• 280 likes • 510 Views
Wszystkie szczęśliwe rodziny są takie same, a każda nieszczęśliwa jest nieszczęśliwa na swój sposób Anna Karenina L. Tołstoj GARŚĆ REFLEKSJI O DIAGNOZIE RODZINY. Irena Namysłowska Warszawski Ośrodek Psychoterapii i Psychiatrii. PYTANIA. CZY TO PRAWDA ? Co to oznacza dla diagnozy rodziny ?
E N D
Wszystkie szczęśliwe rodziny są takie same, a każda nieszczęśliwa jest nieszczęśliwa na swój sposób Anna Karenina L. TołstojGARŚĆREFLEKSJI O DIAGNOZIE RODZINY Irena Namysłowska Warszawski Ośrodek Psychoterapii i Psychiatrii
PYTANIA CZY TO PRAWDA ? • Co to oznacza dla diagnozy rodziny ? • Co to oznacza dla procesu terapii ?
Diagnoza psychologiczna • Logiczny wniosek wieńczący serię badań zmierzających do lepszego zrozumienia zachowania określonej osoby, funkcjonowania grupy lub sytuacji jakiegoś przedsięwzięcia („Słownik psychologii” N.Sillamy, 1994) • Opis pozytywnych i negatywnych właściwości psychicznych oraz psychologicznych mechanizmów funkcjonowania jednostki oraz prognoza skutków zachowań i zjawisk i możliwości modyfikowania tego co problematyczne w funkcjonowaniu (Wikipedia,2005)
DIAGNOZA RODZINY JEST BAZĄ NASZEGO DALSZEGO POSTĘPOWANIA TERAPEUTYCZNEGO Z RODZINĄ ALE CZY MUSI ????
Diagnoza systemowa Czy jest możliwa?
Konstruktywizm i konstrukcjonizm społeczny • Zakwestiowanie niezależnej pozycji obserwatora wobec przedmiotu poznania • To co poznajemy uwarunkowane jest „naszą strukturą, a nie odzwierciedleniem obiektywnej rzeczywistości” (Humberto Maturana) • Zdolni jesteśmy „jedynie do konstruowania obrazu świata” (Ernst von Glaserfeld) • Poznanie i wiedza są wytworem określonej kultury i języka (Berger i Luckmann, Gadamer, Gergen) • Systemy ludzkie należy rozważać jako generujące język i system znaczeń (Anderson, Goolishian)
Perspektywa przedmiotu diagnozy • Czy uwzględnić kontekst? • Czy zająć się „systemem problemowym”? • Na jakim gruncie jest to możliwe?
Perspektywa konstrukcjonisty • Nie można sporządzić jednowymiarowego opisu rodziny • Obraz, który sobie wytwarzamy nie jest od nas niezależny – zmienia się m.in. w zależności od pytań, jakie stawiamy i od naszego sposobu myślenia • Możliwy jest tylko opis refleksji dotyczący rozmowy lub jej szczegółowy zapis
Diagnoza systemowa • Terapeuta aktywnie współkonstruuje obraz systemu, który „diagnozuje” • Trudno jest więc mówić o „obiektywnej” diagnozie
cd. • O tym co jest problemem dla rodziny decydują członkowie rodziny w dyskursie pomiędzy nimi • Rozpoznanie jest unieruchamiającą etykietą • Diagnoza – „psychiatryczna gra językowa” (Deisler, Wittgenstein) • Diagnoza – narzędzie opresji • Diagnoza – „zapędzenie w kozi róg” (White,1998)
Diagnoza systemowa ? Pojęcia ze sobą sprzeczne z perspektywy konstruktywistycznej
A JEDNAK !PRÓBY OPISU RODZINY RODZINA FUNKCJONALNA Rodzina funkcjonalna jest jak orkiestra grająca symfonię- każdy na innym instrumencie, razem tworząc układ harmonii, dający poczucie spełnienia
RODZINA FUNKCJONALNA • Poczucie przywiązania, zaangażowania, BLISKOŚCI • Szacunek dla różnic indywidualnych i odrębnych potrzeb • Stabilność organizacyjna -przejrzystość, spójność oraz przewidywalność wzorców reakcji • Adaptacyjność i elastyczność w sytuacji zmiany • Otwarta, prawidłowa komunikacja • Skuteczne rodzicielskie przywództwo i autorytet • Skuteczność w radzeniu sobie z sytuacjami kryzysowymi
RODZINA DYSFUNKCJONALNA Jest jak gra w pokera, każdy ma swoje karty, które trzyma w ręku, ale ich nie wykłada na stół. Nikt nie ryzykuje przegranej lub zwycięstwa, używając nowych kart – gra staje się bezcelowym ćwiczeniem ALE CZY TE RODZINY MAJĄ WSPÓLNE CECHY GRY ?
