Het Zorgbedrijf Roeselare als toekomstgarantie voor een verantwoorde openbare zorgverlening

1. Het Zorgbedrijf Roeselare als toekomstgarantie voor een verantwoorde openbare zorgverlening Externe verzelfstandiging van de marktgerichte activiteiten van het OCMW Roeselare Steven Verdoolaege – directeur Zorg

2. Lokale context = uitgangspunt • Context OCMW Roeselare: lokale beleidskeuzes leidden tot historische opbouw van ruim zorgaanbod  4 WZCa, DVC, kortverblijf, 3 LDCa, dienst Thuiszorg (o.a. maaltijden aan huis, poetsdienst, klusjesdienst, …), serviceflats, kinderdagverblijven, dienst voor onthaalouders, centrum voor ambulante revalidatie, psychologische adviesdienst. • OCMW: 910 medewerkers / € 62.000.000 omzet (€ 11,3 ST / 18%) • Excl. SD: 800 medewerkers / € 45.000.000 omzet (€ 5,5 ST / 12%) • Disproportionele verhouding t.a.v. de meeste OCMW’s • Laatste jaren: lokale initiatieven door private sector • Vaststelling: vzw’s en nv’s zijn rendabel  vzw = uitgangspunt • Dilemma: druk op lokale financiën stelt toelage aan marktgerichte OCMW-activiteiten in vraag  onmisbaar aanbod OCMW gezien omvang (vb. 64% van alle RoeselaarseWZC-bedden)

3. Lokale context • Actueel: pensioenbom en vergrijzingskost • Expliciete druk CBS  € 700.000 / jaar downsize MJP • Quid kwetsbare doelgroepen? • Quid kwaliteitsnorm OCMW-zorgaanbod? • Quid werkgeversverantwoordelijkheid (82% v/h personeel)?  Nood aan een toekomstscenario voor openbare zorg

4. Uitgangspunten vraagstelling • Vanuit de besteding van de publieke middelen wordt aanvaard dat de marktgerichte activiteiten de vergelijking met de private sector (vzw) moeten doorstaan  maatschappelijke kostprijs / kerntakendebat • Afwijkingen m.b.t. rendabiliteit worden enkel aanvaard indien dit een expliciete beleidskeuze tengevolge de inbedding van een sociale opdracht (factor maatschappelijke verantwoordelijkheid) • Zorg is betaalbaar en toegankelijk. • Klassieke OCMW-context (RPR, overregulering, …) biedt geen optimale voorwaarden voor modernisering, efficiëntiewinst, kwaliteitsbehoud en rendabiliteitsverhoging. • Vraagstuk: transitie naar marktconform, performant, sociaal overheidsbedrijf • Decretale organisatiemogelijkheden voor een lokaal bestuur om bepaalde activiteiten en dienstverlening te laten beheren buiten de kernadministratie.

5. Gevolg • Beleidsnota OCMW Roeselare 2011: ‘Onderzoeken van de opportuniteitsvraag en de juridische mogelijkheden teneinde eventueel op termijn een aantal uitvoerende OCMW-activiteiten te verzelfstandigen’  Achterliggende filosofie: Het doel is het behoud van een maatschappelijk verantwoorde, kwaliteitsvolle, betaalbare en toegankelijke openbare zorgverlening binnen het sociaal-economische kader van een lokale overheid. Het middel kan verzelfstandiging zijn.  privatisering (strikte marktlogica)

6. Waarom verzelfstandigen? • Huidige OCMW-context bood reeds aantal opportuniteiten tot optimalisatie: RPR, budgethouderschap, opnamebeleid, private partnerships, regionale opdrachtencentrale, marktconformiteit prijsbeleid, fusie WZC, hervormingen medicatiebelevering, digitalisering, automatisatie facturatie … • Sommige aspecten zijn niet / moeilijk beïnvloedbaar in OCMW-setting: • Beeldvorming stadstoelage: vergroten transparantie m.b.t. de kosten die niet tot de kernopdracht van het OCMW behoren (i.c. sociale dienst) • Lichter administratief regelgevend kader (i.c. OCMW-decreet) • Soepeler houding ABB (‘Toezicht’): meer autonomie • Cultuuromslag: “dit is een bedrijf” • Identiteit: eigen rechtspersoon • Referentiekader = private sector (zelfredzaamheid) • Afwijken minimale voorwaarden RPR (eigen RPR)

7. Mogelijkheden OCMW-decreet • Decretale organisatiemogelijkheden, zowel in gemeente als OCMW, geven een bestuur de kans om bepaalde activiteiten en dienstverlening te beheren buiten de kernadministratie • Interne verzelfstandiging (budgethouderschap, IVA) versus externe verzelfstandiging • Publiekrechtelijke vereniging (EVA of Extern Verzelfstandigd Agentschap) titel VIII, HI • Eén of meerdere openbare partners • Openbaar statuut (uitgezonderd fiscaal statuut) • Akkoord RMW / GR / VR: ‘met redenen omklede besluit’ • Privaatrechtelijke vereniging voor exploitatie ziekenhuis titel VIII, HII (AV of Autonome Verzorginginstelling)

