Program konferencji:

1. KONFERENCJA PRZEDMIOTOWO-METODYCZNA NAUCZYCIELI JĘZYKA POLSKIEGO SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH18 LISTOPADA 2007

2. Program konferencji: • Powitanie Uczestników. • Informacje o doradcy (godziny dyżurów, telefony itd.). • Uaktualnienie inf. o nauczycielach z listą adresów mailowych. • Informacje o materiałach do Biuletynu (do końca listopada 2007). • Informacje o nowych aktach prawnych rozp. MEN z 13.07.2007 r., 2.07.2007 r., 22.08.2007r. • Informacje o Olimpiadzie Języka Polskiego. • Konkurs Ortograficzny Szkół Ponadgimnazjalnych (komisja, termin), Złoty Wawrzyn (komisja), Wykład dr M. Gwadery. • Prezentacja „Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2007”. • Sprawy bieżące.

3. Doradca metodyczny języka polskiego Piotr Skowronek Kontakt: e-mail: pskowronek@poczta.onet.pl tel. kom.: 0 508 069 399 gg: 1208202

4. Doradca metodyczny języka polskiego Piotr Skowronek Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Rydułtowach ul. Obywatelska 30 Dyżury metodyczne:

5. Konferencja przedmiotowo-metodyczna nauczycieli języka polskiego 18.10.2007r.,Lista obecności (uaktualnianie danych kontaktowych)

6. Biuletyn metodyczny Redaktor naczelny czasopisma – Barbara Wyleżych Tekst do druku powinien być napisany w edytorze tekstu Microsoft Word 97/2000/XP/2003, OpenOffice sformatowany następująco: • FORMAT A5 !!!! • czcionka Times New Roman • wielkość czcionki 10 • Interlinia – 1 wiersz • Wcięcie pierwszego wiersza – 2 cm Tekst dostarczamy w wydruku i wersji elektronicznej (dyskietka, CD)

7. Biuletyn metodyczny Do numeru, który ukaże się w lutym materiały dostarczamy do końca listopada. Tekst czyta i recenzuje „najpierw” doradca metodyczny danego przedmiotu.

8. Nowe akty prawne ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół

9. Rozporządzenie MEN z 23 sierpnia 2007r. 2. 1. Wykaz lektur określony w załącznikach nr 2 i 4 do rozporządzenia, o którym mowa w § 1 niniejszego rozporządzenia, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, jest realizowany, począwszy od roku szkolnego 2007/ 2008 odpowiednio w klasach I i IV szkoły podstawowej, w klasach I gimnazjum i w klasach I szkół ponadgimnazjalnych: liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, uzupełniającego liceum ogólnokształcącego, technikum uzupełniającego oraz zasadniczej szkoły zawodowej. 2. W pozostałych klasach szkół wymienionych w ust. 1 do zakończenia etapu edukacyjnego realizuje się dotychczasowy wykaz lektur.

10. Język polski (poziom podstawowy str. 5-11, rozszerzony 65 – 68) Lektura 1. Literatura polska: Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej; Jan Kochanowski – pieśni, treny (wybór); poezja baroku (wybór); Piotr Skarga – Kazania sejmowe (wybór); Ignacy Krasicki – Pieśń: Hymn do miłości Ojczyzny, satyry i liryki (wybór); Stanisław Staszic – Przestrogi dla Polski (fragmenty); Adam Mickiewicz – Konrad Wallenrod, Pan Tadeusz, Dziady cz. III; Juliusz Słowacki – Kordian; Zygmunt Krasiński – Nie-Boska komedia (wybrane sceny), Listy (wybór); wybór poezji romantycznej (w tym utwory Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida); Bolesław Prus - Lalka; Eliza Orzeszkowa - Nad Niemnem; Henryk Sienkiewicz - Quo vadis, Potop; wybór poezji młodopolskiej; Stanisław Wyspiański – Wesele; Władysław Stanisław Reymont - Chłopi, tom I: Jesień; Stefan Żeromski – Ludzie bezdomni, Przedwiośnie; Maria Dąbrowska – Noce i dnie; Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe (wybrane opowiadania); Zofia Nałkowska – Granica; Sławomir Mrożek - Tango; Zofia Kossak-Szczucka - Pożoga; Tadeusz Borowski - Pożegnanie z Marią (wybrane opowiadania); Gustaw Herling- Grudziński – Inny świat; Witold Gombrowicz – Ferdydurke;

