Dr Monika Matusiak Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

1. Uniwersyteckie Centrum Transferu Technologii Medycznych Obszary współpracy klastrów farmaceutycznych i sposób ich finansowania Dr Monika Matusiak Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

2. Plan prezentacji • 2x dlaczego • Początki współpracy: Funkcjonowanie klastrów i inicjatyw klastrowych • Rozwój inicjatyw klastrowych • Obszary współpracy zaawansowanej • Dalszy rozwój i finansowanie

3. Dlaczego klastry? Kryzys Konkurencja Globalizacja Przepisy i standardy Przedsiębiorstwo Współpraca Nowe technologie

4. Czy klastry pasują do branży farmaceutycznej? Belgia Puerto Rico Japonia Polska Irlandia Niemcy USA: Nowy Jork USA: San Diego

5. Przemysł farmaceutyczny: wyzwania • Hi-tech z korzeniami historycznymi • Dawniej: ważne etapy rozwoju: • masowa produkcja leków (1813) • Technologie produkcji antybiotyków syntetycznych • „złote czasy” 1950-1970 • Od 1990 – wzrastająca regulacja, wzrost znaczenia biotechnologii i inżynierii genetycznej • Dziś: • Wysoka intensywność B+R • Przewidywany wzrost 6-8% rocznie przez następną dekadę • Wzrastające znaczenie koopetycji i współpracy sieciowej • Zmiana modelu biznesowego firm farmaceutycznych • Kluczowe pytania: z kim współpracować, w jakim zakresie, na jakich warunkach?

6. Początki współpracy: Funkcjonowanie klastrów i inicjatyw klastrowych

7. Cele powstawania klastrów Klaster: Skupisko przedsiębiorstw w określonej lokalizacji geograficznej: • Korzyści aglomeracji • Sieci • Łańcuchy wartości • Koopetycja

8. Dlaczego klastry? Korzyści aglomeracji

9. Dlaczego klastry? Sieci

10. Dlaczego klastry? Łańcuchy wartości

11. Dlaczego klastry? Globalizacja łańcuchów wartości

12. Inicjatywa klastrowa Grupa przedsiębiorstw podobnej branży świadomie starająca się wykorzystać współpracę w ramach klastra dla osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. Współpraca w ramach poczwórnej heliksy: nauka, biznes, edukacja, samorząd plus instytucje pośredniczące: finansowanie, doradztwo, marketing Koopetycja: konkurencyjna współpraca

13. Cele IK • Tworzenie sieci i nawiązywanie kontaktów • Wspólna promocja • Zakup wyników badań naukowych • Transfer wiedzy i technologii • Projekty innowacyjne • Inwestycje • Lobbying • Wywiad gospodarczy • Eksport • Szkolenia • Dzielenie kosztów

14. Cele klastrów farmaceutycznych • Zogniskowanie prac badawczych nad nowoczesnymi formami leków i ich komercjalizację • Poszukiwanie synergii • Stworzenie idealnego otoczenia instytucjonalnego i biznesowego dla firm farmaceutycznych • Internacjonalizacja i eksport • Poprawa logistyki dostaw leków • Promocja wspólnej oferty

15. Rozwój inicjatyw klastrowych

16. ROZWÓJ KLASTRA 5. Scenariusz rozwoju 1. Określenie istotności 3. Analiza wstępna 4. Kształtowanie grupy liderów 2. Identyfikacja, priorytetyzacja 7. Agenda krótko-terminowa 6. Kamienie milowe 8. Inicjacja i formalizacja klastra 12. Ewaluacja i ocena 9. Pogłębiona analiza, benchmarking 11. Budowanie powiązań 10. Strategia długoterminowa

17. Czynniki sukcesu IK Otoczenie: • Silne środowisko biznesowe • Zaufanie do władz centralnych • Silne władze regionalne • Siła klastra

18. Czynniki sukcesu IK Cele: • Szeroki zakres celów • Cele stworzone w oparciu o rzeczywiste potrzeby klastra

19. Czynniki sukcesu IK Proces: • Animator rozumiejący klaster • Biuro i znaczący budżet • Jasna strategia i mierzalne cele

20. Czynniki sukcesu IK Organizacja: • Zaufanie między firmami • Konsensus co do celów • Zdefiniowane zasady współpracy

21. Masa krytyczna i synergie • Masa krytyczna: 30-50 członków • Korzyści i synergie powstają w oparciu o zaufanie • Długookresowy horyzont współpracy • Zmiana sposobu myślenia i działania • Dogłębna znajomość branży • Pozytywny dialog

22. Masa krytyczna i synergie • Synergie: • Wspólne osiąganie celów niemożliwych do osiągnięcia indywidualnie • Strategiczne wykorzystanie powiązań w ramach łańcucha wartości • Tworzenie produktów i usług o wyższej wartości dodanej • Zwiększenie odporności na kryzysy • Wzmocnienie pozycji jako partner samorządu

