İŞ VE İNSAN İLİŞKİLERİ

1. İŞ VE İNSAN İLİŞKİLERİ

2. 1- İş ve İnsan İlişkilerinin Tarihi Gelişimi: • İş ve insan ilişkileri ilk insanla birlikte ortaya çıkmıştır. Daha sonraki her dönemde birtakım gelişmeler göstermiştir. Her topluluk, insanların birbirleriyle hoş geçinebilmesi için kendilerine özgü kaideler ortaya koymuşlar ve bunlara uyulmasını sağlamışlardır. • Olumsuz davranışlar zamanla şekil değiştirerek ya tamamen ortadan kalkmış veya şekil değiştirmiştir. Günümüzde bu ilişkiler önemini artan bir şekilde sürdürmektedir

3. Bir yerde insan varsa, iş konusu da vardır. İnsan ilişkileri, sosyal bir bilim dalı olup, insanı konu alır. Kaynağını Sosyoloji, Psikoloji, Biyoloji, Tarih, Edebiyat gibi bilim dallarından alır, insana ve onun yaşamına uygular. • Aile ile başlayan sevgi, saygı, anlayış ve sadakat duyguları zamanla büyüyerek toplumsallaşmayı sağlayan insan ilişkilerinin temelini oluşturan kuralların devamından başka bir şey değildir. Bu kuralların olmadığı toplumlarda insan ilişkileri ve dayanışma zayıf olur.

4. 2-İş ve İnsan İlişkilerinin Tarifi, Önemi ve Amacı: Toplumda her insanın kendisine göre bir değeri vardır. Bu değeri kendisine ister toplum, isterse kendisi versin ona göre davranılmasını ister. İnsan ilişkileri insanlara değer verme sanatıdır. Her insan kendisine iyi davranılmasını istediği gibi, başkalarına iyi davranma, saygı, sevgi gösterme, iyi geçinme sanatıdır. İnsan ilişkilerini iyi bilen, uygulayan kimseler, dünyanın en sert-kaba insanlarını bile yumuşatabilirler. İnsan İlişkileri; bir iş yerinde amaçlara uygun olarak çalışanları yönetmek için, yöneticilerin uyguladığı ilke ve kuralların tümüne denir. İş; Bireyin bir şey yapması ya da bir sonuca ulaşmak amacıyla yaptığı faaliyettir. Amir; başkalarından sorumlu olan ve başkalarının işlerini idare eden kişiye denir. Yönetici, bir yeri idare eden, yürüten kimsedir. Yönetim ise, bir amaca ulaşma yolunda girişimlerin ve faaliyetlerin toplamıdır.

5. İş ve insan ilişkileri, çalışan ve çalışmayan tüm insanların hayatını içine alan ve hepimizi etkileyen konuları kapsamaktadır. Örneğin; komşuluk, akrabalık, arkadaşlık, müşteri, anne-baba, çalışan insanlar, ast-üst ilişkileri vb. İş ve insan ilişkilerinden amaç; işyerinde en etkin ve verimli sonuçlar almaktır. İş ve insan ilişkileri temelde çok basit görünen kurallara dayanmaktadır. Herkesin düşüncesine saygı, kendi şahsını öne sürmeden, üstün hissedilen taraflarını belli etmemek, karşımızdakinin kusurlu taraflarını görmeyip, iyi taraflarını takdir etmek şüphesiz iyi ilişkilerdir. Eğitim ömür boyu devam eder. İnsan ilk eğitimini aileden alır. Okul ve çevresiyle olan ilişkileri ile devam eder. En iyi eğitim, yaşanan bir hayatın öğrettikleridir. Hayatın kendisi iş ve insan ilişkilerinden başka bir şey değildir.

6. 3-İnsanın Benzer ve Farklı Tarafları ve Kültür Yapısı: İnsanın benzer ve farklı tarafları, iş ve insan ilişkilerini kurmada etkili olur. İnsan, diğer canlılardan farklı ve üstün özelliklere sahip bir varlık olarak dünyaya gelir. İnsanoğlu, duyu organları sayesinde çevresini farklı biçimde algılar. Farklı biçimde düşünür. İnsanın yetenekleri ve becerileri farklıdır. Dolayısıyla insanlarla ilişkileri de farklı olmaktadır.

7. 4-İnsanın Çalışma Sebepleri (İnsan niçin çalışır?): • İnsanı çalışmaya sevkeden faktörlerin başında ihtiyaçlarını temin etmeye yarayacak para kazanmak arzusu gelmektedir. İnsan ihtiyaçları sınırsızdır. • Para kazanmak bir amaç değildir. Para, ihtiyaçları tamamlamak için sadece araç olmalıdır. İnsanın başka istekleri de olabilmelidir. Maddi ihtiyaçların yanında manevi ihtiyaçları da vardır. İşyerinde esas olan da bu duygulardır. Örneğin; terfi etmek, beğenilmek, unvan, makam, sevgi, ait olma, itibar edilmek gibi isteklerdir. • Yönetici, üretim elemanlarını kullanırken çalışan personelin haklarını gözetmeli. İşyerinde çalışanların birbirleriyle ilişkileri en üst düzeyde tutmalıdır. Çünkü, bunu sağlayamadığı zaman verim azalır, disiplin bozulur, geçimsizlik artar ve işyerinden ayrılmalar çoğalır. Amir, işyerinde yapıcı olmalı, katı kurallardan ve disiplin cezalarından “zorunlu olmadıkça” kaçınmalıdır. • Her insan hata yapabilir, fakat hatalarında direnenler yalnız ahmaklardır.