8. Mogelijkheden OCMW-decreet • Privaatrechtelijke vereniging of vennootschap met het oog op vervullen sociale doeleinden titel VIII, HIII (VZW) • Nieuwe VZW met een private vzw • Tenzij BVR of decreet als voorwaarde voor erkenning  privaat niet verplicht • BVR of decreet vraagt regionale schaal voor erkenning • ‘Nieuwe’ dienst: nog geen aanbod en erkenning / vergunning (akkoord VR) • Privaatrechtelijke vereniging voor exploitatie woonzorgcentrum titel VIII, HIV (VZW) (01/01/2013) • Nieuwe vzw met een private vzw • Motiveringsnota m.b.t. noodzaak private partner en meerwaarde vzw • Bestuurplan en financieel plan (6 jaar)  waarborgen continuïteit, prijszetting, opnamebeleid, democratische controle • Opnamebeleid en ligdagprijs: 2/3 deelgenoten waaronder alle OCMW’s • Buitengerechtelijke ontbinding ten vroegste na 6 jaar

9. Publiekrechtelijke verzelfstandiging • Argumentatie: • Overtuiging: publieke sector is even efficiënt als private sector (als je de extra handicaps wegwerkt!) • Overheid zet de lokale kwaliteitsnorm • Maatschappelijke opdracht in dienstverlening naar de ‘zwakkeren’ • Transitiecontext: democratische controle schept vertrouwen • Tijdsperspectief: privaat vraagt meer tijd (no time to waste) • Privaat: intern onvoldoende knowhow (vb. personeelsmaterie) • Privaat: wetgeving volgt traag  onzekerheid en risico’s •  Zorgbedrijf Roeselare

10. Uiteraard ook nadelen • Er blijft een administratief toezicht. • Afhankelijkheid van een politieke context. • Toepassing Wet op de Overheidsopdrachten. • Openbaarheid van bestuur (= tijd en energie). • Risicoloze overheidscontext  procedures, controles, verzekeringen, … • Basiswetgeving m.b.t. dienstverlening volgt niet / onvoldoende / traag (vb. RIZIV-financiering gedetacheerde statutairen) • Perceptie van zorg als product / vrees voor kwaliteitsdaling • …

11. Strategische uitgangspunten • Missie / Visie / Waarden OCMW = MVW Zorgbedrijf • Marktgerichte diensten = zorgdiensten + alle ondersteunende diensten (consistentie met RPR OCMW Roeselare) • Continuïteit huidig zorgaanbod • Corporategovernance: autonomie management én democratische controle • Beheersovereenkomst met Stad: evolutie toelage en kostprijs sociale opdracht (lange termijn als vertreksbasis) • Stad wordt deelgenoot en brengt buitenschoolse kinderopvang in • Zorgbedrijf is een bedrijf

12. Strategische uitgangspunten • Eigen identiteit en employer branding • Marktpositie = prijs / kwaliteit • Commercialisering van rendabele activiteiten als hefboom • Schaalvergroting met toegevoegde waarde is welkom • Beginscenario: OCMW is interne klant • Beginscenario: geen outsourcingi.f.v. continuïteit • Tewerkstellingsprojecten blijven behouden

13. Zorgbedrijf Roeselare

14. Besluitvormingsproces • Afweging op bestuursniveau verzelfstandiging moet een resultante zijn van een weldoordacht bestuursmatig en organisatorisch proces. • 2011: bestuderen van EVA-pistes als formele beleidsdoelstelling RMW • 2012: situering beleidsdoelstelling aan CBS • 2012: voorstudie m.b.t. integratie kinderopvang Stad en OCMW in één Zorgbedrijf • 2012: studiedraaiboek m.b.t. vergelijkende onderdelen van EVA-pistes • 10/2012: goedkeuring visienota Zorgbedrijf door RMW • 10/2012: aanstelling juridisch kantoor m.b.t. verzelfstandiging • 01/2013: Zorgbedrijf in nieuw bestuursakkoord • 05/2013: goedkeuring RMW • 06/2013: goedkeuring Gemeenteraad • 10/2013: weigering Vlaamse Regering (G. Bourgeois)

15. Besluitvormingsproces • 11/2013: Afstemming Kabinet Bourgeois en ABB • 01/2014: operationele overname BKO Stad Roeselare • 01/2014: goedkeuring RMW • 01/2014: goedkeuring Gemeenteraad • 05/2014: Vlaamse Regering ? • 01/01/201…: start Zorgbedrijf Roeselare

16. Toekomst ? • Overtuiging dat Zorgbedrijf Roeselare een regionaal beginpunt is  schaalvergroting als hefboom leidt tot een regionaal zorgbedrijf. • Quid transitie naar een privaatrechtelijk zorgbedrijf? • Quid positie als deelgenoot in een privaatrechtelijke koepel? CONCLUSIE Huidig model is niet vol te houden. Tijd voor de sprong vooruit.