380 likes | 536 Views
Zapis kolumnowy Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej w „Przewodniku Bibliograficznym”. Warsztaty Języka Haseł Przedmiotowych BN i Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej, Biblioteka Narodowa, 9-11 czerwca 2010. Plan prezentacji. Prace nad kartoteką wzorcową UKD
E N D
Zapis kolumnowy Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej w „Przewodniku Bibliograficznym” Warsztaty Języka Haseł Przedmiotowych BN i Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej, Biblioteka Narodowa, 9-11 czerwca 2010
Plan prezentacji • Prace nad kartoteką wzorcową UKD • Zapis poziomy a zapis pionowy UKD • Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” • Adaptacja formatu dla klasyfikacji na potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego” • Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy
Prace nad kartoteką wzorcową UKD • Adaptacja formatu MARC 21 Format for Classification Data Na spotkaniu z bibliotekarzami bibliotek akademickich stosującymi UKD (19-20 maja 2009 r.) został wygłoszony referat „O formacie dla Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej” w którym przedstawiono wstępną analizę MARC 21 Format for Classification Data.
Prace nad kartoteką wzorcową UKD • Biblioteka Narodowa rozpoczęła rozmowy z firmą INNOPAC, których celem jest zakup kartoteki wzorcowej UKD. • Przygotowano wstępne założenia dla kartoteki wzorcowej UKD i przesłano do firmy INNOPAC. • Do firmy INNOPAC wysłano przykłady rekordów wzorcowych przeznaczone do testów.
Prace nad kartoteką wzorcową UKD • Biblioteka Narodowa przystępuje do zmiany zapisu symboli UKD z poziomego na pionowy (w „Przewodniku Bibliograficznym”). • Zastosowanie porządku pionowego UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” od 2011 r. • W związku z tym upraszczamy i modyfikujemy zapis symboli UKD.
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD • W dniach 22-23 marca 2010 r. w Bibliotece Narodowej odbyło się drugie spotkanie Zespołu ds. UKD. Tematem spotkania był pionowy i poziomy zapis symboli UKD. • Przedstawiono postulowane przez Konsorcjum UKD porządki zapisu symboli, a następnie przywołano przykłady zapisu symboli z zagranicznych i polskich bibliotek. • Członkowie Zespołu ds. UKD zaprezentowali sposoby zapisu symboli UKD w indeksach UKD w ich bibliotekach (w systemie ALEPH; PROLIB; PATRON; ISIS).
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD • Na spotkaniu wstępnie przyjęto następującą strukturę pola 080 %a – Symbol UKD %x – Poddziały wspólne %2 – Identyfikator wydania tablic UKD • Po konsultacjach z bibliotekarzem systemowym i modułowym ustalono, że pole 080 będzie zawierało tylko podpole a w którym zostanie zapisany zarówno symbol główny, jak i symbol poddziału wspólnego, np. 080 %a 159.9 080 %a (075.8)
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD • %a zawiera symbol prosty, rozwinięty i złożony, np. 080 %a 008 080 %a 159.9-055.2 080 %a 336.1:352 • Trwają prace nad wyborem symboli (tzw. jednolitych) do kartoteki wzorcowej UKD. Będą to symbole rozwinięte i złożone wybrane z tablic UKD P058 i Biuletynów UKD.
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD - wnioski • Powtarzalność pola umożliwia zapisanie po rozbiciu na cząstki nawet bardzo rozbudowanego symbolu złożonego. • Przy zapisie tego typu każdy z symboli cząstkowych staje się osobnym kluczem wyszukiwawczym. • Przy stosowaniu pionowego zapisu symboli poszczególne symbole proste są wyrwane z kontekstu pojęciowego, wyrażanego przez symbol złożony (E. Ścibor).
