Rodzina w starożytnym Egipcie

1. Rodzina w starożytnym Egipcie

2. Małżeństwo • Mężczyzna był głową rodziny i posiadał na własność dom • Według porad Ptahotepa powinien założyć rodzinę i zawrzeć małżeństwo we właściwym czasie • W większości przypadków o zawarciu małżeństwa decydowali rodzice lub przełożeni, ale poezja miłosna wskazuje, że młodzi mieli w tym względzie dużą swobodę • Teksty i dzieła sztuki bardzo rzadko mówią o małżeństwie • Istotę ceremonii ślubnej stanowiło przeniesienie się panny młodej wraz z posagiem z domu rodziców do domu narzeczonego • Egipcjanie byli wielkimi formalistami, nie można więc wykluczyć, iż młodzi stawali przed urzędnikiem, który wpisywał do ksiąg ich imiona i pisemnie potwierdzał ich wspólny stan posiadania • Do wspólnego majątku małżonek wnosił dwie trzecie dobytku, a żona jedną trzecią • Po śmierci jednego z małżonków to, które pozostało przy życiu, miało prawo dożywotniego użytkowania całości majątku, ale dysponować mogło tylko częścią wniesioną przez siebie • Niewiele wiemy na temat udziału religii w małżeństwie, choć wiemy np. że człowiek żonaty, odbywający pielgrzymkę do Abydos, zawsze zabierał ze sobą żonę

3. Kobieta-mężczyzna • W sztuce egipskiej rodzina przedstawiana jest zazwyczaj w sposób budzący sympatię, ojciec i matka trzymają się za ręce lub objęci wpół, dzieci zaś tulą się do rodziców • Literatura egipska przedstawia kobietę jako frywolną, zalotną, kapryśną, niezdolną dotrzymać tajemnicy, kłamliwą i mściwą, niewierną z natury • Kobieta jest według autorów egipskich zbiorem wszelkich grzechów, workiem pełnym niegodziwości • Mężczyzna z kolei przedstawiany jest w literaturze jako wierny, kochający, ofiarny i rozsądny (nieco inaczej jest w przypadku faraona) • W rzeczywistości opinia o kobietach egipskich była znacznie lepsza, miały one opinię nieskazitelnych żon i czułych matek • Z opowiadań wynika, że niewierne żony karano śmiercią • Cudzołóstwo męża nie pociągało za sobą prawdopodobnie żadnej kary • Mężczyzna miał prawo wprowadzać do swego domu nałożnice • Jeden z przepisów pogrzebowych mówi o gromadzeniu się rodziny na cmentarzu. Rodzina składała się z ojca, matki, przyjaciół, towarzyszy, dzieci, żony, ulubienic i służących • Znane są nieliczne wypadki poligamii • Mąż miał prawo bić żonę, a brat siostrę, ale pod warunkiem, że prawo to nie było nadużywana • Obelga wobec żony była karana

4. Dzieci • Pisarz Ani radzi swoim czytelnikom, aby żenili się w młodym wieku i mieli dużo dzieci • Egipcjanie bardzo lubili dzieci, które są wszechobecne w sztuce • Strabon z pewnym zdziwieniem zauważa szczególny obyczaj Egipcjan wychowywania wszystkich dzieci, jakie im się narodzą; przywiązują do tego wielką wagę • Ową wielodzietność rodzin – odmienną niż w Grecji – tłumaczono urodzajnością ziemi i łagodnością klimatu • Według Diodora dzieci egipskie prawie nic nie kosztowały rodziców, bowiem dopóki były małe biegały boso i nago, chłopcy tylko w naszyjnikach, dziewczynki zaś tylko z grzebieniem we włosach i pasem • Dzieci żywiły się łodygami papirusów, surowymi lub gotowanymi warzywami, a więc tanim kosztem • Wszystkie dzieci były przyjmowane w rodzinie bardzo życzliwe, choć pragnieniem rodziców było zawsze mieć syna • Zadaniem syna było sprawić, aby nie zaginęło imię jego ojca, powinien też on pogrzebać ojca i dbać o jego grób • Egipcjanie starali się poznać przyszłość noworodków za pośrednictwem siedmiu bóstw zwanych Hathorami, które przebywały – niewidzialne – u wezgłowia dziecka i nie pytane mówiły, jaki rodzaj śmierci jest mu pisany. Nie wiadomo czy każdym dzieckiem zajmowały się Hathory, ale ojciec rodziny mógł ustalić horoskop każdego swojego dziecka

5. Dzieci • Bardzo ważne było nadanie dziecku imienia, ponieważ Egipcjanie nie posiadali nazwisk rodowych • Dziecko po nadaniu imienia rejestrowano je w Domu Życia • Małe dziecko chowało się pod opieka matki, która zazwyczaj nosiła je przy piersi, w sakwie przewieszonej na szyi, dzięki czemu miała wolne ręce • Pisarz Ani składa hołd ofiarności egipskich matek • We właściwym dniu chłopiec otrzymywał przepaskę i pasek, a dziewczynka sukienkę. Wręczenie tych przedmiotów stanowiło przełomową chwilę w życiu dziecka. Możliwe, że zbiegało się to z początkiem nauki w szkole