23. Obszary współpracy zaawansowanej

24. Identyfikacja obszarów współpracy • Działalność badawczo-rozwojowa • Produkcja • Marketing • Logistyka • Szkolenia zawodowe • Organizacja przedsięwzięć • Technologie informatyczne • Internacjonalizacja

25. Określenie celu i zasad współpracy • Badanie potrzeb wszystkich aktorów • Zaangażowanie we współpracę • Wytworzenie wspólnych produktów/usług lub poprawa pozycji negocjacyjnej • Informacja: strona internetowa/katalog produktów

26. Określenie celu i zasad współpracy • Wspólna marka • Wspólna strategia rozwoju • Procedury poszukiwania partnerów do projektów • Osobowość prawna • Struktura: biuro, koordynator, budżet

27. Podstawowe pola działania • Informacja i komunikacja • Szkolenia i podnoszenie kwalifikacji • Współpraca • Marketing i PR • Internacjonalizacja

28. Informacja i komunikacja • Szczegółowa baza danych • Częste wywiady z klientami • Stworzenie i obsługa strony internetowej • Katalog dostawców i usług • Newslettery • Regularne wydarzenia, wizyty w przedsiębiorstwach, wizyty studyjne • Comiesięczny mailing • Materiały prasowe

29. Szkolenia i podnoszenie kwalifikacji • Analiza wymagań edukacyjnych związanych z branżą • Promocja i mentoring utalentowanych pracowników • Podnoszenie kwalifikacji personelu • Regularne wydarzenia specjalne: • Warsztaty i seminaria • Wizyty studyjne dla pracowników • Wzajemne uczenie się firm • Współpraca z sektorem nauki i instytucjami edukacyjnymi

30. Współpraca • Inicjacja i wspieranie projektów kooperacyjnych • Nawiązywanie kontaktów pomiędzy potencjalnymi partnerami w projektach • Współpraca z sektorem nauki, instytucjami edukacyjnymi i dostawcami usług zaawansowanych • Stworzenie ukierunkowanych programów wsparcia • Wspieranie podnoszenia innowacyjności

31. Marketing i PR • Materiały informacyjne i promocyjne • Budowa tożsamości regionalnej • Marketing krajowy i międzynarodowy oraz działalność reklamowa • Działania budujące wizerunek branży • Targi, wizyty w przedsiębiorstwach, prezentacje dla klientów kluczowych • Lobbying

32. Internacjonalizacja • Dostęp do wydarzeń międzynarodowych, kongresów, aktualności, klientów i trendów • Wspieranie współpracy międzynarodowej • Wspieranie przedsiębiorstw w procesie internacjonalizacji • Działania sieciowe między podobnymi lub komplementarnymi klastrami z różnych krajów • Zagraniczne wizyty w klastrze

33. Dalszy rozwój i finansowanie

34. Perspektywy rozwojowe • Wsparcie Komisji Europejskiej (DG Industry, DG Regio) • Projekt „Polskie klastry i polityka klastrowa” pod patronatem Ministra Gospodarki • Samorządowe programy wsparcia klastrów • Instrumenty finansowania

35. Finansowanie klastrów • Wkład własny: • Składki członkowskie • Wkład partnerów strategicznych • Współfinansowanie projektów • Środki zewnętrzne: • Europejskie programy współpracy klastrowej oraz programy ramowe • Zmiany w ramach innych polityk krajowych • Działanie 5.1. • Działanie 1.6. • Konkursy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju • Konkursy Departamentu Gospodarki UMWW

36. Działanie 5.1. • Faza wczesna: • Opracowanie i wdrożenie strategii rozwoju • Finansowanie do ekwiwalentu 200 000 euro • Faza rozwoju: • Opracowanie innowacyjnego produktu lub usługi • Finansowanie: 20 mln na wydatki inwestycyjne, 5 mln na B+R, 400 000 na doradztwo, 1 mln na szkolenia, 600 000 na ekspansję rynkowa

37. Działanie 1.6. • Finansowanie do 2 mln zł na: • promocję powiązania kooperacyjnego, • zakup profesjonalnych usług doradczych związanych z usługami świadczonymi przez podmioty zarządzające powiązaniem kooperacyjnym, • działania podnoszące poziom innowacyjności powiązania kooperacyjnego (w tym transfer technologii/know-how), • działania inwestycyjne (w tym wydatki na zakup robót budowlanych oraz zakup środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do funkcjonowania powiązania kooperacyjnego).

38. 6 lekcji z doświadczenia Banku Światowego • Najważniejszym czynnikiem sukcesu jest „wkład potu” członków inicjatywy • Udane inicjatywy klastrowe są napędzane przez sektor prywatny współpracujący sektorem publicznym, a nie odwrotnie • Dobrze zdefiniowane celei regularne mierzeniepostępów

39. 6 lekcji z doświadczenia Banku Światowego • Kluczowa rola przywódców i wizjonerów • Trudniej rozwijać IK w przemysłach tradycyjnych • Konkurencyjność oparta na klastrach to nie rozwiązanie quickfix, ale proces długoterminowy • Nadmierne finansowanie danej inicjatywy przez władze może ją osłabić

40. Dziękuję za uwagę