11. wybór poezji XX wieku (w tym utwory Bolesława Leśmiana, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Marii Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej, Czesława Miłosza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Tadeusza Różewicza, Mirona Białoszewskiego, Wisławy Szymborskiej, Stanisława Barańczaka, ks. Jana Twardowskiego); Jan Paweł II – Pamięć i tożsamość; Ryszard Kapuściński – Cesarz; abp Kazimierz Majdański – Będziecie Moimi świadkami… lub kardynał Stefan Wyszyński – Zapiski więzienne; inne wybrane fragmenty prozy dokumentalnej (reportaż, dziennik, pamiętnik) i eseistycznej; inne utwory zaproponowane przez uczniów nauczyciela; teksty kultury (adaptacje filmowe powieści i inne filmy, spektakle teatralne, utwory muzyczne, obrazy, słuchowiska, programy telewizyjne, teksty prasowe).

12. 2. Literatura powszechna: Sofokles - Król Edyp; Horacy - wybór pieśni; William Szekspir - Makbet; Molier - Świętoszek; Johann Wolfgang von Goethe – Cierpienia młodego Wertera; Daniel Defoe – Robinson Crusoe; Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara; Joseph Conrad – Lord Jim; C. S.Lewis - Listy starego diabła do młodego; George Orwell – Folwark zwierzęcy.

13. L e k t u r a (poziom rozszerzony) 1. Literatura polska: Jan Kochanowski - Treny; wybrany dramat romantyczny Juliusza Słowackiego lub Zygmunta Krasińskiego; Henryk Rzewuski – Pamiątki Soplicy (wybór); Stanisław Ignacy Witkiewicz –Szewcy (fragmenty); Maria Kuncewiczowa – Cudzoziemka; Hanna Malewska– Sir Tomasz More odmawia; Wiesław Myśliwski – Kamień na kamieniu lub Antoni Libera Madame; wybrany utwór polskich pisarzy emigracyjnych (Andrzeja Bobkowskiego, Witolda Gombrowicza i Józefa Mackiewicza); Włodzimierz Odojewski – Zasypie wszystko, zawieje.

14. 2. Literatura powszechna: Dante Alighieri - Boska Komedia (fragmenty Piekła); Franz Kafka – Proces; Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata; Święty Augustyn - Wyznania (fragmenty); Platon – Obrona Sokratesa. 3. Zaproponowany przez uczniów i nauczyciela utwór literatury polskiej, europejskiej lub światowej.

16. Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Terminy XXXVIII Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w roku szkolnym 2007/2008 • Zawody szkolne (I stopnia) Zawody szkolne muszą odbyć się w szkołach do połowy listopada • Zawody okręgowe (II stopnia) Zawody okręgowe w miastach-siedzibach komitetów okręgowych: pisemne -  19 stycznia 2008 r. ustne - 2 lutego 2008 r. • Zawody ogólnopolskie (III stopnia) Uczestnicy z Polski przyjeżdżają do Konstancina w środę 9 kwietnia, zawody odbywają się 10 (czwartek) i 12 (sobota) kwietnia 2008. • Finał Uroczyste wręczenie nagród laureatom i ich nauczycielom - maj 2008 r., Warszawa, Sala Lustrzana Pałac Staszica, Nowy Świat 72

17. Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Tematy na zawody szkolne XXXVIII Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w roku 2007/2008 • Echa motywów i idei starotestamentowych w literaturze oraz kulturze staropolskiej (do połowy XVIII w.) • Machnij na to ręką. Komunikacyjne zachowania niewerbalne. (temat z wiedzy o języku) • Warszawskie Łazienki w poezji i prozie • Jak zmienia się pisanie o historii. O współczesnej prozie historycznej. • Polski esej współczesny. Od Stempowskiego do Stasiuka. • Aktor wobec roli – próba eseju (specjalizacja teatrologiczna) • Strategie naśladowania dramatu antycznego we współczesnym teatrze i dramacie (motywy, przestrzeń, chór, muzyka)  (specjalizacja teatrologiczna) http://www.olijp.p9.pl/index.php?id=179

18. Egzamin maturalny Maj 2007 Analiza zadania sprawdzającego rozumienie czytanego tekstu

19. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 1. 0,32 Jak Barbara Skarga ocenia współczesną rzeczywistość społeczno polityczną? Przywołaj dwie cechy tej rzeczywistości, które ocenę uzasadniają (akapit 1.). Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu akapitu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: „Autorka dostrzega dobre i złe strony naszej rzeczywistości. Zwraca uwagę na stabilizacje życia i zarazem brak więzi społecznych.” Błędy: Odpowiedzi spoza tekstu; odpowiedź częściowa – tylko wady lub tylko zalety; odpowiedzi niekonsekwentne (z błędami logicznymi); przytaczanie cech w miejsce oceny; brak umiejętności formułowania oceny. Komentarz: Maturzyści mylili znaczenie słów: „cecha” i „ocena”. Nie dostrzegli niejednoznaczności oceny B. Skargi. Nie radzili sobie z odczytaniem sensu ze skomplikowanie uporządkowanego zdania. Nie odróżniali cech rzeczywistości od jej oceny.

20. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 2. 0,87 Jakie postawy wobec świata przyjmuje współczesny człowiek? Wymień trzy z nich, odwołując się do akapitów 2.i 3. Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu akapitu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np..: „Życie bez celu”, „konsumpcjonizm”, „pycha”, „samolubstwo”, „narcyzm”, „lęk”, „zamknięcie się w kręgu własnych Spraw”, „nieufność”, „odrzucenie postaw społecznych”, „egoizm”, „bierność”, „bezradność”. Błędy: Większość maturzystów udzieliła poprawnej odpowiedzi. Używanie niewłaściwych synonimów, określanie postaw lub informacje spoza tekstu. Komentarz: Większość maturzystów udzieliła poprawnej odpowiedzi.

21. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 3. 0,72 Jaką sprzeczność związaną z egzystencją współczesnego człowieka dostrzega Barbara Skarga (akapit 3.)? Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu fragmentu tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: „Współczesny człowiek boi się samotności, ale zarazem chce się odseparować od świata”. Błędy: Niedostrzeganie sprzeczności bądź przytaczanie poprawnych przykładów łącznie z błędnymi. Komentarz: Część piszących nie rozumiała istoty sprzeczności, znaczenia słowa. Np.: „Tą sprzecznością jest samotność, gdyz każdy człowiek boi się tego.”

22. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 4. 0,58 Jaką funkcję w toku argumentacyjnym wykładu Barbary Skargi pełni przywołanie fragmentów rozmów telefonicznych? Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie i określanie funkcji przykładów wykorzystanych w toku argumentacyjnym.. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Zdający najczęściej używali słów: przykład, ilustracja, dowód, egzemplifikacja, itp. „Przywołane fragmenty rozmów telefonicznych obrazują tok argumentacyjny autorki, pomagają słuchaczowi w zrozumieniu sensu wykładu”. Błędy: Najczęściej maturzyści nie rozumieli polecenia. Zamiast określać rolę przykładów rozmów telefonicznych, zdający wymieniali nazwy funkcji językowych; często pisali o funkcji rozmów telefonicznych w ogóle. Komentarz: Błędy najczęściej wynikały z niezrozumienia słowa „funkcja”. Zdarzało się, że maturzyści rozumieli to słowo jako „stanowisko”. Mylili także funkcję środków językowych użytych w tekście z funkcja wypowiedzi.

23. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 5. 0,38 W którym akapicie autorka przedstawia przykłady potwierdzające myśl wyrażoną w zdaniu: Istnieją jednak oznaki, że ten stan obojętności nie ma akceptacji, że gdzieś kiełkuje zgoła inne myślenie. Sprawdzanie umiejętności: Ostrżeganie i wskazywanie związków między akapitami; rozpoznawanie zasady kompozycyjnej tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Akapit 5. lub 8. Błędy: Wymienianie tego akapitu, z którego pochodziło zacytowane zdanie. Komentarz: Błędne odpowiedzi wynikały nie tylko z braku rozróżnienia tezy, argumentów i przykładów potwierdzających argumenty, ale także ze zbyt pośpiesznej i nieuważnej lektury polecenia.

24. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 6. 0,33 Jaka jest różnica w zawartości (treści) i funkcji przekazu między „komunikatem” a „rozmową”? Odpowiedz na podstawie 5. i 6. akapitu. Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu kilku akapitów; wnioskowanie. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: „Treść komunikatu jest krótka, zwięzła, zdawkowa; treść rozmowy jest dłuższa, zazwyczaj dotyczy spraw istotnych, nie jest zdawkowa.” „Komunikat tworzy iluzje bycia razem, nie tworzy głębszej więzi. Rozmowa buduje więź, porozumienie; zapełnia pustkę.” Błędy: „Komunikat to treść wyrażona w pustych słowach, pełni funkcję kontaktu z innymi ludźmi. Rozmowa: treść czysto zdawkowa i przelotna; zapełnia pustkę. Funkcja przekazu określona jako kontakt z innymi ludźmi bez głębi.” Komentarz: Brak zrozumienia różnicy miedzy komunikatem a rozmową, niedostrzeganie różnicy pomiędzy treścią przekazu i jego funkcją; brak umiejętności określania funkcji środków językowych w tekście.

25. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 7. 0,72 Akapity 5. i 6. autorka kończy, stawiając pytania. Jaka rolę odgrywa w tekście ten zabieg? Sprawdzanie umiejętności: Określanie funkcji środków językowych w tekście. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np.: retoryczną. Często pojawiało się jej uszczególowienie, np.: skłaniają do refleksji, budzą emocje, ożywiają styl – co było dopuszczalne. Kompozycyjną. Również pojawiało się jej uszczególowienie np.: pozwala zasygnalizować pojawienie się nowego wątku. Należało określić jedną funkcje. Błędy: Streszczanie pytań, poszukiwanie treści ukrytych w pytaniach. Komentarz: Błędne wypowiedzi wynikały z niezrozumienia przez zdających tego, na czym polega organizacja tekstu, kompozycja wypowiedzi, a także – podobnie jak w zadaniu 4. – z niezrozumienia słowa „funkcja”.

26. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 8. 0,65 Przedstaw trzy warunki istnienia wspólnoty (akapity: 6.-8.). Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu kilku akapitów. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np..: „wspólna praca”, „poważne rozmowy”, „posiadanie wspólnego celu”, „wspólne emocje”, „perspektywa czasowa”, „zaangażowanie członków wspólnoty”, „poczucie więzi”, „wspólne wartości”, „poznawanie samego siebie”, „aby poznać innych”. Błędy: Większość maturzystów wykonała zadanie poprawnie. Komentarz: Wiele wypowiedzi cechowała nieporadność językowa.

27. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 9. 0,39 Zdanie z akapitu 4.: Patrzę więc na ludzi, najczęściej młodych, ale i w wieku dojrzałym, z przyklejonymi do ucha komórkami w każdym miejscu, na ulicy, w pociągach, korytarzach uczelni, supermarketach itd.., wyraża” A. aprobatę. B. niechęć. C. sympatię. D. dystans. Uzasadnij odpowiedź w kontekście całego akapitu. Sprawdzanie umiejętności: Dostrzeganie i rozumienie postawy nadawcy: rozumienie funkcji informacji podanych w tekście. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: D Jako uzasadnienie, np.: „Barbara Skarga przyjmuje postawę badacza, stara się być obiektywna; dystans ujawnia także w języku”. Błędy: Brak uzasadnienia swojego wyboru. B Komentarz: Brak uzasadnienia wybranej odpowiedzi wynikał przede wszystkim z tego, że zdający odnosili się tylko do treści cytatu, pomijając cały tekst, ale także z nieumiejętności zdefiniowania pojęcia „dystans” i nieporadności językowej. Wybór B wynikał z niezrozumienia funkcji informacji podanych w tekście. Być może także z nastawienia odbiorcy, który zakładał negatywną ocenę zachowań młodych ludzi przez autorkę wykładu.

28. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 10. 0,23 Zacytuj wypowiedzenia, w których autorka sygnalizuje porządkowanie toku swojej wypowiedzi. Sprawdzanie umiejętności: Rozpoznawanie zasady kompozycji tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np..: Chciałbym zacząć od … , Zanim powiem o tym parę słów, zacznę od …, Błędy: Brak odpowiedzi; cytowanie przypadkowych zdań. Komentarz: Brak odpowiedzi lub niepoprawne odpowiedzi wynikały z braku świadomości tego, że istnieją środki, których używa się, by uwydatnić myślowy wątek wypowiedzi, logikę wywodu. To, że maturzyści nie potrafią odnaleźć tych środków w tekście pisanym pozwala wnioskować, że w tekście własnym nie będą umieli ich zastosować.

29. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 11. 0,55 W jaki sposób zdanie starożytnych, powinien żyć człowiek? Odpowiedz, wymieniając trzy zasady. Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu fragmentu tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np..: „Poznaj siebie”, „Poskrom pragnienia”, „Naucz się znosić cierpienie”, „Działaj racjonalnie”, „Działaj moralnie”, „Uczestnicz we wspólnocie”, „Walcz ze złem”, „Zapewnij spokój duszy”. Błędy: Cytowanie przypadkowych zdań z akapitu 8. Komentarz: Piszący nie rozumieją fragmentów, nie potrafią na jego podstawie budować krótkich sformułowań oddających istotę problemu. Błędy wynikają z braku wiedzy ogólnej – niektórzy maturzyście nie wiedzieli, że Seneka był starożytnym myślicielem i w i pomijali związku z tym akapit 7., inni uznawali, że informacje zawarte w akapicie 8., który w pierwszym zdaniu zawiera słowo „starożytnych” [ Gdybyście chcieli iść śladami starożytnych ], dotyczą proponowanych przez nich zasad życia.

30. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 12. 0,73 Na jakie zalety demokracji wskazuje autorka w akapicie 9.? Wymień dwie. Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu akapitu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np..: „Umożliwia snucie różnych koncepcji organizacji społeczności ludzkiej, umożliwia porozumienie, akcentuje wolność i autonomie jednostki.” Błędy: Wymienianie jednej zalety. Odpowiedzi spoza tekstu. Komentarz: Jeżeli zdający nie podzielali opinii autorki czytanego tekstu, jako odpowiedź na pytanie zamieszczali własną opinię na temat demokracji, podejmując polemikę z autorką. Nie zwrócili zatem uwagi na polecenie, w którym wyraźnie proszeni byli o odtworzenie poglądu profesor B. Skargi. Wynika to nie tyle z nieuważnego czytania tekstu polecenia, ile z braku dyscypliny myślenia.

31. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 13. 0,21 Na podstawie tekstu Barbary Skargi wyjaśnij, na czym polega wzajemna zależność pomiędzy życiem społecznym a zyciem jednostki. Sprawdzanie umiejętności: Rozumienie głównej myśli tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np.: „ Przyjęcie postawy obywatelskiej pozwala na tworzenie wspólnoty i przezwyciężenie indywidualnych problemów człowieka (wewnętrznego rozdarcia, samotności, lęku)”. Obywatelstwo wydobywa człowieka z lęku i samotności, łączy go ze wspólnotą”. Błędy: Np..: „Życie społeczne – jest to życie z ludźmi, bycie z nimi. Życie jednostki – jest to życie w samotności.” „Polega na tym, że człowiek dba o swoje dobra, a życie jednostki ma nas uszlachetnić i być godnym”. Odpowiedź częściowa – często zdarzały się odpowiedzi określające tylko wpływ życia jednostki na życie społeczne albo tylko zależność życia jednostki od życia społecznego. Komentarz: Błędne odpowiedzi wynikały z niezrozumienia słów „wzajemna zależność” oraz wcześniej ujawnionych problemów z rozumieniem zasad kompozycji tekstu.

32. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 14. 0,87 Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień trzy cechy charakteryzujące człowieka – obywatela. Sprawdzanie umiejętności: Odczytywanie sensu fragmentu tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Np..: „jest świadomy przynależności do społeczeństwa”, „ceni wolność”, „szanuje wolność innych”, „troszczy się o innych”, „działa racjonalnie”, „uczestniczy w tworzeniu prawa”, „przestrzega prawa”, „zwalcza partykularyzm”, „jest tolerancyjny”, „jest aktywny w życiu obywatelskim.” Błędy: Odpowiedzi połowiczne lub całkowicie błędne, np.: „Obywatel zamieszkuje określone terytorium”; „Obywatelstwo tworzy sens naszego życia”. Komentarz: Brak właściwego rozumienia słowa „obywatel”, nieodczytanie znaczenia z kontekstu. To zadanie nie sprawiało szczególnych trudności, a nieliczne błędy wynikały z nieuważnej lektury polecenia i samego tekstu.

33. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 15. 0,65 Sformułuj główną myśl wypowiedzi Barbary Skargi ( w kontekście akapitów: 12. i 13.). Sprawdzanie umiejętności: Rozumienie intencji autora; formułowanie głównej myśli tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: Poprawna odpowiedź zawierała dwa aspekty postawy obywatelskiej: społeczny i moralny. Np..: „Przyjęcie postawy obywatelskiej pozwala na tworzenie wspólnoty i przezwyciężanie indywidualnych problemów człowieka ( wewnętrznego rozdarcia, samotności i leku)”. Lub po prostu: „Obywatelstwo wydobywa człowieka z lęku i samotności, łączy go ze wspólnotą”. Błędy: Piszący nie formułowali głównej myśli, a zadawali pytania, popełniając tym samym błąd logiczny. [ „Jakie tak naprawdę ma znaczenie obywatelstwo? Czy jest to sens polityczny, czy moralny”], niekiedy powtarzali tytuł: {„Głowna myśl to obywatelstwo”]; zainspirowani wykładem podawali własną ocenę rzeczywistości [„ Nasza współczesna rzeczywistość ukazuje Wyraźnie, że cele są rozproszone”]. Komentarz: Syntezowania sprawia kłopot dużej grupie maturzystów. Dodatkowym utrudnieniem jest niska sprawność językowa, np.: „ Myśl Barbary Skargi jest sens „jak być”. I możliwe ustępliwe (!) daje odpowiedź na to pytanie: samej czy osobno”.

34. Zadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstu. Zadnie 16. 0,58 Podkreśl trzy cechy, którymi charakteryzuje się tekst Barbary Skargi. a. obecność elementów informacyjnych, analityczno-krytycznych, oceniających, b. autor jest bohaterem przedstawianych zdarzeń, c. refleksyjność, d. lekki i barwy styl, e. cykliczność (tekst jest częścią cyklu publikacji), f. odniesienie do zjawisk artystycznych, g. podmiotowość i subiektywizm, h. styl wyznaczony artystyczną funkcja języka. Sprawdzanie umiejętności: Rozpoznanie cech charakterystycznych dla struktury i organizacji tekstu. Typowe poprawne odpowiedzi zdających: a, c, g. Błędy: e, b, d Komentarz: b- ta odpowiedź wynikała zapewne z niezrozumienia kreacji nadawcy w tekście oraz z niezrozumienia funkcji powołania się autorki na własne obserwacje, d – błąd wynikające z nieznajomości cech stylów funkcjonalnych, e – być może autorzy takiej wypowiedzi złożyli, że jest to pierwszy z wykładów, jakie Pani Profesor wygłosiła w roku akademickim. Przyczyną błędów była nieumiejętność rozpoznawania środków językowych i określania ich funkcji w tekście, nieumiejętność rozpoznawania elementów struktury tekstu.

35. Błędy: • Nie rozumie znaczenia słów lub fragmentów tekstu i w konsekwencji nie potrafi się nimi posługiwać. 1, 3, 4 , 5, 6, 7, 9, 11, 13, 14 • Nie jest w stanie wydobyć sensu ze skomplikowanych zdań. 1 • Pośpieszna i nieuważna lektura polecenia. 5, 11, 14 • Brak umiejętności określania funkcji środków językowych w tekście. 6, 10, 16 i brak umiejętności ich zastosowania. • Nie wie, na czym polega organizacja tekstu, kompozycja wypowiedzi. 7, 13, 16 • Nieporadność językowa. 8 • Brak wiedzy ogólnej 11. • Brak dyscypliny myślenia. • Trudności z syntetyzowaniem 15

36. Temat pierwszy – „Jak symbolika ziarna z bajki opowiedzianej przez Żegotę objaśnia sens męczeństwa młodzieży polskiej? Analizując prztoczony fragment Dziadów Adama Mickiewicza, zwróć uwagę na sytuację studentów i ich postawy”. Wskaźnik łatwości 0,49 – zadanie umiarkowanie trudne Trudności: • umieszczenie akcji Mickiewiczowskich Dziadów w kontekście historycznym; • rażące braki w znajomości historii Polski (dla wielu piszących akcja dramatu rozgrywała się w czasie II wojny światowej, Powstania Warszawskiego albo w roku 1920, Nowosilcow był senatorem Stalina, a Jan Sobolewski z pokolenia Kolumbów obserwował Powstanie Warszawskie); • brak znajomości całości lektury, co uniemożliwiało poprawną interpretacje jej fragmentu (założenie, że interpretacja uzależniona jest tylko od czytelnika i nie wynika z analizy tekstu „moim zdaniem”; pisanie wszystkiego, co się wie np..: o Mickiewiczu; wykorzystanie tekstu jako inspiracji do osobnych rozważań np.: o problemach współczesnej młodzieży ); • ubogi zasób słów; • brak rozumienia znaczenia słów.

37. Temat drugi – „Analizując fragmenty Przedwiośnia i Granicy, porównaj kreacje matek. Określ relacje między matką i dzieckiem, wykorzystując także znajomość utworów.” Wskaźnik łatwości 0,49 – zadanie umiarkowanie trudne Trudności i popełniane błędy: • nieznajomość utworów, z których pochodziły cytaty (mylono: imiona i nazwiska bohaterów np.: córka Kolichowskiej miała na imię Konsulea; relacje między bohaterami np.: Pani kolichowska była matką Elżbiety; Zenon, syn pani Kolichowskiej; wątki powieści np.: Baryka musiał pojechać do pracy za granicę, pracował jako redaktor; Baryka oświadczył się Elżbiecie; • błędy wynikające z nieznajomości słowa „kreacje” znając tylko jedno z jego znaczeń np.: porównywano tylko stroje kobiet; • pisanie wszystkiego, co się wie o utworze; • pisano o dowolnym utworze np.: Ludzie bezdomni, Lalka a nawet Bajka o królewnie Śnieżce.

38. Nieczytający uczniowie nie mają świadomości, co to znaczy „tekst własny” napisany w związku z tekstem literackim. Przystępując do egzaminu maturalnego młody człowiek Nie jest proszony ani o przeróbki, ani o dopowiedzenia, ani o przetwarzanie tekstu literackiego, proszony jest o przedstawienie sposobu rozumienia utworu i wykazanie się znajomością tekstu.

39. Decyzja Dyrektora CKE z dnia 10 maja 2006 roku w sprawie postępowania w przypadku wypracowania maturalnego z języka Polskiego zawierającego kardynalne błędy. • Jeżeli egzaminator stwierdzi, że wypracowanie maturzysty zawiera błędy rzeczowe, które ewidentnie dowodzą, że autor wypracowania nie zna tekstu literackiego, o którym pisze, powinien pracę skierować do Przewodniczącego Zespołu Egzaminatorów jako niezgodną z definicją przedstawioną w rozporządzeniu ministra. • Przewodniczący Zespołu Egzaminatorów kieruje prace do koordynatora OKE, który – po konsultacji z ekspertem CKE – podejmie decyzje o ocenie wypracowania. Wyjaśnienie: Egzamin pisemny polega na „napisaniu tekstu własnego związanego z tekstem literackim, zawartym w arkuszu egzaminacyjnym”. Jeżeli maturzysta pisze o „tej Kordianie, która nie mogła się porozumieć z mężem”, to zapewne jest to inny, być Może dopiero powstający utwór, ale na pewno nie ten, którego fragment zamieszczono w arkuszu .

40. Poziom rozszerzonyDziennikarstwo – czy zawód czy wyzwanie? Teresa Sasińska-Klas Uwagi: Typ tekstu o charakterze wykładu akademickiego. Zadaniem ucznia było: wyjaśnić, wymieniać, odpowiadać na pytanie i uzasadniać swoją odpowiedź. Test sprawdzał umiejętność analizy i przetwarzania informacji podanych w tekście. (kserokopie)

41. Temat pierwszy – Dwa obrazy prowincji. Porównaj sposoby ich kreacji w podanych fragmentach Pani Bovary Gustawa Flauberta i Republiki marzeń Brunona Schulza. Oczekiwania: Aby, uczeń opisując obrazy prowincji wykreowane przez Flauberta i Schulza – określił cechy konwencji artystycznych, w jakich obrazy zostały stworzone.

42. Temat drugi – Obraz małej ojczyzny w początkowym fragmencie poematu Tomasza Różyckiego Dwanaście stacji. Jaką role odgrywają w tym tekście nawiązania do Pana Tadeusza? Oczekiwania: Interpretacja utworu podanego w kontekście utworu znanego z lekcji.

43. Podsumowanie: Egzamin na poziomie rozszerzonym zdawało 11% maturzystów (wybór świadomy) Obie części wypadły bardzo dobrze. Średnia ocena to 31 punktów ( na 50 możliwych) czyli 62%, była ponad dwukrotnie wyższa od progu zaliczenia. Wybierano przede wszystkim temat pierwszy (prawdopodobnie z uwagi na słabą znajomość „Pana Tadeusza”). Wybór drugiego tematu ukazał słabą znajomość historii XX wieku i powodów zwrócenia się ku „małej ojczyźnie”.

44. Typowe błędy popełniane w wypracowaniach • Niefunkcjonalny wstęp, który nie ma związku ani z tematem, ani z dalszymi partiami pracy. • Wstęp zawierający ogólne refleksje o świecie i życiu. • Brak wstępu. • Zachwiane proporcje pracy. • Brak spójności między poszczególnymi partiami pracy. • Brak podsumowań cząstkowych, czego przyczyną są zapewne kłopoty z problematyzacją omawianych zagadnień.

