Przetwórstwo jabłek – prawdy i mity

1. Przetwórstwo jabłek – prawdy i mity Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Konferencja Prasowa Warszawa, 12 wrzesień 2008

2. Agenda • Informacje o Stowarzyszeniu Krajowa Unia Producentów Soków (Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS) • Bieżąca sytuacja na rynku skupu i przetwórstwie jabłek(Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS) • Charakterystyka polskiego rynku przetwórstwa jabłek (Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS) • Trendy i preferencje konsumenta (Barbara Groele – Sekretarz Generalny KUPS) • Rynek polski na tle rynku międzynarodowego(Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS i Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS) • Dyskusja

3. Informacje o Stowarzyszeniu Krajowa Unia Producentów Soków Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS

4. Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków • Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków powstało w 1993 roku • Obecnie KUPS liczy 43 członków • Producenci wyrobów gotowych (soki, nektary, napoje) – 10 członków • Producenci surowców (zagęszczone soki owocowe i warzywne) – 20 członków • Firmy handlowe, usługowe • Instytuty naukowe • Producenci opakowań, maszyn i urządzeń • Producenci soków zagęszczonych ok. 90 % wyprodukowanych zagęszczonych soków owocowych sprzedają poza granicami Polski.

5. Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków • Stowarzyszenie KUPS jest organizacją non-profit, finansowaną ze składek członków oraz projektów organizowanych w ramach działań statutowych, którego celem jest: • integrowanie i reprezentowanie środowiska producentów soków, nektarów i napojów owocowych i warzywnych oraz koncentratów owocowych • realizowanie i wspieranie inicjatyw, postaw i działań, których celem jest rozwój przemysłu sokowniczego w Polsce • przyczynianie się do zwiększenia spożycia soków, nektarów i napojów przez Polaków • działania na rzecz poprawy jakości oraz współpraca z organizacjami zajmującymi się problematyką jakościową soków w kraju i zagranicą

6. Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Działania na rzecz branży: • Reprezentowanie interesów branży i przemysłu sokowniczego, • Organizacja sympozjów i szkoleń • Powołanie Zespołu ds. Monitorowania i Prognozowania • Powołanie Sekcji Koncentratów (SK) • Współpraca z: MRiRW, MF, MŚ, MG, ARR, ARiMR • Współpraca z międzynarodowymi organizacjami: AIJN,SGF, EQCS • Współpraca z jednostkami badawczymi i naukowymi

7. Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków • Działania na rzecz konsumenta: • Działania promocyjno-informacyjne • Rzetelne informowanie nt. definicji i właściwości produktów • Współpraca z mediami • Projekt „Marchewka” • Projekt „5 razy dziennie warzywa i owoce” • Działania na rzecz poprawy jakości soków, nektarów napojów • Dobrowolny System Kontroli (DSK) • Projekt QUISEE • Projekt QUALI-JUICE • Współpraca z GIJHARS, IH, UOKiK, Federacją Konsumentów Działania na rzecz środowiska: • Przystąpienie do inicjatywy REKARTON: Dobrowolne Porozumienie na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności.

8. Bieżąca sytuacja w skupie i przetwórstwie jabłek Julian Pawlak – Prezes Zarządu KUPS

9. Sezon 2007 – co wpłynęło na sytuację przemysłu przetwórczego • Przymrozki występujące w okresie kwitnienia drzew i krzewów owocowych spowodowały straty w zbiorach jabłek, sięgające ok. 60% • Niewykorzystanie mocy produkcyjnych zakładów spowodowane brakiem surowca • Wysokie ceny jabłek przemysłowych • Wysokie ceny koncentratu jabłkowego, nie zaakceptowane przez odbiorców • Brak możliwości sprzedaży koncentratu jabłkowego po cenach pokrywających koszty produkcji • Utrata płynności finansowej przez wiele zakładów • Pozostające u przetwórców zapasy koncentratu jabłkowego z sezonu 2007/2008 Eksperci szacują, że przetwórcy zagęszczonego soku jabłkowego ponieśli straty w wysokości ok. 50 mln euro

10. Sezon 2008 – co wpłynęło na sytuację przemysłu przetwórczego • Wysokie zapasy koncentratu jabłkowego w Polsce (ok. 40 tys. ton) oraz w Chinach (ok. 250-300 tys. ton) • Niskie ceny skupu jabłek przemysłowych • Blokady zakładów przetwórczych organizowane przez sadownikówuniemożliwiające blokowanym działalność gospodarczą • Pośrednictwo w skupie owoców dla przemysłu, które przejmuje zyski sadowników i przetwórców • Brak rozwiązań systemowych: • Grup Producenckich • Umów kontraktacyjnych • Strategii promocji eksportu • Wybiórcza i niepełna informacja ze strony instytucji państwowych dotycząca zapasów, wielkości produkcji i prognoz zbiorów

11. Bieżąca sytuacja na rynku skupu i przetwórstwa jabłek W celu dokonania prawidłowej oceny bieżącej sytuacji i jej skomentowania należy zapoznać się z najważniejszymi danymi i faktami

12. Charakterystyka polskiego rynku przetwórstwa jabłek Romuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS

13. Rodzaje jabłek i sadów • Jabłka przemysłowe – odmiany jabłek przeznaczone do celów przetwórstwa owoców, są bardziej kwaskowe od jabłek deserowych, trwałe i odporne na uszkodzenia podczas transportu, nadające się do zbioru mechanicznego, tańsze z uwagi na to, że są mniej wymagające w uprawie i nie wymagają intensywnej pielęgnacji i ochrony • Jabłka deserowe – przeznaczone do bezpośredniego spożycia przez konsumenta, słodsze i bardziej aromatyczne niż jabłka przemysłowe, wymagające i droższe w uprawie z uwagi na potrzebę intensywnej ochrony i pielęgnacji sadów

14. Struktura polskich upraw jabłka • W Polsce jest ok. 0,1% sadów przemysłowych,

15. Struktura polskich upraw jabłka • Przetwórstwo skupuje ok. 40% z upraw jabłek deserowych (niespełniające wymagań jakościowych i nadprodukcja jabłka deserowego) • Koszt produkcji jabłek deserowych jest znacząco wyższy – dlategoceny sprzedaży są również wyższe niż jabłek przemysłowych

16. Struktura polskich upraw jabłek - podsumowanie WNIOSKI • Struktura upraw nie jest dostosowana do potrzeb branży przetwórczej • Struktura upraw nie jest konsultowana z branżowymi ekspertami i przemysłem • Sadownicy nie inwestują w produkcję jabłek przemysłowych, natomiast inwestują w przechowalnictwo i nowe odmiany jabłek deserowych Rozwój przemysłu przetwórczego pozwala na bezpieczne inwestowanie w sadownictwo, ponieważ przetwórnie zagospodarują nadwyżki produkcji jabłek deserowych

17. Krótka charakterystyka polskiego rynku jabłka Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB Według wstępnych danych GUS szacuje się, że w 2008 roku produkcja jabłek w Polsce wyniesie 2400 - 2550 tys. ton

18. Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce • Według danych Stowarzyszenia KUPS wytwarzaniem soków zagęszczonych w Polsce zajmuje się około 45 firm • w tym w KUPS zrzeszonych jest 20 firm produkujących koncentrat jabłkowy • członkowie KUPS produkują ok. 70 % koncentratu jabłkowego w Polsce • Szacuje się, że moce przerobowe zakładów przetwórczych w Polsce to ok. 3 mln ton jabłek rocznie • Polska eksportuje ok. 90 % wyprodukowanego koncentratu jabłkowego

19. Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce • W 2007/08 r. z powodu głębokiego spadku podaży owoców ze zbiorów krajowych z powodu wiosennych przymrozków, produkcja zagęszczonego soku jabłkowego obniżyła sięw relacji do roku poprzedniego o ok. 45-50% do poziomu ok. 115 tys. ton Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB

20. Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce c.d. • Aby sprostać wymaganiom światowego rynku ,zakłady przetwórcze cały czas modernizują się dzięki kapitałowi krajowemu, zagranicznemu i dopływowi funduszy unijnych • Moce produkcyjne w sektorze soków zagęszczonych wykorzystywane są zaledwie w około 60 proc., co zwiększa koszty działalności i konkurencję o surowiec • Nadal przemysł przetwórczy ma duże możliwości zagospodarowania jabłek przemysłowych • Brak jest bazy surowcowej, dostarczającej jabłka przemysłowe w rozsądnej cenie

21. Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce c.d. Sytuacja bieżąca • Ceny koncentratu na rynku światowym nie pokrywają kosztów produkcji • Spadek konkurencyjności na europejskim i światowym rynku • Rosnące koszty produkcji • Umacniająca się złotówka • Ze względu na brak akceptacji na podnoszenie cen ze strony odbiorców i konsumentów, cena zagęszczonego soku jabłkowego zaczęła wyraźnie spadać w 2008 roku • Widoczna jest konsolidacja branży

22. Produkcja koncentratu jabłkowego w Polsce c.d. • Produkcja koncentratu jabłkowego w roku 2007 i prawdopodobnie w 2008 będzie najniższa od kilku lat • Konsekwencje tej sytuacji to: • Niemożliwa do odbudowania utrata rynku zbytu • Wzrost udziału chińskiego koncentratu jabłkowego w imporcie do krajów UE • Wypieranie polskiego koncentratu jabłkowego przez import z Chiny • W konsekwencji utrata rynku zbytu dla jabłek przemysłowych • Negatywne konsekwencje tej sytuacji dotkną zarówno sadowników, jak i przetwórców w Polsce