8. 5- İnsan Hayatında İşin Yeri ve Önemi: • İki yabancı insan karşılaştıklarında ilk soruları ne işle uğraşıyorsun? • Neden memur veya işçi emekli olunca bir işe başlamaktadır? • Bir insan iyi bir iş ile vardır. İyi bir iş ile saygındır, sevilendir ve kazançlıdır. İşi olmayan kişi, önce kendisine, sonra ailesine daha sonra da devletine ve milletine bir yüktür. • İş veya meslek, sadece kazanç elde etmek için lazım değildir. İşin bir de manevi yönü vardır ki, bu herşeyden önemlidir. Bir hastayı iyileştiren doktorun mutluluğunu, aldığı tedavi ücreti ile ölçmek mümkün müdür?

9. 6- İŞYERİNDE İŞBİRLİĞİNİN ÖNEMİ İş ve insan ilişkilerinin sağlıklı olabilmesi bir takım temel kuralların uygulanmasıyla mümkündür. İnsanlar, toplum içinde bir arada yaşamak zorunda olduklarına göre, bir takım ilkelerin olması, toplum ve işyerlerinde bu kuralların uygulanması da normal olmalıdır. Ülkeler sanayileştikçe, kişi başına milli gelir seviyesi artmakta ve çalışanlara yansımaktadır. Çalışanların eğitim seviyesi arttıkça iş ilişkileri de değişikliğe uğramaktadır. Bir işyerinde çalışan insanlar, bireysel menfaatlerinin yanında işyerinin menfaatlerini de düşünmek zorundadırlar. İyi ilişkiler kuramayanlar, kendilerinin ve kurumun işlerini başarıyla yürütemezler. Yetki, bir işyerinde düzeni sağlar ve kişilerin kendi başlarına buyruk hareketlerde bulunmalarını önler.

10. Her çalışan, kendisine verilen işi, sosyal yapının koyduğu kurallar dahilinde yapacaktır. İşyeri, değişen şartlara göre çalışanları belli bir eğitimden geçirmeli ve çalışanları her zaman hazır tutmalıdır. Amirin yapacağı işler özetle: Çalışanların eğitimi, motivasyonu ve disipline sokma gibi emir ve yürütme faaliyetleri Yapılan ve yapılamayan işlerin takip ve kontrol etmek Mükafaat (ödül) ve ceza sistemini uygulamaktır. Bütün bu ilişkilerde önemli olan husus, insanın nerede olursa olsun, ilişkileri düzenleyen, kurallara uyan, güleryüzlü, sevgiye, saygıya ve dürüst-doğru ilişkilere dayandığını bilmelidir.

11. Yöneticilerin, emrinde bulunan, personelini, bedensel, zihinsel ve ruhsal yetenek ve özellikleri bakımından tanımak ve anlamak zorundadır. Yönetici, personelde birlik ve beraberlik, çalışma, girişim, fedakarlık ruhunun gelişmesini sağlamalıdır. Çalışan insanın, her zaman hata yapma ihtimali vardır. Bazen amirler de hatalı karar verebilirler. Ama bunu farkettikleri zaman, bu yanlıştan hemen vazgeçebilmelidir. Önemli olan, hatadan dönmektir. Amir, emrinde çalışan insanları zaman zaman kontrol etmelidir. İşyerinde lüzumsuz şakalar işbirliğini olumsuz etkileyecektir. İyi bir yönetici başkalarının yükselmesine yardımcı olur. İyi eleman yetiştirmeye çalışır. Personelini iyi tanıyarak yeteneklerine göre çalıştırır. Yönetici, yönetimde sevk ve idare unsurları olarak sıralanan planlama, örgütleme, kumanda, koordinasyon ve denetleme görevlerini en iyi şekilde yapabilmelidir. Çalışan personelin dikkat edeceği hususlar şunlardır; Amirlerini ve işvereni iyi tanımaya çalışmalı, İşiyle ilgili eksiğini tamamlamaya çalışmalı, Hata yaptığı zaman, amirlerine haber vermeli, Kendisine verilen işleri zamanında yapmalı, Sır saklamasını bilmelidir. İşe yeni giren personelin de iyi yetişmesi için gerekli ortam ve imkanlar sağlanmalıdır. İşyerinin zarara uğraması demek, çalışanların da zarar göreceği gözönüne alınarak, çalışanların işyerine katkısı sağlanmalıdır.

12. PROBLEM ÇÖZMENİN ÖNEMİ VE AMACI • İşyerinde çalışan personelin, problemleri, istekleri ve çeşitli ihtiyaçları vardır. Bu isteklerin karşılanıp-karşılanmamasına bağlı olarak, işyerinin verimli ve etkin olması söz konusudur. İnsan ilişkilerinde; dayanışma, işe ve çevreye uyum konusu ön plandadır. Bu bakımdan insanlar arası ilişkiler ve kişisel isteklerde ortaya çıkan problemlerin çözümlenmesi gerekir. • İşyerindeki problemleri çözemeyen amirler, zaman içinde daha büyük problemlerle karşılaşacaklardır. Çalışan personel ile insan ilişkilerini iyi kuran amir, ortaya çıkan güçlükleri daha rahat atlatacaktır. • İnsanoğlu sosyal bir varlıktır. Yeme-içme, dinlenme-eğlenme gibi birtakım sosyal ve fizyolojik ihtiyaçları vardır. Bunları yapabilmesi için, ücret, sosyal güvenlik, izin, terfi, eğitim, iş ve çevre gibi maddi ve manevi birtakım ekonomik imkanlarının olması gereklidir. • Teknolojik gelişmeler arttıkça, insanların problemleri de artmaktadır

13. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER • Cevahir SALİHOĞLU • İbrahim GÜLER • Uğur YİĞİTBAŞI • Ufuk ÖZKAN • Esin GÜLCAN EĞİTİM GURUBU Hacettepe Üniversitesi Ana Sayfası