RODZINA DYSFUNKCJONALNA CZY BRAK NOWYCH KART TO • BRAK ZASOBÓW ? • NIECHĘĆ, NIEMOŻNOŚĆ, LĘK PRZED ZMIANĄ ?
ERA PRZED KONSTRUKTYWIZMEM KAŻDA TEORIA MIAŁA (ma nadal) MODEL RODZINY PRAWIDŁOWEJ • Prawidłowe granice podsystemów, brak koalicji transpokoleniowych, równowaga miedzy ja rodzinnym i ja indywidualnym (Terapia strukturalna) • Prawidłowe wzorce komunikacyjne • (Terapia grupy PaloAlto)
cd • Prawidłowe emocje • Równowaga między przeszłością, teraźniejszością a przyszłością (Podejście transgeneracyjne)
PYTANIE A MOŻE CHODZI O NARRACJĘ KAŻDEJ Z RODZIN ?
Każda rodzina posiada własną, charakterystyczną koncepcję opisu świata. Tworzy ona unikalną dla rodziny „opowieść” lub „narrację”, w której zawarte są podstawowe zasady kierujące i organizujące otaczające nas otoczenie. Za jej stworzenie odpowiedzialna jest nie tylko bieżąca historia rodziny, ale przekazy, mity i delegacje przekazywane z pokolenia na pokolenia. Pewne fakty i zdarzenia, a zwłaszcza informacje z otoczenia są selekcjonowane, zgodnie z tą właśnie mapą.
PYTANIE CZY ISTNIEJĄ JAKIEŚ CECHY KTÓRE RÓŻNICUJĄ NARRACJĘ RODZIN DYSFUNKCJONALNYCH I RODZIN FUNKCJONALNYCH ?
PYTANIE Z jakim obrazem własnej rodziny w umyśle rozpoczynamy terapię? Czy ten obraz wpływa na „diagnozę” rodziny i na dalszą pracę?
RODZINA TERAPEUTY Rodzina terapeuty Rodzina rodziny Terapeuta Rodzina
RODZINA TERAPEUTY W POKOJU TERAPII NAD RODZINĄ I TERAPEUTĄ UNOSZĄ SIĘ DUCHY ICH RODZIN ALE RODZINY TERAPEUTÓW ZMIENIAJĄ SIĘ DYNAMICZNIE W CZASIE, CZASAMI SĄ FUNKCJONALNE A CZASAMI DYSFUNKCJONALE WOBEC CZEGO DO PRACY PRZYSTĘPUJEMY Z RÓŻNYM BAGAŻEM, RÓŻNĄ PREKONCEPCJĄ
Terapeuta też się zmienia Terapeuta też się zmienia wraz z • zmianami w Jego cyklu życia • doświadczeniami i przeżyciami i Z INNYM NASTAWIENIEM ROZPOCZYNA PROCES TERAPII RODZIN
REASUMUJĄC W TERAPII: Mniej diagnozy rodziny więcej terapeuty , jego wieku, doświadczeń , miejsca w cyklu życia –jeśli diagnoza to jest współkonstruowana w toku terapii wraz z rodziną i jest koncepcja dynamiczną, zmienną w czasie i ewoluującą w procesie terapii
REASUMUJĄC TRUDNOŚĆ W GENERALIZACJI DOŚWIADCZEŃ I STAWIANIU DIAGNOZ RODZINY JEST DUŻYM UTRUDNIENIEM W TERAPII ALE PODTRZYMUJE ZACIEKAWIENIE, ZMUSZA DO KREATYWNOŚCI, ODRZUCENIA TEORII, DO AKCEPTOWANIA NIE TEGO CO WYDAJE SIĘ NAM, ŻE WIDZIMY, ALE CO RODZINA CHCE ABYŚMY ZOBACZYLI
ZAKOŃCZENIE CZY TOŁSTOJ MIAŁ RACJĘ ? ODPOWIEDŹ POZOSTAWIAM PAŃSTWU Dziękuję za uwagę