METODY NAUCZANIA w edukacji dla zrównoważonego rozwoju

1. METODYNAUCZANIA w edukacji dla zrównoważonego rozwoju dr Anna Kalinowska

2. Edukacja dla zrównoważonego rozwoju jest tym skuteczniejsza im bardziej wspomagana jest różnorodnymi, interaktywnymi metodami nauczania

3. BURZA MÓZGÓW To metoda polegająca na zgłaszaniu w krótkim czasie przez uczniów różnych SKOJARZEŃ na wywołany przez nauczyciela temat lub POMYSŁÓW rozwiązań danego problemu. Szczególnie przydatna przy wprowadzaniu nowych zagadnień lub omawianiu kontrowersyjnych tematów. Cechy • rozwija wyobraźnię i kreatywność • przełamuje opory przed wyrażaniem swojego zdania, • uczy słuchania kolegów. • umożliwia szybkie zorientowanie się w tym co już wiedzą uczniowie, • stwarza otwartą listę pomysłów i skojarzeń, które mogą być wykorzystane do dalszych uzupełnień i porównań. • nie sprawdza się w grupach mało aktywnych • szczególnie zalecana we wprowadzaniu wstępnych tematów, które dalej będą rozwijane np: Z czym kojarzy Ci się zrównoważony rozwój ?

4. BURZA MÓZGÓWkrok po kroku • Wybierz zagadnienie które chcesz przedyskutować z uczniami • Poproś żeby uczniowie zapisali na karteczkach i przykleili do tablicy wszystkie skojarzenia lub pomysły które im się z tym tematem kojarzą • Wspólnie ze wszystkimi uczniami uporządkuj pomysły wg dobranego klucza. Np. jeśli dyskutujesz temat „Z czym kojarzy Ci się zrównoważony rozwój’ może to być zgrupowanie skojarzeń wokół trzech filarów zrównoważonego rozwoju : Środowisko, Gospodarka, Społeczeństwo. • Nie krytykuj, nie oceniaj pomysłów

5. METODA OBSERWACJI TERENOWYCH Polega na wnikliwym śledzeniu (rejestrowaniu) przebiegu (zjawiska, procesu itp.) lub wyglądu, budowy, cech itp. (np. obiektu) w warunkach terenowych, zgodnie z wcześnie założonym celem i według z góry założonego porządku. Szczególnie przydatna w nauczaniu przyrody, biologii i geografii. Cechy: • umożliwiają bezpośrednie zetknięcie się ucznia ze środowiskiem przyrodniczym, • kształtuje zmysł obserwacji, wyobraźni oraz rozwój twórczego myślenia, • rozwija praktyczne umiejętności, np. orientacji w terenie, dokonywania pomiarów, posługiwania się przewodnikami oraz kluczami do oznaczania roślin i rozpoznawania zwierząt, • poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą, krajobrazem i ogólnie „światem zewnętrznym”/ poza szkolnym kształtuje u uczniów postawy zaangażowania, odpowiedzialności i zachęca do podejmowania konkretnych działań.

6. METODA OBSERWACJI TERENOWYCHKrok po kroku • 1. Zaplanuj jakie tematy zostaną zrealizowane metodą obserwacji terenowych, • 2.Wybierz obiekt, miejsce obserwacji i ustal metodologię obserwacji: • - w jaki sposób obserwacje będą prowadzone, • - jak często, • - jakich okresach, godzinach, porach roku itd., • - ile godzin lekcyjnych powinno być poświęcone na obserwacje. • - pamiętaj, ze wyniki obserwacji powinny być • 3. Należy przewidzieć sposób prowadzenia pomiarów, robienia notatek , rysunków itd. i zapewnić uczniom potrzebne materiały i narzędzia. • 4. Zaplanuj w jaki sposób uczniowie będą pracować. Najlepiej jest aby uczniowie pracowali w parach albo w małych grupach. Tak jest nie tylko bezpieczniej, ale dzięki temu uczniowie będą bardziej zaangażowani w wykonanie powierzonych zadań. • 5. Przed wyjściem w teren z uczniami dobrze jest samemu obejrzeć miejsce obserwacji, aby upewnić się jakie są warunki i czy wybrany teren spełnia warunki bezpieczeństwa. • 6. Przed realizacją zajęć terenowych poinformuj uczniów, jaki jest cel oraz zakres każdego zadania.

7. 7. Zapoznaj uczniów z zasadami bezpieczeństwa oraz jasno przedstaw jakie są oczekiwania związane z ich zachowaniem (zob. zasady bezpieczeństwa). • 8. Podczas prowadzenia obserwacji mniej ze sobą zestaw pierwszej pomocy oraz telefon komórkowy. • 9. Upewnij się, że rodzice uczniów są świadomi tego, że ich dzieci biorą udział w zajęciach terenowych. • 10 Najlepiej jeśli w zajęciach bierze udział druga, dorosła osoba , która cię wesprze, gdy coś pójdzie nie tak. (W Polskiej szkole obowiązują następujące zasady jeden opiekun na 30 uczniów, jeśli grupa nie korzysta z publicznych środków lokomocji, jeden opiekun na 10 uczniów, jeżeli jest to impreza turystyki kwalifikacyjnej lub jeśli przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej. • 11 Dbaj o kształtowanie pozytywnych postaw u uczniów: dbałość o utrzymanie ładu i czystości w otoczeniu oraz poszanowanie przyrody.

8. METODA PROJEKTU • Metoda szkolnego projektu polega na samodzielnym wykonaniu przez uczniów (pod dyskretną opieką nauczyciela) wspólnie ustalonego, zwykle długotrwałego i złozonego zadania, w którym, także wspólnie zostają określone terminy realizacji poszczególnych etapów oraz całości. Uczniowie pracując w zespole dzielą się zadaniami, są odpowiedzialni za j rzetelne i terminowe wykonanie pracy. Efekty końcowe projektu (również wspólnie ustalone) są prezentowane i oceniane na forum klasy, szkoły, gminy itp., przy czym od początku znane są uczniom kryteria tej oceny (są one z nimi wcześniej ustalone). Uczestnictwo uczniów w szkolnym projekcie jest obecnie obowiązkowe na III poziomie kształcenia. • Cechy: • - ma charakter interdyscyplinarny i łączy treści „rozbite” na różne przedmioty, • - wymaga planowania i realizowania długoterminowych celów, • - integruje wiedzę szkolną z rzeczywistością poza szkolną, • - rozwija u uczniów m.in. następujące umiejętności • - współpracy w zespole, • - wyrażania własnej opinii i słuchania innych, • - planowania i organizowania własnej pracy, • - samodzielności w podejmowaniu decyzji, • - korzystania z różnych źródeł informacji.

9. METODA PROJEKTUKrok po kroku W metodzie projektu bardzo ważne jest, aby uczniowie od samego początku sami decydowali o poszczególnych działaniach (łącznie z wyborem i decyzją o przystąpieniu do projektu). Można wyróżnić następujące kroki: • Wybór działania, które będzie przedmiotem projektu (to może być np.. przystąpienie do programu Eco-schools lub do jakiegoś długoterminowego i wielozadaniowego konkursu edukacyjnego). • Utworzenie zespołu uczniowskiego, odpowiedzialnego za realizację projektu. • Podział funkcji w zespole i przydzielenie wszystkim członkom zespołu zadań, za które będą odpowiedzialni. • Ustalenie celu głównego i celów szczegółowych projektu. • Planowanie działań i określenie terminów dla ich wykonania. • Zebranie informacji i nawiązanie koniecznych kontaktów. • Bierzące monitorowanie przebiegu realizacji działań. • Przygotowanie prezentacji zwieńczającej działania projektowe i przedstawienie jej na odpowiednim forum.

10. QUIZDobierz odpowiednią metodę dla realizacji następujących tematów: • Wpływ człowieka na środowisko (odp. zajęcia terenowe np.. obserwacje fenologiczne drzew w międzynarodowym projekcie BEAGLEwww.beagleproject.org), • Postępowanie ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) oraz zużytymi bateriami (odp. metoda projektu – związana z przeprowadzeniem kampanii edukacyjnej i zbiórki tych szczególnych odpadów np.. poprzez uczestnictwo w konkursie „Drugie życie elektrośmieci” –www.drugiezycieelektrosmieci.pl • Zmniejszenie emisji CO2 (odp. Burza mózgów dt. energetyki atomowej) • Coś jeszcze …