1 / 53

ETI Č KI KODEKS nau č noistra ž iva č kog rada

DOBRA NAUČNA PRAKSA. ETI Č KI KODEKS nau č noistra ž iva č kog rada. AUTORSTVO / KOAUTORSTVO. URADITI , NAPISATI , OBJAVITI. Science does not exist until it is published (Frank Davidoff). Publikovanje rezultata istra ž ivanja. i. eti č ka. radna. obaveza istra ž iva č a.

fynn
Download Presentation

ETI Č KI KODEKS nau č noistra ž iva č kog rada

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. DOBRA NAUČNA PRAKSA ETIČKI KODEKSnaučnoistraživačkog rada AUTORSTVO / KOAUTORSTVO

  2. URADITI, NAPISATI, OBJAVITI

  3. Science does not exist until it is published (Frank Davidoff)

  4. Publikovanje rezultata istraživanja i etička radna obaveza istraživača

  5. Publikovawe u nau~nim ~asopisima Motivacija • Napredak nauke • Napredak profesionalnekarijere Oba motiva legitimna

  6. Evaluacija Projekat Eksperiment Komunikacija Evaluacija

  7. Mentor Naučno većeMinistarstvo Etički komitet Helsinška deklaracija Mentor Glavni istraživač Mentor Vankuverskapravila Naučno veće Ministarstvo Evaluacija Aplikacija Eksperiment Publikacija Istraživač

  8. Iznad svega, čin publikovawa je izjava pod zakletvom, svedočenje (Lederberg) Istina, cela istina, i ništa drugo osim istine

  9. Evaluacija naučnika Autorstvo: Valuta za • napredovanje u karijeri (istraživača, nastavnika i kliničara) • finansiranje projekata • vreme istraživanja • prostor u laboratoriji • povećanje prihoda (Berk RN. Irresponsible authorship. AJR 1989;152:719-20)

  10. Vankuverska pravila • Uniform requirements for manuscripts submitted to biomedical journals (International Committee of Medical Journal Editors. JAMA 1997;277:927-34) • Jednoobrazni zahtevi za rukopise koji se podnose medicinskim časopisima (Srpski Arhiv za celokupno lekarstvo 1999;127:89-99)

  11. A u t o r s t v oOsnovni princip: Javna odgovornost za sadržaj članka Značajno učešće: • u stvaranju koncepta i programa rada ili analizovanju i interpretaciji rezultata • skiciranje članka ili kritička revizija - značajno intelektualno angažovanje • konačna saglasnost sa definitivnom verzijom rada Sva tri uslova (a+b+c) moraju biti ispunjena.

  12. Vankuverska pravila Nedovoljno za autorstvo • učešće u obezbe|ivanju sredstava • prikupljanju podataka • uopštena supervizija rada istraživačke grupe

  13. Acknowledgements 1. Za finansijsku podršku 2. Za tehničku pomoć 3. Za pomoć kolega (korisne sugestije, kritičke primedbe, revizija rukopisa)

  14. Savremena nauka - odlike - • multidisciplinarnost • multiprofesionalnost • timski rad • kompetitivnost

  15. Multiple authorshipNew Engl J MedSingle author Kraj XIX veka >98% Kraj XX veka >5% Mean number of authors per paper: 1930 - 1,2 1964 - 2,9 1975 - 3,9 1989 - 6,4 (Slone RM. Frequency of undeserved authorship. AJR 1996;167:571-9)

  16. 80 ARCH ONCOL 70 J BUOn 60 ANN ONCOL 50 40 N0 of papers 30 20 10 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 >20 N0 of authors

  17. Publish or perish Multiple authorship Undeserved authorship

  18. Nezaslu`eno autorstvo Papers with “Undeserved” Coauthors Papers with “Undeserved” Coauthors Percentage Percentage Percentage Percentage Total with at Least with at Least Percentage of Total with at Least with at Least Percentage of No. of One Coauthor One “ Underserved No. of One Coauthor One “ Underserved c Coauthors Contributing “ Underserved ” Couthors c Coauthors Contributing “ Underserved ” Couthors c c 5 of Less Coauthor c c 5 of Less Coauthor 2 5 0 0 2 5 0 0 3 35 25 9 3 35 25 9 4 54 29 12 4 54 29 12 5 87 59 16 5 87 59 16 6 91 53 16 6 91 53 16 7-10 100 74 30 7-10 100 74 30

  19. Nezaslu`eno autorstvo Kvalifikacija • uobičajeno (94%) • problem (81%) • štetno (73%) • prevara (49%) (Slone RM. Frequency of undeserved authorship. AJR 1996;167:571-9)

  20. Vrste Razlozi po~asno obaveza ili strah da se neko ne § § povredi (40%) refering patients (29%) § poklonjeno usluga - reciprocitet (10%) § § pritisak koautora (7%) § drugarstvo zahtev (5%) § § Nezaslu`eno autorstvo (Slone RM. Frequency of undeserved authorship. AJR 1996;167:571-9)

  21. Oteto autorstvo: Osoba koja je napisala rad, ili značajno učestvovala u njegovom nastajanju, a nema je među autorima. • Ghost author: Kompanije koje angažuju renomiranog naučnika da napi{e radzasnovan na rezultatima koje su dobili istraživači kompanije. (Rennie D et al. When authorship fails. JAMA 1997; 278:579-85)

  22. Dobra nau~na praksa • Institut za onkologiju i radiologiju Srbije • Institut za medicinska istra`ivawa, Beograd • Institut za onkologiju Sremska Kamenica • Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu Eti~ki kodeks nau~noistra`iva~kog rada

