190 likes | 555 Views
Język psychiatrii: czy mamy wybór?. Jacek Wciórka Instytut Psychiatrii i Neurologii, I Klinika Psychiatryczna II Wrocławskie Forum Psychiatrii Środowiskowej Wrocław , 17 października 2012. psychiatria czy życie?. E. Munch: Krzyk. M. Chagall: Raj. E. Monsiel.
E N D
Język psychiatrii: czy mamy wybór? Jacek Wciórka Instytut Psychiatrii i Neurologii, I Klinika Psychiatryczna II Wrocławskie Forum Psychiatrii Środowiskowej Wrocław , 17 października 2012
psychiatria czy życie? E. Munch: Krzyk M. Chagall: Raj E. Monsiel
język (także psychiatrii)w kleszczach / objęciach / sieci interesów • kultura wartości • ekonomia polityka • wiedza
język psychiatrii czy język życia?słowa klucze • odniesienie poznawcze: doświadczenie/cierpienie? zdrowie/choroba? sprawność/niepełnosprawność? • szczegóły poznawcze: fenomen? objaw? zaburzenie? dysfunkcja? deficyt? defekt? • czas: epizod? proces? kryzys? • metoda: opieka, leczenie, pomaganie, usługa?
język psychiatrii czy język życia?słowa nazwy • „depresja” - czy rozpacz? • „schizofrenia” – czy kryzys zaufania? • „upośledzenie” – czy niepełnosprawność • „objawy negatywne” – czy bezradność, wycofanie? • „negatywizm” - czy opór, sprzeciw? • „obsesje/kompulsje” – czy przymusy?
język psychiatrii czy język życia?słowa określające osoby • pacjent: klient? konsument? użytkownik? beneficjent? ocalony? • przymiotniki: „ostry”? „przewlekły”? „podsądny”? „ubezpieczony”? • psychiatra: lekarz? terapeuta? profesjonalista? specjalista? • przymiotniki: „biologiczny”? „społeczny”? „neuropsychiatra”?
język psychiatrii jako narzędzie wiedzy • intencja: rozumienie, wyjaśnianie, wskazywanie, przewidywanie • funkcja: nazywanie, symbolizowanie, interpretowanie, konstruowanie, kreowanie, mistyfikowanie, fałszowanie, • kuszenia (przykłady): • redukcjonizm: język okrawa rzeczywistość • konstrukcjonizm: język zastępuje rzeczywistość • schematyzm: język ignoruje rzeczywistość • ryzyko - np. błędu, złudzenia, nadużycia, rozczarowania
język psychiatrii jako narzędzie wiedzy przypadek schizofrenii • paradementia(Brugia 1887) • dementia simplex, primitiva(Rieger, 1887) • paratoniaprogressiva(Bernstein 1903) • hipofrenia(Berze 1903) • dementia primitiva(Sommer, 1907) • amblythymia, amblynoja(Evenesen 1905) • dementia apperceptiva(Weygandt, 1907) • dementia sejunctiva(Gross, 1904) • dysphrenia(Wolff, 1908) • dementiadissecans(Zweig, 1908) • seishinbunretsubyo • choroba rozszczepienia umysłu • mind-split-disease • togoshitchosho(Kim, 2002) • zaburzenie integracji • integrationdisorder • saliencedysregulationsyndrome(van Os, 2009) • zespół dysregulacji wyróżniania
język psychiatrii jako narzędzie komunikacji • uczestnicy: nadawca, odbiorca i komunikaty • porozumienie: wzajemność i ład, warunek wpływu terapeutycznego • nie-porozumienia: brak wspólnego języka; nierzetelność, nietrafność, niewiarygodność języka; odmowa; bezład • ryzyko niezrozumienie, dystans, spór, rezygnacja
język psychiatrii jako narzędzie komunikacjiprzypadek „schizofrenii” CBOS, IPiN 2001 CBOS, IPiN 1996, 1999
język psychiatrii jako narzędzie władzy • siła języka: • funkcja komunikatów: cepy, pułapki, wata, słodycze, podpory i in. • inżynieria językowa: budowanie, niszczenie, prowokowanie, inspirowanie, pobudzanie, bawienie, uczenie, pomoc • narzędzia władzy językowej • słownictwo specjalne (fachowe, „techniczne”, naukowe, postępowe, nowoczesne) • kontekst przekazu (emocje, okoliczności, „autorytet”, medium) • intensywność przekazu (perswazja, zaskoczenie, osaczenie, dyktat) • ryzyko przemocy, nadużyć:naznaczanie, nierówne traktowanie, wykluczanie,
język psychiatrii jako narzędzie władzyprzykład „schizofrenii” • „schizofrenia” – jako jedna z przesłanek wykluczenia eugenicznego • вялотекущаяшизофрения(schizofrenia „skradająca się”, „pełzająca”) – jako przesłanka prześladowaniapolitycznego • „schizofrenia” jako stygmat ograniczający równy dostęp do zatrudnienia, leczenia sanatoryjnego i innych dóbr • „schizofrenia” jako refundacyjne wskazanie ograniczającedostęp do zalecanej farmakoterapii przeciwpsychotycznej • „schizofrenia” jako argument wykluczający lub poniżającyw sporach publicznych
językmiędzy psychiatrią a życiem • żywe narzędzie • rzeczywistość - odzwierciedla, odgaduje, konstruuje? • różne języki – ta sama rzeczywistość • relacja wymiany (kontakt, diagnostyka, terapia) – ani narzecze „tubylców”, ani żargon „odkrywców” • zmienia się i zmienia nas • niesie obietnice i ryzyko • służy nie zawsze dobremu panu
… czy mamy wybór? • właściwy język… • nośny, • komunikatywny, • przyjazny • … właściwa pomoc • szukanie trafnego języka • docenić obce języki: ułatwiają życie • docenić swój język: ucząc się obcych nie zapominać rodzimego
… czy mamy wybór? wieloletni kryzys psychotyczny: zatarta tożsamość wycofanie, rezygnacja P schizofrenia G PANSSs=70 N Danuta K.
… czy mamy wybór? 10 października 2012 r. Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego