Zwalczanie korupcji w sektorze prywatnym

1. Zwalczanie korupcji w sektorze prywatnym • Zwalczanie korupcji poprzezprewencję represję

2. Podstawa prawna • Rozdział XXXVI „Przestępstwa w obrocie gospodarczym“ (zgodnie z art. 296 KK - odpowiada przepisom o sprzeniewierzeniu w niemieckim KK): art. 296a sprzedajność (§ 1) i łapownictwo (§ 2) osób zajmujących stanowiska kierownicze lub mających znaczne wpływy w jednostkach organizacyjnych prowadzących działalność gospodarczą, możliwość uniknięcia kary dla wręczającego korzyść pod warunkiem powiadomienia organów śledczych (§ 5).

3. Powody uwzględnienia sektora prywatnego • Dla gospodarki narodowej tak samo szkodliwe jest - przekupstwo funkcjonariuszy publicznych - jak i przekupstwo w sektorze prywatnym • Funkcjonariusze publiczni są przekupywani przez osoby / firmy prywatne • Prewencja w obszarze działalności gospodarczej zmniejsza tym samym ogólne niebezpieczeństwo korupcji

4. Wytyczne z obszaru polityki • Grupa robocza OECD ds. przekupstwa: dąży do wzmocnienia działań w zakresie zapobiegania korupcji w sektorze prywatnym: • za pomocą programów corporate compliance • w szczególności dla średniej wielkości przedsiębiorstw z międzynarodowymi kontaktami handlowymi

5. Wytyczne z obszaru polityki (2) • Sprzedajność i łapownictwo w sektorze prywatnym zagraża praworządności społecznej, wypacza konkurencję oraz hamuje zdrowy rozwój gospodarczy • ►uchwała ramowa Rady UE z 22.07.2003 ma zapewnić, że czyny te będą podlegały karze, a kary będą skuteczne, współmierne i odstraszające -

6. szkody niematerialne, np. wypaczenie konkurencji monopolizacja straty na jakości,np. wady budowlane inne szkody wtórne szkody materialne,w szczególności wzrost cen oszustwa podatkowe / zwiększenie ciężaru podatkowego dla wszystkich obywateli Szkody wynikające z korupcji

7. Powody rozpoczęcia walki z korupcją • Korupcja…… • szkodzi zarówno właścicielowi firmy otrzymującemu, jak i wręczającemu łapówkę(koszty bezpośrednie, wzrost cen, przestępstwa wtórne) • powoduje straty większe od korzyści • prowadzi do utraty renomy oraz utraty zleceń • powoduje szkody wtórne (wady jakościowe, roszczenia zwrotne, kary umowne, odszkodowania)

8. Przykłady z praktyki • a) zaopatrzeniowiec otrzymuje własne „konto prowizyjne“ i zamawia na własne konto bezpośrednie dostawy towarów na własny użytek • b) zwiększenie obrotów za pomocą stopniowo coraz droższych, osobistych prezentów • c) prokurent dużej firmy żąda dla siebie procentowych „prowizji“ wielomilionowej wartości od firmy dostawczej

9. Jakie kroki można podjąć przeciwko korupcji? • Zapewnienie przejrzystości, ponieważ jest ona wrogiem korupcji • Znajomość objawów mogących wskazywać na korupcję (oznaki) • Nowa etyka przedsiębiorstwa(programy i strategie typu „compliance“)

10. Co należy uczynić? • Uwrażliwianie • Działania szkoleniowo-dydaktyczne • Uznanie walki z korupcją za zadanie ogólnospołeczne • Za pomocą działań organizacyjnych należy zapewnić przestrzeganie przepisów prawnych lub wytycznych obowiązujących w danym przedsiębiorstwie • Nie wolno zaniedbywać kontroli i działań prewencyjnych • Przykładne zachowanie przełożonych