  23. Good Scientific Practice Zvaničnu istragu zahtevaju sledeći (teški) prekršaji: • Selektivno i neprijavljeno odbacivanje nepoželjnih rezultata • Zamenjivanje izmi{ljenim podacima • Pogre{no korišćenje statističkih metoda u cilju izvlačenja zaključaka drugačijih od onih potkrepljenih dostupnim podacima • Pogrešna (distorted) interpretacija rezultata ili pogrešno zaključivanje • Plagijatorstvo rezultata ili čitavih članaka drugih istraživača • Iskrivljeno prikazivanje rezultata drugih istraživača • Pogrešno ili neodgovarajuće pripisivanje autorstva • Neta~ni podaci prilikom konkurisanja za sredstva

  24. Podsticanje kreativnosti Prevencija nepoštenja Osnovni ciljevi

  25. Snaga argumenata vs Argumenti snage

  26. GREŠKE I PODVALE U NAUCI Eti~ki kodeks nau~noistra`iva~kog rada

  27. Publish or perish Many ethical problems involved in publishing biomedical research stem from intense pressure to publish

  28. Greške i podvale u nauci

  29. Fabrikovanje • Izmišljanje podataka ili rezultata prilikom njihovog zapisivanja ili saopštavanja

  30. Falsifikovanje • Manipulacija materijalom, opremom ili procesom istraživanja, ili izmena ili izbacivanje podataka ili rezultata tako da istraživanje nije tačno prikazano u dokumentaciji

  31. Plagijatorstvo • Prisvajanje tudjih ideja, postupaka, rezultata ili reči bez navodjenja izvora – odavanja odgovarajućeg priznanja pravom autoru

  32. ŠTA RAZLIKUJE GREŠKE OD PODVALA ? POSTOJANJE NAMERE

  33. Nekorektnocitirawe Frizirawe rezultata SMRTNI GREHOVI Falsifikovawe FFPtrijada Fabrikovawe Publish or perish Plagijatorstvo La`noautorstvo Nepublikovawe

  34. Misconduct within sciencecan beidentified and dealt with

  35. Scientific misconduct • Falsifikat = laž • Plagijatorstvo i piratstvo = kradja I jedno i drugo podležu zakonskim sankcijama!

  36. Preventiva grešaka nepoštenja znanjesamoobuzdavanje (Self-restraint)

  37. Dokument DOBRA NAUČNA PRAKSAETIČKI KODEKS naučnoistraživačkog rada

  38. DOBRA NAUČNA PRAKSA MENTORSTVO

  39. Scientific integrity the heart of the truston whichcollaboration and scientific communication depend

  40. Dokument DOBRA NAUČNA PRAKSAETIČKI KODEKS naučnoistraživačkog rada

  41. Pravila GSP uključuju osnove naučnog rada, kao što su: • Očuvanje profesionalnih standarda • Dokumentovanje rezultata • Stalno preispitivanje sopstvenih nalaza • Striktno poštenje prema saradnicima, konkurentima i predhodnicima • Kooperativnost i odgovornost glavnog istraživača • Mentorstvo • Obezbedjenje i čuvanje primarnih podataka • Naučne publikacije

  42. Briga o naučnom naraštaju-mentorstvo • Principi GSP - sastavni deo školovanja. • Univerziteti i istraživačke ustanove treba da ustanove standarde za mentorstvo i da na njih obavežu rukovodioce naučnih timova.

  43. Mlade istraživače ne angažovati: • samo zato što postoje finansijska sredstva • zbog toga što obezbeđuju dodatni par ruku za obavljanje posla • u projektima koji su spekulativni ili kojima se predviđa samo rutinsko korišćenje već uspostavljenih tehnika

  44. Obaveze rukovodilaca istraživačkih timova i/ili mentora • Informisanje o principima GSP na početku • Stvaranje klime – težnja ka najvišim profesionalnim standardima • Nadzor starijih istraživača - stariji partner odgovoran za karijeru mladih • Redovne konsultacije i podrška tima

  45. Uloga mentora • Izbor i realizacija istraživačkog projekta • Obučavanje osnovnim principima publikovanja, profesionalnim standardima, konvencijama i etičkim vrednostima nauke • Uloga modela ili uzora • Briga za profesionalni razvoj i karijeru mladih

  46. Uloga mentora • Rad mladog istraživača u okviru istraživačkog programa mora biti jasno definisan • Usmerava istraživanje i nadzire rad mladih- povremena provera rezultata • Broj mladih pod nadzorom mentora -ograničen

  47. Važni kvaliteti mentora • Iskustvo i uvid u to šta se može, a šta ne može u radu • Zainteresovanost i entuzijazam za određenu oblast ili disciplinu • Sposobnost prenošenja znanja • Pozitivan stav prema karijeri mladih

  48. Mentorstvo-etička pitanja • naučno poštenje samog mentora • pravičnost (favoritizam, viktimizacija) Zloupotreba moći: • neodgovarajući uticaj ili usmeravanje izbora mladih • neopravdano menjanje zahteva u vezi sa radom • preterani kriticizam “Toksični mentori”- mentori koji na različite načine koče rad i napredovanje mladih

  49. Obaveze mladih istraživača • Da učestvuju u svim aktivnostima vezanim za realizaciju istraživačkog programa u kome su angažovani • Da redovno obaveštavaju rukovodioca istraživačkog tima i/ili mentora o svom radu

More Related