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” • Symbole UKD są w „Przewodniku Bibliograficznym” stosowane od 1949 r. (według sześciu wydań tablic skróconych). Symbole UKD zapisywane są w poziomie. • Symbole UKD będą wyszukiwane w indeksie UKD od 2011 r. Na razie będą to pozycje bibliograficzne opracowywane na bieżąco od 2011 r. • Planowane jest przełożenie symboli UKD, ogłoszonych w „Przewodniku Bibliograficznym” od 2007 r. z zapisu poziomego na pionowy (symbole z tablic UKD P058).
Zapis pionowy UKD (przykład) 1. Edukacja regionalna – Polska 2. Regionalizm – socjologia 3. Świadomość społeczna Zapis poziomy 080 %a316.64:316.334.5:37.016:913(438) Zapis pionowy 080 %a 316.64 080 %a 316.334.5 080 %a 37.016:913(438)
Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” • Symbole w zapisie kolumnowym będą prezentowane w kolejności ich wprowadzenia (logika zapisu i metoda UKD). • Pierwszy symbol decyduje o układzie „Przewodnika Bibliograficznego”. Układ „PB” pozostanie niezmieniony. • W przypadku symboli złożonych w pierwszym polu 080 od symbolu występującego po dwukropku będzie robiony odsyłacz. • Odsyłacze będą robione od symboli w kolejnych polach 080. • Tylko symbole główne będą pełniły funkcję odsyłaczy.
Zapis pionowy UKD w „Przewodniku Bibliograficznym” • W bazie testowej w MAK-u prowadzone są prace nad wprowadzeniem zapisu pionowego • Materiał testowy to numery 1-19 „Przewodnika Bibliograficznego” z 2010 r. • Na podstawie tego materiału określone będą zasady zapisu pionowego.
Adaptacja formatu dla klasyfikacji na potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego” • Kartoteka wzorcowa w MAK-u (testowa) na bazie tablic UDC-P058 • Konwersja pól z formatu, w którym przygotowane są tablice skrócone UKD do formatu MARC 21 dla klasyfikacji • Konwersja kartoteki wzorcowej do INNOPAC-a
Adaptacja formatu dla klasyfikacji na potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego” • Do INNOPAC-a została wysłana pełna struktura formatu dla klasyfikacji. • Dla potrzeb tworzonej kartoteki wzorcowej wybrano niektóre spośród pól i podpól formatu dla klasyfikacji. • Stanowią one podstawę kartoteki wzorcowej. • Jeżeli zaistnieje potrzeba rozbudowy kartoteki o dodatkowe pole lub podpole zostanie ono pobrane z pełnej struktury formatu dla klasyfikacji.
Pole 084 Schemat klasyfikacji i wydanie • Pierwszy wskaźnik 0– Pełne wydanie 1– Skrócone wydanie 8 - Inne • Drugi wskaźnik – niezdefiniowany • Kody podpól %a – kod schematu klasyfikacyjnego %c – identyfikator wydania Przykład 084 1_%a UDC %c P058
Pole 153 Symbol klasyfikacji • Wskaźniki - niezdefiniowane • Kody podpól %a Symbol klasyfikacji %j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy) %z Identyfikacja wydania tablic (informacja o wydaniu tablic w polu 084) Przykład 153 __ %a 02 %j Bibliotekarstwo. Bibliotekoznawstwo
Pole 353 Odsyłacz uzupełniający (zob. też) • Wskaźniki - niezdefiniowane • Kody podpól %a Symbol klasyfikacji %i Tekst objaśniający Przykład 353 __ %a (081) %i Zbiory prac jednego autora. Zbiory myśli, cytatów itd. jednego autora
