Voeding vroeg in het leven; de nieuwste resultaten uit de ABCD-studie

1. Zwangerschap - Geboorte - Gezondheid Voeding vroeg in het leven; de nieuwste resultaten uit de ABCD-studie Dr.ir. Manon van Eijsden Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013

2. Take home message Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Resultaten #ABCD-studie tonen: gezond gewicht moeder, borstvoeding en inzicht in gewicht kind van belang in aanpak overgewicht 126

3. De ABCD-studie Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 • Prospectieve cohort studie, begonnen in de zwangerschap (inclusie 2003-2004) • Onderzoek naar de invloed van vroege factoren (maternaal/neonataal) op de gezondheid van kinderen • Nadruk op etnische en sociaaleconomische verschillen • Gezamenlijk project GGD en AMC; i.s.m. VUmc en Universiteit van Tilburg

4. Flowchart ABCD-studie January 2003 1eprenatal consult (~12 weeks) 12,373 Questionnaire and pregnancy outcome 8,266 Birth 6,735 Permission follow-up 5,131 Questionnaire and Youth Health Care data Age 5 years Permission follow-up 6,161 4,488 3,321 Questionnaire and physical measurements

5. Onderzoeksgebied voeding Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Vroege risicofactoren Kind uitkomsten • Cardio-metabool profiel: • lipiden profiel • glucose, insuline resistentie • BMI en lichaamssamenstelling • bloeddruk • Voeding en metabolisme: • lipiden profiel • micronutriënt status • schildklier functie • Leefstijl en gezondheid: • roken, alcohol, drugs • BMI, fysieke activiteit • diabetes and hypertensie • Geboorte uitkomsten: • zwangerschapsduur • geboortegewicht • aangeboren afwijkingen • perinatale sterfte • Cognitieve ontwikkeling: • aandacht • oog-hand coördinatie • inhibitie • flexibiliteit • Psychosociale stress: • depressie en angst • werkstress • opvoedingstress • cortisol • Gedrag: • huilgedrag • emotionele ontwikkeling • gedragsproblemen • Gezondheid 1ste levensjaar: • groei • voedingspatroon • huilgedrag • Omgeving: • lucht verontreiniging • binnen milieu • Voeding: • energie inname • nutriënt inname • vetzuurstatus • eetgedrag • Vroege groei: • groei snelheid

6. De cijfers Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013

7. Overgewicht naar etnische afkomst Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 30% 28% 20% 17% 9% 7% 7% MLA de Hoog et al., BMC Public Health 2011 MLA de Hoog et al., Int J Obesity 2012

8. Etnische verschillen in cardiometabool profiel Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 MLA de Hoog et al., submitted

9. Overgewicht naar opleidingsniveau % overgewicht 5-6 jaar 30% 28% 12% 20% 17% 8% 5% 9% 7% 7% hoog midden laag G van den Berg et al., submitted Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013

10. SES verschillen in cardiometabool profiel Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 G van den Berg et al., BMC Public Health 2012

11. SES verschillen in cardiometabool profiel Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 G van den Berg et al., Hypertension 2013

12. De verklaringen Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013

13. Voedingspatroon en bloeddruk Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 * Na correctie voor confounders significant M de Beer et al., submitted

14. Oorzaak van SES verschillen in bloeddruk Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 G van den Berg et al., Hypertension 2013

15. Oorzaak van SES verschillen in overgewicht Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 G van den Berg et al., Hypertension 2013

16. Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Oorzaken etnische verschillen overgewicht De afname in OR in het gecorrigeerde model is toe teschrijvenaan: BMIvan de moedervoor de zwangerschap (prenatale factor): afname van 17% Toename in gewichtin de eerste 6 maanden (postnatale factor): afname van 33% Gecorrigeerde model: etniciteit, inclusief de prenatale, geboorte uitkomst en postnatale factoren. *P<.05; **P<.01; ***P<.001. MLA de Hoog et al., BMC Public Health 2012

17. Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Etnische verschillen in voedingspatroon % % % MLA de Hoog et al., BJN 2011

18. Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Verschillen in voeding op leeftijd 5-6 jaar G van den Berg et al., submitted

19. De aanpak Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013

20. Maternal underestimation (yes vs. no) Overgewicht: perceptie van de ouders Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Child’s actual weight status (BMI): Perception mother child’s weight status: underweight (much) too low normal weight normal overweight/obese (much) too high MLA de Hoog et al., Int J Obesity 2012

21. Hoge mate van onderschatting gewicht Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Overgewicht 86% van de moeders ziet niet dat haar kind te zwaar is Obesitas 53% van de moeders ziet niet dat haar kind veel te zwaar is

22. Etnische verschillen onderschatting Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Crude: Ethnicity adjusted for BMI (with restricted cubic splines) Adjusted: As in crude model, with the addition of maternal age and BMI, education level and immigrant generation

23. Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013

24. Resultaten #ABCD-studie: preventie overgewicht begint bij -9 maanden Samenvattend Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Resultaten #ABCD-studie tonen: gezond gewicht moeder, borstvoeding en inzicht in gewicht kind van belang in aanpak overgewicht 61

25. Met dank aan ABCD moeders en kinderen Collega’s en stagiaires ABCD-studie Medewerkers JGZ Amsterdam

26. Mechanisme vroege voeding CVD risico Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 • Borstvoeding • Verzadigings respons Smaakvoorkeuren • Eetgedrag en voedingsinname op leeftijd 5-6 jaar Moroccan Ghanaian Turkish

27. Kleine verschillen naar voedingspatroon Kindervoedingcongres 2.0 24 januari 2013 Ghanaian Turkish Vaste voeding < 4 mnd minder goed verzadigingsgevoel Langere duur excl. BV hogere groente-inname