11. Zapobieganie korupcji • Powinno być tak samo oczywiste jak zapobieganie pożarom • Wytyczne antykorupcyjne i przejrzyste reguły postępowania przyczyniają się do powstania zaufania i pewności / zapobiegają „szarym strefom“ • Włączenie prokuratury służy również odstraszaniu ewentualnych „naśladowców“

12. Większa skuteczność poprzez odrębne urzędy • Utworzenie CBA jako skuteczniejszej instytucji?Cytat z artykułu o „zapobieganiu korupcji i corporate governance“ (ZRP 2006, 109, 113: „Ściganie należy powierzyć niezależnemu i wyspecjalizowanemu organowi… Ścisła współpraca z prokuraturą w zakresie wymiany informacji… jest kwestią oczywistą.“

13. Zachowanie wobec organów ścigania • Szybkie wyjaśnienie faktycznego stanu rzeczy poprzez kooperacyjną współpracę • Redukcja poprzez „skandalizację“ w wyniku kooperacji oraz np. wspólnych oświadczeń prasowych

14. Wymogi TI • „Wskazówki ze strony pracowników dotyczące podejrzeń o popełnieniu przestępstwa muszą być traktowane jako zobowiązanie; należy popierać tego rodzaju zachowanie, a nawet go żądać“(źródło: oświadczenie prasowe organizacji Transparency International z okazji trzeciego raportu IMK)

15. Konkretne działania prewencyjne • Rozpoczęcie dialogu między przedstawicielami polityki i gospodarki • Utworzenie stanowisk lub placówek, do których mogą się zwrócić informatorzy i osoby, które się wycofały z procederów korupcyjnych (ombudsman / model hamburski: placówka zaufania) • Apel skierowany do zjednoczeń gospodarczych połączony z prośbą o jego dalsze rozpropagowanie, aby nie dyskryminować osób, które wycofały się z procederów korupcyjnychRegulacje dotyczące ochrony informatorów / whistelblower'ów • Wykluczenie z grona konkurentów za pomocąrejestru korupcji, czarnych list, kar umownych

16. Przykład dialogu: Konferencja Antykorupcyjna • Instytucja hamburska: KAK „od 1997r. obraduje w regularnych odstępach czasu gremium wysokiej rangi przedstawicieli z ministerstw i właściwych merytorycznie struktur administracyjnych w celu opracowania działań prewencyjnych • od 2005r. częścią tego gremium jest przedstawiciel izby handlowejCelem jest kooperacja z izbą handlową i innymi zrzeszeniami

17. Działania KAK • Realizacja zaleceń grupy roboczej w zakresie zwalczania korupcji, w szczególnościprzepis administracyjny dotyczący antykorupcyjnych działań prewencyjnych i represyjnych, w tym obowiązek powiadomienia w przypadku podejrzenia o korupcjęRotacjaProjekt zmiany prawa dyscyplinarnego („mały przepis o świadku koronnym“, wkład w kosztach utrzymania, uwzględnienie „czynnego żalu“)

18. Przykład placówki, do której można się zwrócić • Model hamburski: • placówka zaufania • zainicjowana przez organizację pro honore, wspierana i finansowana przez członków izby handlowej, izby rzemieślniczej oraz przez „Zrzeszenie zacnego kupca“ • zatrudniająca adwokata

19. Zalety placówki zaufania • włączenie adwokata gwarantuje poprawnemerytorycznie sprawdzenie i doradztwo • brak przymusu ścigania • w razie potrzeby zachowanie anonimowości świadka ze względu na • prawo do odmowy zeznań przez adwokata

20. Sygnały wysyłane przez model „placówka zaufania“ • Działanie zewnętrzne: gospodarka • przejmuje odpowiedzialność • oferuje osobę kontaktową Możliwe cele / wyniki: gospodarka • chroni informatora przed nieuzasadnionymi atakami • opracowuje sieć ekspertów • oferuje gwarancję miejsca pracy • oferuje ochronę osobistą poprzez anonimowość • pomaga mniejszym firmom, które wycofały się procederu korupcji