Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol?

1. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? O problemie spożywania alkoholu przez młodzież (a przy okazji o tym, jak być wspaniałym rodzicem) słów kilka.

2. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Witam. Chciałbym Państwu przedstawić kilka informacji o przyczynach sięgania przez młodych ludzi po alkohol i sposobach walki z tym zjawiskiem.

3. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Na początek, trzy podstawowe informacje: • Same programy antyalkoholowe niczego nie zmienią. • Sama szkoła również. • Najważniejsi są rodzice!

4. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Od czego zacząć, hmm ... może od statystyk. Otóż badania przeprowadzone w roku 1999 przez Janusza Sierosławskiego wśród 15-latków pokazują, że: • 68% chłopców i 54% dziewcząt piło w ciągu ostatniego miesiąca alkohol • 58% chłopców 43 % dziewcząt upiło się w ciągu ostatniego roku • 39% chłopców i 22 % dziewcząt upiło się w ciągu ostatniego miesiąca • Co 10 dziecko po wypiciu alkoholu uczestniczyło w bójce lub sprzeczce • Co 20 nastolatek po wypiciu alkoholu doświadczył wypadku lub uszkodzenia ciała • Co 15 nastolatka po spożyciu alkoholu miała niechciane kontakty seksualne No cóż, wyniki są zatrważające!

5. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Co decyduje o tym, że ludzie sięgają po alkohol: • po prostu smakuje, pasuje do większości potraw • odpręża, pozwala zapomnieć o problemach • powoduje, że nie mamy hamulców • tworzy przyjemne złudzenia i halucynacje • człowiek staje się towarzyski, wesoły • ciągle słyszymy, że małe ilości wspomagają metabolizm • czasem odgrywa rolę integrującą, spaja więzi w grupie Jak widać jest sporo tych „dobrodziejstw”.

6. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Natomiast jakie są jego skutki negatywne? Oto zbiór najważniejszych z nich: • upośledza funkcje mózgu i innych narządów • powoduje utratę świadomości, „urywa się film” • doprowadza do niekontrolowanego współżycia seksualnego, co z kolei grozi zarażeniem się AIDS i innymi chorobami oraz zajściem w niechcianą ciążę • jeśli kobieta jest w ciąży to picie alkoholu może doprowadzić do upośledzenia dziecka

7. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • ludzie pod wpływem alkoholu dużo częściej ulegają wypadkom oraz dopuszczają się wybryków chuligańskich • można doprowadzić do wycieńczenia organizmu • osłabienie zdolności oceny sytuacji • nadużywanie, uzależnienie • kac i jego następstwa • pijanego człowieka łatwo wykorzystać

8. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Jak widać, skutków negatywnych jest więcej od tych elementów, które wpływają na decyzję o piciu. Jednak to nie ich ilość jest ważna lecz jakość. Choć efekty spożywania alkoholu nie zawsze są widoczne od razu, to należy pamiętać, że jeśli je zobaczymy to pozbycie się ich może być już niezmiernie trudne, a nawet nieodwracalne!

9. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Mamy już pewne argumenty aby próbować przekonać nasze dzieci, że picie alkoholu nie jest zabawą. Ale jak osiągnąć zamierzony i trwały skutek? Służę garścią kolejnych informacji i rad.

10. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Jakie postawy wobec problemu powinni zająć rodzice? Oto analiza złych, tych których należy unikać: • Sprzedawca strachu – na strachu nie można budować trwałych postaw • Wykładowca – czy lubimy wysłuchiwać „mądrali”? Nie? Dzieci też nie! • Strażnik – dziecko może potraktować to jak grę w „policjanta i złodzieja” • „Ja tu rządzę” – no tak, ale dziecko też ma coś do powiedzenia • „Dopóki Cię utrzymuję ...” – to nie wina dziecka, że nie pracuje i nie może się utrzymać samo • „Jeśli kochasz swoje dziecko wystarczająco mocno, wszystko będzie w porządku” – miłość nie oznacza przymykania oczu i niewidzenia problemu • „Bycie rodzicem jest czynnością naturalną” więc zawsze sobie poradzę – niestety nie, są problemy, które mogą nas przerosnąć

11. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Powtórzę jeszcze raz: te postawy są złe, niczemu nie służą, a przynajmniej nie dobru dziecka i rozwiązaniu problemu z sięganiem po alkohol. Dziecko mimo, że rozumie, że alkohol jest zły i ma szczerą chęć nie sięgania po niego, to zwykle nie uchroni go to przed presją i wpływem otoczenia! Dzieci, choć często zdaje nam się, że jest inaczej, nie są małymi dorosłymi. One mają swe niepowtarzalne osobowości, ze swym wewnętrznym światem, problemami, radościami. I muszą czuć naszą miłość i wsparcie.

12. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? To właściwie jacy powinni być idealni rodzice? Może tacy: • godni zaufania, rzetelni i konsekwentni, • panujący nad emocjami (szczególne tymi złymi) • tolerancyjni • dostępni • potrafiący słuchać • pomagający zrozumieć • potrafiący właściwie nauczyć dyscypliny Oczywiście to ideał (chociaż można by dopisać jeszcze kilka innych określeń).

13. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? A tak naprawdę co trzeba robić, aby stać się doskonałym rodzicem? Oto rady dla rodziców: • przyjrzyj się celom jakie stawiasz – co przez nie chcesz osiągnąć • zarezerwuj sobie czas dla dzieci (regularnie) • odkryj rzeczy, których robienie sprawia przyjemność Tobie i dziecku (potem róbcie je razem) • pozwól dziecku popełniać błędy (ale bez błędów destrukcyjnych) • spróbuj usłyszeć i zrozumieć jakie są oczekiwania i uczucia Twojego dziecka (taktuj je poważnie) • pozwól dziecku uczyć się odpowiedzialności poprzez doświadczenie (niech ponosi konsekwencje swych czynów) • pomóż dziecku, jeśli sytuacja zaczyna je przerastać (ono tego potrzebuje)

14. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • zachowuj się w taki sposób, w jaki chciałbyś aby zachowywało się Twoje dziecko (przecież to Ty jesteś dla niego wzorem) • używaj wobec swego dziecka pozytywnych określeń i etykiet, nagradzaj (ciągłe „dołowanie” dziecka wcale go nie mobilizuje) • skup się na rzeczach najważniejszych (wygraj wojnę, a nie wszystkie potyczki) • raczej ignoruj niż karz drobne odstępstwa od oczekiwanego zachowania • bądź oszczędny w stosowaniu kar (przed ich wymierzeniem poczekaj aż opadną emocje) • zachęcaj do aktywności, wycieczek • ustal granice i określ konsekwencje (może spiszcie rodzinny kontrakt? czarno na białym) • naucz dziecko kulturalnego wyrażania odmiennego zdania oraz posiadania własnej opinii.

15. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? No dobrze, ale jeśli nie jesteśmy złymi rodzicami, to dlaczego nasze dzieci sięgają po alkohol? Ponieważ: • chcą imponować, dostosować się do otoczenia • chcą poczuć się dorosłym i na luzie • zaznać przygody i chwil ryzyka • są ciekawi efektów • ulegają modzie i reklamie • alkohol jest łatwo dostępny • ich wiedza o skutkach jest dość znikoma, podwórkowa, ograniczająca się do „pozytywów” • czerpią wzorce z własnej rodziny

16. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Natomiast wpływ na podjęcie przez młodego człowieka decyzji o niepiciu mogą mieć: • kontrakt (oficjalnie podpisana z rodzicami umowa) • dyskusja na temat spożywania alkoholu (waga zalet i skutków) • rozmowa o tym jak poradzić sobie z presją otoczenia • spacer po dzielnicy marginesu społecznego (naoczne przykłady, jak może skończyć się zabawa z alkoholem) • Twój przykład

17. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Oczywiście najlepiej gdyby nasze dziecko w ogóle nie piło. Co powinno robić aby nie pić? • nauczyć się mówić „nie” • unikać pewnych sytuacji • być asertywne • zastanowić się, czy osoba namawiająca do picia jest przyjacielem? • postarać się zająć czymś nie związanym z piciem alkoholu • pracować nad sobą • może podpisanie zobowiązań pomoże trwać w abstynencji?

18. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Jeśli mamy podejrzenie, że nasze dziecko sięga zbyt często po alkohol warto spróbować postępować zgodnie z propozycją Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

19. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Krok 1Rozpoznawanie i diagnoza sytuacji W niektórych sytuacjach podejrzewasz, że Twoje dziecko pije, choć nie posiadasz na to bezspornych dowodów?

20. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Rozpocznij rozmowę od powiedzenia o swoich podejrzeniach i równoczesnego zapewnienia, że nie chcesz dziecka karać, tylko chcesz poznać prawdę, ponieważ je kochasz i się niepokoisz, np. „Nie jestem tego pewien, ale wydaje mi się, że zdarza Ci się pić alkohol. Jeśli to prawda, to proszę Cię, żebyś mnie nie oszukiwał. Celem tej rozmowy nie jest ukaranie Cię, ale uniknięcie poważniejszych kłopotów”. • W niektórych sytuacjach nie masz wątpliwości, że dziecko piło i dysponujesz niezbitymi dowodami. Wtedy należy zacząć od spokojnego powiedzenia o tych faktach i określenia celów dalszej rozmowy.

21. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Zanim podejmiesz interwencję postaraj się ustalić rzeczywisty stan rzeczy, jeśli chodzi o kontakty Twego dziecka z alkoholem. • Ustalcie wspólnie fakty dotyczące picia Twego dziecka: • Jak często pije napoje alkoholowe • Jakie są rodzaje tych napojów i ile ich wypija • Z kim to robi i w jakich sytuacjach • Jak się czuje w trakcie picia i później • Jak się zachowuje on/ona oraz inne osoby, które w tym uczestniczą • Jak te doświadczenia wpływają na inne sytuacje życiowe (w szkole, w kontaktach z Tobą, rodzeństwem, przyjaciółmi itd.) • Czy dziecko doznało przykrości lub kłopotów w związku ze swoim piciem • Czy jego koledzy doznali jakiś szkód w związku z piciem.

22. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • W rozmowie rzeczą najważniejszą jest przestrzeganie pewnych zasad: • W danym momencie mówi tylko jedna osoba • Nie można podnosić głosu, używać lekceważących lub obraźliwych słów i wyzwisk. • W trakcie rozpoznawania i diagnozowania nie można straszyć karami. • Staraj się przestrzegać zasad rozmowy. Jeśli nie nawiążecie kontaktu w tej sprawie nie masz szans na zbudowanie fundamentów do przyszłych zmian na lepsze. • Powstrzymaj się z oceną i krytyką postępowania dziecka.

23. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Krok 2Interwencja w sytuacji, gdy dziecko wypiło alkohol Interwencja to część oddziaływania, która po rozpoznaniu sytuacji zmierza do bezpośredniego wprowadzenia zmian w postępowaniu dziecka.

24. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Nie zaczynaj rozmowy, kiedy dziecko jest pod wpływem alkoholu - nie ma wtedy trzeźwego osądu sytuacji, jest nadpobudliwe i może być agresywne. • Nie zaczynaj rozmowy, kiedy dziecko ma kaca - jest rozdrażnione, źle się czuje. • Przed rozmową z dzieckiem porozmawiaj ze współmałżonkiem, przyjacielem, kimś z rodziny, kimś bliskim - pomoże to odreagować pierwsze, gwałtowne emocje, nabrać dystansu, określić Twoje stanowisko wobec picia i sprecyzować co naprawdę chcesz dziecku powiedzieć. • Postaraj się, aby w rozmowie uczestniczył współmałżonek - rozmowa ma dotyczyć spraw całej rodziny, a umowy mają być respektowane przez wszystkich.

25. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Znajdź spokojne miejsce i odpowiedni czas, aby nie przeszkadzało wam nic z zewnątrz (wyłącz telefon i telewizor). • Pamiętaj, że dokonujesz interwencji, bo zależy Ci na szczęściu i bezpieczeństwie Twego dziecka, a nie po to, żeby udowodnić mu, że jest złe, niegodne zaufania i krzywdzi Cię swoim postępowaniem. • Niech dziecko wyraźnie usłyszy, że Ci na nim zależy, że je kochasz, że troszczysz się o jego los i szczęście, że jesteś gotów je wesprzeć w każdej sytuacji. • Ustalcie powtórnie (lub pierwszy raz jeśli dotychczas tego nie uczyniliście) zasady, jakie obowiązują w Waszej rodzinie w związku z piciem alkoholu przez Twoje dziecko.

26. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Jeżeli na decyzję Twojego dziecka o piciu alkoholu wywierają wpływ określone sytuacje zewnętrzne lub wpływy innych osób zastanówcie się wspólnie co dziecko powinno zrobić lub powiedzieć, bo zabezpieczyć się przed tymi wpływami. • Powiedz jasno jakie przywileje i przyjemności będą dziecku odebrane do czasu rozwiązania problemu, jaki będzie sposób kontrolowania tego czy dziecko wywiązuje się z umowy i jaki będzie tryb przywracania utraconych przywilejów. • Ustalcie co będzie się działo w razie złamania warunków umowy. • Na zakończenie tej rozmowy pożądane byłoby ustalenie i podpisanie kontraktu zobowiązującego dziecko do powstrzymywania się od picia, określającego konsekwencje związane z naruszeniem tych zobowiązań oraz wskazanie nagród i wzmocnień za utrzymywanie abstynencji przez dziecko.

27. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Krok 3Monitorowanie i udzielanie wsparcia

28. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Umowa zawarta z dzieckiem o zasadach picia (niepicia) alkoholu musi być monitorowana - czy dziecko jej przestrzega. • Ustal wspólnie z dzieckiem jak będziecie to sprawdzać. Kontrolowanie nie jest przyjemne dla obydwu stron. Wymaga: konsekwencji, taktu, zdecydowania, wysiłku, uporu i delikatności. Nie rezygnuj ze sprawdzania zasad zbyt wcześnie. Po pierwsze dziecko narażone jest na pokusy cały czas. Po drugie - Twoja konsekwencja nie musi mówić dziecku: „Wciąż ci nie ufam", lecz „Ciągle tak samo mi na Tobie zależy", „Jesteś dla mnie cały czas najważniejszy".

29. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? • Sprawdź czy dziecko potrzebuje w jakiejś sprawie Twojej pomocy (np. nie umie odmówić, gdy nacisk kolegów jest zbyt duży, nie wie jak się zachować w pewnych sytuacjach) i zaoferuj mu swoją pomoc. • Sprawdź czy na pewno wyraziłeś swoją życzliwość, chęć pomocy, miłość, gotowość wsparcia, zainteresowanie. Sprawdź czy dla Twego dziecka to jest oczywiste. • Intencje rodzica nie zawsze są dla dziecka czytelne, zwłaszcza w sytuacjach pełnych napięcia, poczucia winy, lęku. Ty myślisz: "Mówię to, bo ją kocham", a twoja córka myśli: "Mówi to, bo chce mi pokazać, że ją zawiodłam lub jestem niedobra".

30. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Pamiętaj, że interwencja związana z piciem alkoholu przez Twoje dziecko jest ściśle związana z całością waszych kontaktów i życia w rodzinie, Waszych konfliktów, oczekiwań oraz nadziei. Być może zaangażowanie się w próbę poradzenia sobie z krytyczną i bolesną sytuacją stworzy okazję do zastanowienia się jak ulepszyć wzajemne stosunki w całej Waszej rodzinie, jak poszukiwać drogi umocnienia więzów i zwiększenia satysfakcji z życia dla całej rodziny.

31. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Może się jednak okazać, że poradzenie sobie z tą sytuacją jest zbyt trudne i doznacie niepowodzenia. Należy wtedy bez skrępowania poszukać pomocy na zewnątrz rodziny. Mogą to być przyjaciele lub inni rodzice, którzy mają doświadczenie radzenia sobie w podobnych sytuacjach lub specjaliści - psycholodzy lub pedagodzy. Dla udzielania takiej pomocy uruchomiona została „Pomarańczowa Linia".

32. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Adresy i kontakty pod którymi można szukać informacji, pomocy oraz wsparcia: • numer telefonu tzw. Pomarańczowej linii 0-800 14 00 68 • Można też zajrzeć na strony internetowe Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych: http://www.parpa.pl/ • Oraz na inne strony w Internecie, np: • http://www.uzaleznienia-malopolska.pl/wotuw/index.php?option=com_content&task=view&id=229&Itemid=376 • http://www.opoka.org.pl/biblioteka/Z/ZR/wychowanie/kiedydopsychologa.html • http://www.alkoholizm.akcjasos.pl/ • http://www.niepije.pl/index.php?niepije=9

33. Dlaczego nasze dziecko sięga po alkohol? Bibliografia: • Ulotki Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych: „Bunt. Alkohol kradnie wolność”, „Nasze dzieci i alkohol. Poradnik dla rodziców” • K. Zajączkowska „Nikotyna, alkohol, narkotyki. Profilaktyka uzależnień” • R.E. Fogler, W.R. Bartz „Nastolatki i alkohol. Kiedy nie wystarczy powiedzieć „nie”? Opracował: mgr Krzysztof Kwas