu