POTRZEBY BADAWCZO-ROZWOJOWE POLSKIEGO PRZEMYSŁU OKRĘTOWEGO Wojciech Górski

1. POTRZEBY BADAWCZO-ROZWOJOWE POLSKIEGO PRZEMYSŁU OKRĘTOWEGO Wojciech Górski Centrum Techniki Okrętowej S.A. Ośrodek Hydromechaniki Okrętu XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 1

2. Plan prezentacji • Ramy formalno-prawne działalności B+R • Uregulowania prawne • Formy działalności • Istotne dokumenty • Identyfikacja potrzeb B+R • Realizacja bieżących potrzeb B+R na przykładzie CTO S.A. • Potrzeby B+R w kontekście 7PR UE XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 2

3. Uregulowania prawne Ustawa z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki, (Dz. U. Nr 238, poz. 2390 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 85, poz. 727) Rozporządzenie z dnia 4 sierpnia 2005 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych na naukę (Dz.U.05.161.1359 z dnia 25 sierpnia 2005 r.) Źródło: www.fotosejm.pl XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 3

4. Formy działalności B+R Działalność statutowa Projekty badawcze, w tym: Zamawiane, Rozwojowe, Własne, Inne; Projekty celowe XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 4

5. Działalność statutowa Finansowanie działalności statutowej obejmuje: 1. podstawową działalność statutową jednostki naukowej, w tym: badania naukowe lub prace rozwojowe ujęte w planie zadaniowym, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej związanej z prowadzeniem badań naukowych lub prac rozwojowych, współpracę naukową krajową i zagraniczną, niezbędną do prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych, działalność wspomagającą badania, utrzymanie jednostki naukowej, z wyłączeniem kosztów związanych z jej działalnością inną niż statutowa; 2. badania własne szkoły wyższej; 3. utrzymanie specjalnego urządzenia badawczego w jednostce naukowej; 4. badania wspólne sieci naukowej. Termin składania wniosku do 30 czerwca roku poprzedzającego XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 5

6. Projekty badawcze Finansowanie projektów badawczych obejmuje projekty: zamawiane o tematyce ustalonej w krajowym programie ramowym lub w programie wieloletnim (terminy określone w konkursie); własne, w tym projekty habilitacyjne, o tematyce określonej przez wnioskodawcę (zamknięcie konkursów do dnia 31 stycznia i 31 lipca); rozwojowe mające na celu wykonanie zadania badawczego stanowiącego podstawę do zastosowań praktycznych (zamknięcie konkursów do dnia 31 maja i 30 listopada); promotorskie mające na celu przygotowanie rozprawy doktorskiej; specjalne będące częścią międzynarodowych programów, niepodlegające współfinansowaniu z zagranicznych środków finansowych. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 6

7. Projekty badawcze zamawiane służą ukierunkowaniu znaczących środków finansowych na te badania naukowe, które mają największy wpływ na rozwój społeczny i gospodarczy kraju, tematy projektów opracowuje Zespół ds. Projektów Badawczych Zamawianych w oparciu o Krajowy Program Ramowy oraz Założenia polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa, uprawnione podmioty mogą nadsyłać swoje uwagi do ustanowionych w KPR priorytetowych kierunków badań, a także sugestie tematów projektów badawczych zamawianych XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 7

8. Projekty badawcze - rozwojowe projekt rozwojowy obejmuje badania stosowane lub prace rozwojowe ukierunkowane na zastosowanie w praktyce, a jego planowanym wynikiem jest określone zastosowanie uzyskanych wyników w praktyce gospodarczej lub społecznej, • Kryteria oceny wniosku: • nowoczesność proponowanych rozwiązań w porównaniu do aktualnego stanu wiedzy w zakresie objętym projektem; • społeczną lub gospodarczą użyteczność planowanych wyników projektu; • możliwość wdrożenia lub innego zastosowania wyników projektu; • możliwość wykorzystania wyników projektu przez więcej niż jeden podmiot; • zasadność planowanych kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu projektu; • prawidłowość i ocenę wywiązywania się kierownika projektu i jednostki naukowej z realizowanych uprzednio zadań finansowanych ze środków finansowych na naukę. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 8

9. Projekty celowe Finansowanie projektów celowych obejmuje: projekty celowe związane z realizacją sektorowych programów operacyjnych lub programów rozwoju regionalnego, zgłaszane przez właściwych ministrów lub organy samorządu województwa; projekty celowe o tematyce określonej przez wnioskodawcę, zgłaszane przez podmioty mające zdolność do bezpośredniego zastosowania wyników projektu w praktyce. Finansowanie projektu celowego obejmuje określoną przez Ministra część nakładów (nie więcej niż 70%) na badania stosowane, prace rozwojowe, badania przemysłowe lub badania przedkonkurencyjne. Projekty celowe są kwalifikowane do finansowania na podstawie oceny złożonych wniosków. Wnioski można składać w ciągu całego roku. Wnioski mogą składać także grupy przedsiębiorstw i konsorcja naukowe. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 9