Pole 453 Symbol odrzucony • Pierwszy wskaźnik 0 – Tablice główne 1 – Tablice pomocnicze • Drugi wskaźnik – niezdefiniowany • Kody podpól %a Symbol klasyfikacji odrzucony %i Tekst objaśniający %j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy) %w– Podpole kontrolne Przykład 453 0_%w jn %a 604.7 %j Organizmy sklonowane. Klony
Pole 553 Tropy • Pierwszy wskaźnik 0 – Tablice główne 1 – Tablice pomocnicze • Drugi wskaźnik – niezdefiniowany • Kody podpól %a Symbol klasyfikacji %i Tekst objaśniający %j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy) %w – Podpole kontrolne Przykład 553 0_%w ln %a 01 %j Bibliografie. Katalogi
Pole 680 Nota stosowania • Pierwszy wskaźnik - 0 • Drugi wskaźnik – niezdefiniowany • Kody podpól %a Symbol klasyfikacji %i Tekst objaśniający Przykład 680 0_ %i Dodajemy poddział wspólnymiejsca, np. 02(438) Bibliotekarstwo w Polsce
Pole 685 Nota historyczna • Pierwszy wskaźnik - 8 • Drugi wskaźnik – 8 • Kody podpól %a Symbol klasyfikacji %b Poprzedni symbol klasyfikacji %i Tekst objaśniający %z Identyfikacja wydań tablic
Pole 753 Termin indeksowy • Pierwszy wskaźnik - niezdefiniowany • Drugi wskaźnik - niezdefiniowany • Kody podpól %a Odpowiednik słowny (termin indeksowy) %i Tekst objaśniający Przykład 753 __%a Bibliotekarstwo
Pole 761 Instrukcje dalszego podziału i łączenia symboli • Pierwszy wskaźnik - niezdefiniowany • Drugi wskaźnik - 0, 1, 2, 3 • Kody podpól %a Symbol do którego odnosi się instrukcja %b Symbol bazowy %d Podział jak %e Przykłady symboli %i Tekst objaśniający Przykład 761 _1%i Zbiory prac jednego autora, np. %e 821.162.1-1(081) Poezja Adama Mickiewicza
Pole 856 Dostęp elektroniczny • Pierwszy wskaźnik – 4 • Drugi wskaźnik – niezdefiniowany • Kody podpól %u Uniform Resource Identifier URI Podajemy link URI (Uniform Resource Identifier) pozwalający zlokalizować dokument elektroniczny. Najczęściej jest to URL (Uniform Resource Locator). %z Uwaga przeznaczona do użytku publicznego • Przykład 856 4 %u http://www.polona.pl/dlibra/doccontent %z Reprodukcja cyfrowa w CBN Polona
Przykład rekordu wzorcowego MARC LEADER ####nw a22#####n 4500 008 100430aaaaaaaa 040 __ %a WA N % c WA N 084 1_ %a UDC % c P058 153 __ %a 02 %j Bibliotekarstwo. Bibliotekoznawstwo 553 0_%w ln %a 002 %j Dokumentacja. Książka w ogólności 553 0_%w ln %a 01 %j Bibliografie. Katalogi 680 0_ %i Dodajemy poddział wspólnymiejsca, np. 02(438) Bibliotekarstwo w Polsce 753 __%a Bibliotekarstwo 753 __%a Bibliotekoznawstwo
Przykład rekordu wzorcowego MARC LEADER ####nw a22#####n 4500 008 100430aaaaaaaa 040 __ %a WA N %c WA N 084 1_%a UDC %c P058 153 __ %a 081 %j Zbiory prac jednego autora 353 __ %a (081) %i Zbiory prac jednego autora. Zbiory myśli, cytatów itd. jednego autora 680 0_ %i Zbiory utworów literackich jednego autora klasyfikuje się symbolem odpowiedniego działu literatury pięknej 753 __%a Zbiory prac jednego autora 761 _1%i Dalszy podział jak(081) Zbiory prac jednego autora, np. %e 081.1 Dzieła zbiorowe jednego autora
Przykład rekordu wzorcowego MARC LEADER ####nw a22#####n 4500 008 100430baaaaaaa 040 __ %a WA N %c WA N 084 1_%a UDC %c P058 153 __ %a (081) %j Zbiory prac jednego autora. Zbiory myśli, cytatów itd. jednego autora 353 __ %a 081 %i Zbiory prac jednego autora 753 __%a Zbiory prac jednego autora – poddziały wspólne 761 _1%i Zbiory prac jednego autora, np. %e 821.162.1-1(081) Poezja Adama Mickiewicza
