340 likes | 715 Views
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI COLLEGIUM MEDICUM ZAKŁAD FARMAKOKINETYKI I FARMACJI FIZYCZNEJ. TERMODYNAMIKA CHEMICZNA. PIERWSZA ZASADA TERMODYNAMIKI PRAWO HESSA PRAWO KIRCHHOFFA. Dr Beata Mycek. Kraków 2006. PIERWSZA ZASADA TERMODYNAMIKI ( ZASADA ZACHOWANIA ENERGII ). UKŁAD IZOLOWANY
E N D
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI COLLEGIUM MEDICUM ZAKŁAD FARMAKOKINETYKI I FARMACJI FIZYCZNEJ TERMODYNAMIKA CHEMICZNA PIERWSZA ZASADA TERMODYNAMIKI PRAWO HESSA PRAWO KIRCHHOFFA Dr Beata Mycek Kraków 2006
PIERWSZA ZASADA TERMODYNAMIKI ( ZASADA ZACHOWANIA ENERGII ) • UKŁAD IZOLOWANY • U = const. dU = 0 • U = 0 • UKŁAD ZAMKNIĘTY • dU = Qel. + Wel. • U = Q + W dU = Qel. – p dV U = Q – p V
TERMOCHEMIA efekty energetyczne procesów fizykochemicznych Znaczenie: - Energetyka „cieplna” - wytwarzanie energii elektrycznej kosztem ciepła spalania paliw kopalnych- Ogrzewanie pomieszczeń (jw.)- Silniki cieplne pojazdów- Technologia chemiczna (zbilansowanie efektów cieplnych procesów egzo- i endotermicznych daje znaczne oszczędności energii i obniża koszty wytwarzania)- Istnienie organizmów żywych - szczególnie zwierzęta stałocieplne istnieją dzięki bilansowi efektów przemian egzo- i endotermicznych
ENTALPIA - H [ J ] , [ J mol-1] TERMODYNAMICZNA FUNKCJA STANU dH = H2 – H1 , H = H2 – H1
molowa pojemność cieplna pod stałym ciśnieniem CIEPŁO MOLOWE [J mol-1 K-1] właściwa pojemność cieplna pod stałym ciśnieniem CIEPŁO WŁAŚCIWE [J mol-1 g-1] POJEMNOŚĆ CIEPLNA UKŁADU POD STAŁYM CIŚNIENIEM p = const entalpia H energia wewnętrzna, U temperatura, T
H = f ( T, p ) Jednemu zespołowi parametrów stanu odpowiada tylko jedna wartość funkcji stanu.
OBLICZANIE ZMIAN ENTALPII ZE ZMIANĄ TEMPERATURY UKŁADU POD STAŁYM CIŚNIENIEM p = const Cp = f ( T ) np. Cp = a + bT + cT 2 + dT -2 ; a,b,c,d = const. Cp const Cp = const
UMOWNE WARUNKI PROWADZENIA PROCESU: • układ nie elektrochemiczny (W = Wobj) T = const oraz a)p = const QP = H H > 0 proces endotermicznyH < 0 proces egzotermiczny b)V = const QV = UU > 0 proces endoenergetycznyU < 0 proces egzoenergetyczny
CIEPŁO PRZEMIANY FIZYKOCHEMICZNEJ ( PRZEMIANY FIZYCZNEJ, REAKCJI CHEMICZNEJ ) ilość ciepła wymieniana pomiędzy układem a otoczeniem w czasie przebiegu procesu
CIEPŁO PRZEMIANY W WARUNKACH IZOTERMICZNO-IZOCHORYCZNYCH(T = const , V = const) U = Q (V) Zmiana energii wewnętrznej układu w procesie izochorycznym jest równa ciepłu przemiany zachodzącej w stałej objętości.
CIEPŁO PRZEMIANY W WARUNKACH IZOTERMICZNO-IZOBARYCZNYCH(T = const , P = const) H = Q (p) Zmiana entalpii układu w procesie izobarycznym jest równa ciepłu przemiany zachodzącej przy stałym ciśnieniu.
Zależność między Ur i Hr dla reakcji w fazie gazowej T, p = const. H = U + p V p V = n R T H = U + n R T
STAN STANDARDOWY SUBSTANCJI CZYSTA SUBSTANCJA POD CIŚNIENIEM 1 bar = 105 Pa. ZMIANA STANDARDOWEJ ENTALPII PRZEMIANY FIZYCZNEJ (przemiany fazowej) W DANEJ TEMPERATURZE – zmiana standardowej entalpii, która towarzyszy zmianie stanu fizycznego substancji. ZMIANA STANDARDOWEJ ENTALPII REAKCJI CHEMICZNEJ W DANEJ TEMPERATURZE – różnica standardowych molowych entalpii tworzenia produktów i substratów (pomnożonych przez wartości bezwzględne ich współczynników stechiometrycznych).
ENTALPIA PRZEMIANY FAZOWEJ - zmiana entalpii towarzysząca zmianie stanu fizycznego - C6H6 (c) C6H6 (g) H2O (s) H2O (c) H2O (c) H2O (s) ENTALPIA REAKCJI CH4(g) + 2 O2 (g) CO2(g) + 2 H2O (c)
PRAWO HESSA Jeżeli układ ulegający przemianie może wymieniać z otoczeniem energię wyłącznie poprzez wymianę ciepła i ewentualnie poprzez wykonanie pracy objętościowej, to ilość energii wymienionej przez przekazywanie ciepła (efekt cieplny przemiany U lub H) zależy tylko od stanu początkowego i końcowego układu, a nie zależy od drogi przemiany (tzn. liczby i rodzaju etapów pośrednich na tej drodze), pod warunkiem, że wszystkie etapy zachodzą pod stałym ciśnieniem lub w stałej objętości.
Pośrednie wyznaczenie efektu cieplnego reakcji DHx Stan początkowysubstraty Stan końcowyprodukty DH1 DH4 p=const Stan pośredni III Stan pośredni I DH2 DH3 Stan pośredni II DHx = DH1+ DH2 + DH3 + DH4 V=const DUx = DU1+ DU2 + DU3 + DU4
znając ciepła tworzenia wszystkich reagentów • znając ciepła spalania wszystkich reagentów • znając ciepła tworzenia i spalania reagentów • znając ciepła innych reakcji
ZALEŻNOŚĆ CIEPŁA PRZEMIANY (U , H) OD TEMPERATURY PRAWO KIRCHHOFFA
entalpia PRODUKTY H SUBSTRATY temperatura, T p = const Cp = f (T) Cp = a + bT + cT2 + dT-2 a,b,c,d = const.
Cp= const (Cp = const) Cp const (Cp const) Warunek: ciągłość funkcji CP = f(T) w przedziale temperatur [ T1 , T2 ] nie zachodzą przemiany fazowe substratów i produktów