10. Istotne dokumenty Ustawa o zasadach finansowania nauki z dnia 08.10.2004 (http://www.mnisw.gov.pl/mein/_gAllery/39/03/3903.pdf), Rozporządzenie w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych na naukę z dnia 04.08.2005 (http://www.mnisw.gov.pl/mein/_gAllery/12/28/12285.pdf), Komunikat w sprawie ogłoszenia Krajowego Programu Ramowego z dnia 21.09.2005 (http://www.mnisw.gov.pl/mein/_gAllery/15/44/15445/DU_10_2005.pdf), Rozporządzenie komisji (WE) NR 364/2004 zmieniające rozporządzenie (WE) nr 70/2001 i rozszerzające jego zakres w celu włączenia pomocy dla badań i rozwoju z dnia 25.02.2004 (http://www.mnisw.gov.pl/mein/_gAllery/16/07/16075/rozp_kom_364.pdf) Projekt zmian do ustawy o zasadach finansowania nauki XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 10

11. Identyfikacja potrzeb badawczo-rozwojowych Potrzeby B+R definiowane są: Na poziomie krajowym (MNiSW, KPR); Na poziomie regionalnym i branżowym (stowarzyszenia przedsiębiorstw, PT); Na poziomie lokalnym (NOT, przedsiębiorstwa, grupy przedsiębiorstw); W zależności o złożoności problemu badawczego i jego oczekiwanego wpływu na otoczenie gospodarcze należy stosować odpowiednie narzędzia przewidziane ustawą o zasadach finansowania nauki. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 11

12. Narzędzia realizacji potrzeb B+R XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 12

13. Krajowy Program Ramowy - definiuje priorytetowe kierunki badań XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 13

14. Strategia Rozwoju Polskiej Gospodarki Morskiej Na Lata 2007-2015 - definiuje cele strategiczne i zadania operacyjne badań naukowych i rozwoju (obszar VII), wskazuje wykonawców i terminy realizacji zadań XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 14

15. Polska Platforma Technologiczna Transportu Wodnego Konsultacje dot. Priorytetów KPR, Propozycje tematów Projektów badawczych zamawianych, Udział w pracach PT Waterborne, Inicjowanie prac badawczych (PC, PBR) PPTTW XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 15

16. Potrzeby B+R wynikają ze strategicznych celów przemysłu okrętowego… Projektowanie i budowa statków zaawansowanych technologicznie: do przewozu gazu (LNG, CNG, LPG); żeglugi bliskiego zasięgu (Ro-Pax, Promy); do przewozu ładunków specjalnych (np. wielkogabarytowych ładunków ciężkich) do obsługi wydobycia ropy naftowej (AHTS, PSV), kontenerowców i Ro-Ro o ponadstandardowych parametrach eksploatacyjnych. Źródła: GSR S.A., Ship Technology, LR, SG S.A. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 16

17. i powinny sprzyjać uzyskaniu przewagi technologicznej poprzez: Zastosowanie nowatorskich rozwiązań układów i systemów statku: napędu i sterowania (POD, CRP, stery o podwyższonej efektywności); konstrukcji kadłuba (obniżenie masy, tłumienie drgań i hałasów), zmodularyzowanych systemów wyposażenia; Projektowanie w perspektywie całego okresu eksploatacji jednostki; XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 17

18. Realizacja potrzeb B+R Projekt Celowy, Ekspresowe innowacyjne kontenerowce średniej wielkości, Wnioskodawca: Stocznia Gdynia S.A. Wykonawca części B+R: CTO S.A. Cel projektu: Opracowanie projektu wraz z wdrożeniem w postaci budowy jednostki prototypowej, kontenerowca o pojemności 3000 – 3600 TEU charakteryzujących się: wysoką sprawności napędową (niskim zużyciem paliwa) w zakresie prędkości projektowych (21.5 – 24.0 węzła), nowatorskim rozwiązaniem napędu głównego (układ CRP) zoptymalizowaną konstrukcją kadłuba, w szczególności pod kątem drgań indukowanych przez system napędowy, proekologicznym rozwiązaniem technologii obróbki wód zanieczyszczonych Źródło: SG S.A. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 18

19. Realizacja potrzeb B+R PC: Ekspresowe innowacyjne kontenerowce średniej wielkości Główne zadania badawcze: optymalizacja projektu kształtu kadłuba i pędnika na drodze obliczeń numerycznych i prób modelowych, analiza konstrukcji kadłuba pod kątem wytrzymałości i drgań, opracowanie technologii obróbki wód zanieczyszczonych, XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 19

20. Realizacja potrzeb B+R Projekt badawczy-rozwojowy, Optymalizacja geometrii płetwy sterowej oraz jej położenia względem kadłuba i pędnika z punktu widzenia właściwości kawitacyjnych układu napędowego oraz właściwości manewrowych i napędowych statku, Wnioskodawca: CTO S.A. Cel projektu: Poprawa właściwości manewrowych i napędowych jednośrubowych statków towarowych o napędzie dużej mocy Źródło: Becker MS XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 20