Przykład rekordu wzorcowego MARC LEADER ####nw a22#####n 4500 008 100430aaaaaaaa 040 __ %a WA N %c WA N 084 1_%a UDC %c P058 153 __ %a 602.7+604.7 %j Klonowanie. Organizmy sklonowane. Klony 453 0_%w jn %a 604.7 %j Organizmy sklonowane. Klony 753 __%a Klonowanie 753 __%a Klony - biotechnologia 753 __%a Organizmy sklonowane
Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy • Zapis pionowy wymusza zastosowanie uproszczeń i modyfikacji dotychczasowej metody klasyfikowania. • Decyzje podejmowane są na spotkaniach roboczych Pracowni UKD z p. Teresą Turowską oraz z koleżankami z Zakładu Opracowania Rzeczowego.
Analiza decyzji stosowania UKD ze względu na zapis pionowy • W planach spotkania robocze dotyczące wykorzystania decyzji stosowania zawartych w „Biuletynach UKD” • W dalszych pracach będą uczestniczyły również koleżanki z Zakładu Przewodnika Bibliograficznego.
Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy • Poddziały wspólne języka są stosowane tylko do rozbudowy symboli poddziałów wspólnych rasy, narodowości oraz symboli z działów 811 i 821. • Zredukowano użycie poddziałów wspólnych formy. • Planowana jest redukcja poddziałów wspólnych czasu. • Zrezygnowano z podziału A/Z • Poddziały wspólne z kreską stosowane będą w zapisie jednolitym. W rekordzie bibliograficznym dołączone będą do symbolu prostego i zapisane w podpolu a. • Poddział wspólny z kreską -03 Materiały nie będzie stosowany
Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy • Przejrzano wszystkie symbole w złożeniach (rozwinięte i złożone) i podjęto decyzje, które z nich zostaną wprowadzone do kartoteki wzorcowej jako symbole jednolite, np. 331-055.2 Praca kobiet; 331.101:159.9 Psychologia pracy. • Redukcja wybranych poddziałów wspólnych skutkuje uproszczeniem zapisu, np. 641.55/.56(083.12) Przepisy kulinarne. Książki kucharskie U 641.55/.56
Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy • Uproszczono zapis niektórych symboli, np. 621.396.7 Stacje nadawcze i odbiorcze + Małe stacje nadawczo-odbiorcze; + Duże stacje nadawczo-odbiorcze NU 621.396.7-022.51 Małe stacje nadawczo-odbiorcze NU 621.396.7-022.56 Duże stacje nadawczo-odbiorcze
Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy • Użycie symboli z działu 37 konsultujemy z pracownikami bibliotek pedagogicznych. Pytania wysłano do 16 bibliotek pedagogicznych. • Prośbę o konsultację działu 37 umieszczono również na stronie na stronie BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD materiałów do konsultacji. http://www.bn.org.pl/dla-bibliotekarzy/ukd/aktualnosci-ukd
Analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis pionowy • Planujemy umieszczanie na stronie BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD materiałów do konsultacji. • Na stronie BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD umieszczane będą również informacje o prowadzonych pracach.
Planowane spotkania UKD związane ze zmianami w zapisie symboli UKD Wrzesień-Październik 2010 • Zespół ds. UKD Planowane spotkania informacyjno-warsztatowe UKD • Dla wszystkich zainteresowanych użytkowników UKD • Dla opracowujących rzeczowo na potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego”
Dziękujemy za uwagę Jolanta Hys Joanna Kwiatkowska