45. Typowe błędy popełniane w wypracowaniach • Kłopoty z poprawną segmentacją tekstu – brak akapitów lub akapity są zaznaczane w przypadkowych miejscach. • Niefunkcjonalne zakończenie, nie mające związku z tematem, ani z wcześniejszymi partiami pracy ( ocena postaci, powierzchniowe, ogólne refleksje). • Zaprzeczanie swoim własnym sądom. • Wnioski, które nie płyną z analizy.

46. Typowe błędy popełniane w wypracowaniach • Nieporadność językowa, której towarzyszą błędy w myśleniu. Np.: Ośrodki podmiejskie stoją na krawędzi miasta. Kanaan znamy z opisu, lecz większość z nas tam nie była. Ręka i głowa Janczewskiego zostały w oczach Sobolewskiego i w jego życiu. • Użycie wyrazów w ich niewłaściwym znaczeniu, w złym kontekście, dobór niewłaściwych wyrazów bliskoznacznych. Np.:Wzorcowa matka. Jej aparycja okazała się zbyt nerwowa. Cezary dorasta i widzi efekty tak sakralizowanej przez niego rewolucji. Zarówno w „Przedwiośniu” i w „Granicy” został poruszony topos matki. Jej szyja pokryta była drobnymi koralami. Prowinacja jest miejscem nudnym i bezpłciowym. Cezarego nie można ogarnąć. • Nieumiejętność rozróżnienia znaczenia homonimów. Np.: Ich kreacje były podobne, ponieważ obie kobiety miały bogatych mężów.

47. Typowe błędy popełniane w wypracowaniach • Nadużywanie wyrazów modnych „opcja”, „totalny” „sfrustrowany”, „jakby”, „niesamowity”. • Nieświadomość zakresu użycia wyrazu, często połączona z błędem stylistycznym. Np.: Próbuje wskrzesić we współwięźniach chęć do dalszej walki. • Neologizmy. Np.: zdenobilitować, modzistka, samolubyzm, w obecności kokieterów dam. • Stosowanie nieodpowiednich formantów. Np.: bezkarniejszy, podróżowicz • Błędna odmiana nazwisk/imion; nazw miejscowych: Np.: Bruna Schultza, z Jadwigą Baryką • Stosowanie niewłaściwych końcówek fleksyjnych. Np.: Życie społeczne polega na tworzeniu wspólnych celi. • Mieszanie rodzajów stopniowania przymiotników. Np.: bardziej milszy.

48. Typowe błędy popełniane w wypracowaniach • Skróty myślowe. Np.: Nie była komunikatywną matką, tak jak tego pragnęła matka Żeromskiego. • Powtórzenia wyrazowe, w tym nadużywania zaimków. • Wypowiedzi nieprecyzyjne. Np.: Przykłady opisane w tych utworach wzbudzają do refleksji ludzi, a raczej i zachowań. • Poetyzacje. Np.: Młodzież polska będzie się rodzić jak wiosenna trawa. • Mieszanie odmian stylistycznych. Np.: … gdy tym czasem on się szlajał… • Nieuzasadnione archaizacje. Np.: Lecz obraz rodzicielki w obu utworach są całkowicie odmienne.

49. Typowe błędy popełniane w wypracowaniach • Zmiana składu związku frazeologicznego. Np.: Stać się głową domu. Nie mieli co zabrać do ust. • Potoki składniowe. • Błędnie stosowane równoważniki zdań. Np: Pan Baryka nie zapomniał również o wykształceniu syna, pobierając prywatne lekcje z jęz. rosyjskiego. • Naruszanie związku zgody, rządu. • Błędy w stosowaniu pomocniczych wyrazów gramatycznych – zaimków, przyimków, spójników. Np..: Dopiero wtedy była spokojna, gdy była noc, gdzie leżał w łóżku i spał. • Inwersje, błędny szyk zdania. • Błędne wprowadzenie cytatów.

50. Wnioski • Wyniki tegorocznego egzaminu na poziomie podstawowym są lepsze niż w ubiegłych latach. • Wyniki na poziomie rozszerzonym są bardzo dobre. • Jednak brak odpowiedniego poziomu językowego (15-20 tysięcy słów) i wrażliwości stylistycznej. Przyczyny leżą po stronie: • mody na bylejakość mówienia i luz językowy; • niechęci do wysiłku (nieczytanie lektur, a opracowań lub oglądanie adaptacji filmowych); • bierności intelektualnej, • środków masowego przekazu propagujących kulturę konsumpcyjną.