23. Trendy i preferencje konsumentaBarbara Groele – Sekretarz Generalny KUPS

24. Rynek soków, nektarów i napojów • Udziały wartościowe poszczególnych kategorii napojów w rynku gotowych do spożycia napojów bezalkoholowych w Polsce Źródło: AC Nielsen, 2007

25. Spożycie soków pitnych owocowych, nektarów i napojów w mln litrów Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB

26. Sok Nektar Napój – podstawowe różnice A – SOK B – NEKTAR C – NAPÓJ W przypadku nektarów ilość wsadu owocowego (soku lub przecieru) jest ściśle określona i jest zależna od typu owoców np.: - jabłka, pomarańcze – min. 50%- czarne porzeczki – min. 25%- śliwki – min. 30%- wiśnie – min. 35%

27. Trendy i preferencje konsumenta • Obecnie konsumenci mają do wyboru różne smaki i rodzaje napojów: soki, nektary, napoje owocowe i warzywne, woda, napoje kolorowe itp. • Dla konsumentów najważniejsza jest cena i nie chcą przepłacać – wybór tańszych napojów z owoców i warzyw z mniejszym udziałem soku (nektary, napoje) • Podniesienie cen surowca powoduje podniesienie cen produktu gotowego • Konsument nie zaakceptuje wyższej ceny soku

28. Ostatecznie to KONSUMENTdokonuje wyboru

29. Rynek polski na tle rynku międzynarodowegoJulian Pawlak – Prezes Zarządu KUPSRomuald Ozimek – Wiceprezes Zarządu KUPS

30. Zagęszczony sok jabłkowy na tle świata w tys. ton Źródło: J. Małecki (USDA/FAS & own estimates)

31. Rynek zagęszczonego soku jabłkowego na świecie • Produkcja zagęszczonego soku w 2007/2008 • Świat – 2 300 tys. ton • Chiny – 1 000 tys. ton • Polska – 115 tys. ton (czyli 5% światowej produkcji)

32. Charakterystyka międzynarodowego rynku • Polska jest drugim na świecie producentem koncentratu jabłkowego • W latach 2005 – 2007 Chiny dwukrotnie zwiększają produkcję zagęszczonego soku jabłkowego z niecałych 600 tys. ton w sezonie 2005/2006 do ponad 1 miliona ton w sezonie 2007/2008 (dane szacunkowe) • Potencjał polskiego koncentratu jabłkowego (produkujemy ok. 200 tys. ton) jest znacznie niższy niż potencjał chińskiego koncentratu jabłkowego • Potencjał Polski: • Potencjał Chin:

33. Charakterystyka międzynarodowego rynku • Chiny obecnie dostarczają prawie 70% światowego zapotrzebowania, • Wyraźnie rośnie import koncentratu z Chin: Źródło: B. Nosecka IERiGŻ-PIB

34. Polska na tle rynku międzynarodowego • Na sytuację na polskim i światowym rynku koncentratów owocowych wpływa: - globalna nadprodukcja koncentratu jabłkowego - spadek spożycia soków - niższe (w stosunku do Polskich) ceny koncentratu jabłkowego na innych rynkach, szczególne z rynku chińskiego • Cena koncentratu jabłkowego jest wynikiem popytu, a nie ceny surowca, obecnie przetwórcy posiadają jeszcze zapasy z sezonu 2007

35. Perspektywy dla rynku polskiego • Polska ma szansę utrzymać pozycję drugiego po Chinach producenta koncentratu jabłkowego na świecie, • Polska musi jednak poprawić konkurencyjność oferując produkty wysokiej jakości w konkurencyjnej cenie, • Niezbędne jest wprowadzenie rozwiązań o charakterze systemowym.

36. Perspektywy dla rynku polskiego Proponowane przez KUPS rozwiązania systemowe: • rozwój zaplecza surowcowego dostarczającego potrzebnych ilości jabłek w rozsądnej cenie, • wspieranie rozwoju grup producenckich przez Państwo, • umowy kontraktacyjne, • inicjatywa rolników (np. integrowanie się środowiska), • promocja spożycia soków wśród konsumentów, • stały monitoring rynku światowego.

37. Promocja spożycia soków • Program promocyjno – informacyjny „5 x dziennie warzywa i owoce” realizowany prze Krajową Unię Producentów Soków • Miejsce realizacji: Polska • Czas realizacji: 2 lata (2008 – 2010) • Budżet 2 mln euro • Projekt finansowany w 80% ze środków UE (UE - 50%, Polska 30 %) oraz środków własnych KUPS – 20%

38. Dziękujemy