21. Realizacja potrzeb B+R Projekt badawczy-rozwojowy, Optymalizacja geometrii płetwy sterowej… Główne zadania badawcze: opracowanie metodyki projektowo-badawczej uwzględniającej wzajemne oddziaływanie kadłuba pędnika i steru na charakterystyki napędowe, kawitacyjne i manewrowe, określenie charakterystyk hydrodynamicznych profili używanych do projektowania nowoczesnych płetw sterowych, określenie efektu skali dla zjawisk towarzyszących opływowi steru poprzez porównanie wyników prób modelowych i obserwacji w skali rzeczywistej Źródło: RR Źródło: Becker MS Źródło: RR XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 21

22. Realizacja potrzeb B+R Działalność statutowa CTO S.A., Wybrane tematy badawcze: Metodyka projektowania śrub CRP ( śruby tandem o przeciwnym kierunku obrotów) w oparciu o nowe programy komputerowe. Cel zadania: Opracowanie algorytmów obliczeniowych i ich implementacja w postaci programów do projektowania oraz analizy pracy śrub CRP, a także ich wstępna walidacja w oparciu o wyniki badań modelowych. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 22

23. Realizacja potrzeb B+R Prace własne CTO S.A., Program wsparcia projektowania jachtów motorowych Celem programu jest dostarczenie wiarygodnych prognoz pozwalających na ocenę właściwości hydrodynamicznych jachtów o napędzie mechanicznym. Zakres prac może obejmować analizy na podstawie bazy jednostek podobnych, wykorzystanie własnego, zweryfikowanego oprogramowania, analizy za pomocą narzędzi CFD czy wreszcie wykonanie prób modelowych. XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 23

24. Realizacja potrzeb B+R Wnioski o finansowanie prac badawczych: Projekty badawcze – rozwojowe złożone na konkurs 31.05.2006 Nowoczesne układy napędowe CRP ( śruby tandem przeciwbieżne) dla szybkich jednostek pasażerskich i ro-pax (podmioty zainteresowane wynikami projektu SG S.A., SSN, ABB Zamech); Elementy zintegrowane z pędnikiem śrubowym podwyższające sprawność napędową statku (podmioty zainteresowane wynikami projektu SG S.A., SSN, ABB Zamech); Rozwój metod numerycznych i programu komputerowego do obliczeń rozproszonych opływu lepkiego w zagadnieniach hydromechaniki okrętu (podmioty zainteresowane wynikami projektu Politechnika Wrocławska); XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 24

25. Realizacja potrzeb B+R Wnioski o finansowanie prac badawczych: Projekty badawcze własne złożone na konkurs 31.07.2006 Okrętowe dyszowe układy napędowe – doskonalenie techniki badań modelowych i optymalizacja układu wybranego typu statku z punktu widzenia właściwości uciągowych; Określenie wpływu efektu skali, optymalnych rozwiązań transmisji mocy napędowej oraz elementów interakcji pędnik podowy – śruba, w badaniach modelowych statków z napędem wielopodowym; Określenie mechanizmów oddziaływań hydrodynamicznych pomiędzy napędami Z a kadłubem statku w ruchu manewrowym; Numeryczne wyznaczanie charakterystyk manewrowych kadłuba statku; Wyznaczanie struktur wirowych generowanych przez płaty nośne jako główny element projektowania pędników okrętowych; Obliczeniowa metoda wyznaczania nominalnego i całkowitego strumienia nadążającego statku w skali rzeczywistej XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 25

26. Potrzeby B+R polskiego przemysłu okrętowego w kontekście 7PR UE Propozycje polskich projektów sektora morskiego (EOI) Specific Programme "Cooperation" Risk-Based Designing of Ship Structure (PRS S.A.) Survivability of Smaller Vessels In Extreme Weather Conditions (PRS S.A.) Deep-sea mining system (PSz) A computer-aided system supporting design of ship power plants safe for their operators (AM Gdynia) Maritime, virtual " sail by wire " agile controller (AM Gdynia) The maintenance of machines of ship propulsion systems (AM Szczecin) XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 26

27. Potrzeby B+R polskiego przemysłu okrętowego w kontekście 7PR UE Propozycje polskich projektów sektora morskiego (EOI) Specific Programme „Ideas" Welding of titanium alloys by unconventional techniques (CTO S.A.) Specific Programme „Capacities - Research Potential " Center of Excellence in Development and Industrial Application of Advanced Materials and Technologies (PG, CZT Pomorze) XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 27

28. Wykorzystanie potencjału Platformy Technologicznej Waterborne Vision 2020 określa kluczowe wyzwania dla przemysłu morskiego i transportu wodnego w Europie Waterborne Strategic Research Agenda wskazuje działania B+R wymagane dla osiągnięcia celów Vision 2020 WSRA Implementation Plan definiuje cele i zakresy prac B+R a także spodziewane efekty w perspektywie 5, 10 i 15 lat XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 28

29. Wykorzystanie potencjału Platformy Technologicznej Waterborne XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 29

30. Wykorzystanie potencjału Platformy Technologicznej Waterborne XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 30

31. www.cto.gda.pl XXII Sesja Naukowa Okrętowców – Gdańsk, 18-19 października 2006 31