Józef Prończuk Profesor zwyczajny, doktor nauk rolniczych, nauczyciel akademicki, emeryt

1. Józef Prończuk Profesor zwyczajny, doktor nauk rolniczych,nauczyciel akademicki, emeryt Fot. 1. Józef Prończuk (2011 r.)

2. Rodowód Fot. 2. Rodzice Józefa Prończuka: Anna i Antoni (ok. 1957 r.) Józef Prończuk urodził się 1 lipca 1911 roku. Szczęśliwymi rodzicami byli Anna i Antoni Prończukowie (fot. 2) ze wsi Kamionka, na Białostocczyźnie. Posiadali tam gospodarstwo rolne. Ich syn Józef miał być rolnikiem na ojcowiźnie. Poszukiwał jednak własnej drogi życia poza gospodarstwem rodzinnym, ale w służbie rolnictwa. Z domu wyniósł wiele wartości, m.in. umiejętność życia i przetrwania w niekorzystnych warunkach środowiskowych.

3. Charakterystyczne okresy w życiu Józefa Prończuka • usamodzielnianie i kształtowanie osobowości (1911-1950), • kariera naukowa (1950-1978), • złota jesień (1978-2011).

4. Lata: 1911-1950Okres usamodzielniania i kształtowania osobowościJózefa Prończuka Edukacja w szkołach jako start życiowy • Miejscowa Szkoła Podstawowa, • Ludowa Szkoła Rolnicza w Supraśli w 1927 r., • Państwowa Średnia Szkoła Rolnicza w Bydgoszczy – matura i świadectwo „Technika Rolnego” w 1933 r., • Państwowa Wyższa Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie – dyplom w 1937 r., • Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – dyplom inżyniera i magistra nauk agrotechnicznych w 1950 r.

5. Szkolenie wojskowe, kompania wrześniowa i jej konsekwencje Fot. 3. Józef Prończuk w mundurze podchorążego (1934 r.) W dniu 17 września 1939 r. Korpus ten w zgrupowaniu generała Kleberga zajął front naprzeciw wojsk Armii Radzieckiej. Zgrupowanie to walcząc wycofało się w rejon Włodawy, gdzie pod Wytycznym stoczyło ostatnią bitwę, w której podporucznik Józef Prończuk dostał się z innymi do niewoli sowieckiej. Podczas konwoju jeńców uciekł z kolumny. Ucieczka z niewoli uratowała mu życie. Oficerowie tej kolumny zginęli w Katyniu. W 1934 r. po odbyciu Kursu Podchorążych Rezerwy w Inowrocławiu i pobycie na praktyce w formacji wojskowej w Bydgoszczy otrzymał tytuł podchorążego rezerwy, a następnie został awansowany na podporucznika. W lipcu 1939 r. został powołany na szkolenie oficerskie w Warszawie i przydzielony jako oficer informacyjny do Korpusu Ochrony Pogranicza w Osownicy.

6. Żona i dzieci Fot. 4. Irena i Józef przed ślubem (1936 r.) Józef Prończuk i Irena Maria Kaczmarek pobrali się w roku 1937 mając po 26 lat. Małżonkom urodziło się z miłości 4 synów. Dwaj młodsi po ukończeniu szkół zajmowali się rzemiosłem. Starsi – Sławek i Andrzej - zostali pracownikami nauki – profesorami - Sławek w IHAR, a Andrzej w SGGWi USA.

7. Fot. 5. Ślubne zdjęcie (1937 r.) Fot. 6. Rodzina (1950 r.)

8. Praca zawodowa - podstawa utrzymania rodziny i kształcenia się • 1928-1931: Wojewódzkie Towarzystwo Rolnicze w Białymstoku; pomocnik inspektora hodowlanego, • 1934 1936: Wydział Powiatowy w Białymstoku; powiatowy inspektor łąkarstwa, • 1937-1939: Białostocka Izba Rolnicza; obwodowy Instruktor łąkarstwa na powiaty: białostocki, bielsko-podlaski, łomżyński, ostrołęcki, wołkowski i wysoko-mazowiecki, • 1940-1945: Gospodarstwo rolne rodziców, pobliski majątek, garbarnia w Białymstoku, • 1947-1950: Centralna Spółdzielnia Mleczarsko-Jajczarska w Warszawie; organizator i kierownik działu poradnictwa żywieniowego bydła na całą Polskę.

9. Fot. 7. Józef Prończuk (1939 r.)

10. Lata 1950-1978Okres kariery naukowej Praca zawodowa: • 1950-1954; Biuro Projektów Wodno-Melioracyjnych w Warszawie: organizator Działu Ekspertyz i Studiów Melioracyjnych, • 1954-1960: Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach; organizator i kierownik Zakładu Przyrodniczych Podstaw Melioracji, • 1953-1960:Katedra Uprawy Łąk i Pastwisk na Wydziale Rolniczym w SGGW; pracownik dydaktyczno-naukowy, od 1956 r. na etacie docenta, • 1960-1962: Zakład Łąkarstwa w Katedrze Torfoznawstwa na Wydziale Melioracji Wodnych SGGW: Kierownik Zakładu, • 1962-1970: Katedra Przyrodniczych Podstaw Melioracji na Wydziale Melioracji Wodnych SGGW; organizator i kierownik Katedry, • 1970-1978: Instytut Przyrodniczych Podstaw Melioracji na Wydziale Melioracji Wodnych SGGW; Dyrektor Instytutu, • 1947-1978: Rolnik na własnym gospodarstwie rodzinnym położonym na obrzeżach Warszawy (uprawa warzyw, sadownictwo).

11. Uzyskane stopnie i tytuły naukowe: • Tytuł naukowy docenta w 1955 r., • Stopień naukowy doktora nauk rolniczych w 1960 r., • Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk rolniczych w 1966 r., • Tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk rolniczych w 1976 r.

12. Osiągnięcia naukowe: • W działalności naukowej Profesor Józef Prończuk zajmował się łąkoznawstwem, a następnie ekologią rolniczą i ochroną środowiska. Tych też kierunków dotyczą jego 52 prace naukowe i 76 popularno naukowych. • Profesor jest także autorem lub współautorem ponad 200 opracowań niepublikowanych, tj. prac studialnych, ekspertyz, opinii itp. Większość z nich została wykorzystana dla potrzeb melioracji i zagospodarowania łąk. • Do najbardziej wyróżniających jego osiągnięć naukowych należy „Typologiczny podział łąk polskich na niżu” (Postępy Nauk Rolniczych, 1954). Typologia ta znalazła trwałe miejsce w nauce i praktyce. Obecnie po 57 latach po jej opublikowaniu jest powszechnie stosowana do bonitacji użytków zielonych.

13. Osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze: • Profesor prowadził zajęcia dydaktyczne głównie na Wydziale Melioracji Wodnych z łąkarstwa, ekologii rolniczej i rolniczego zagospodarowania terenów zmeliorowanych. Jego wykłady cieszyły się zawsze wielkim zainteresowaniem i uznaniemstudentów. Dla potrzeb nauczania napisał wiele podręczników, wśród których na szczególną uwagę zasługuje wydane w 1982 r. przez PWN „Podstawy ekologii rolniczej”. • Był prodziekanem ds. dydaktyki na Wydziałach: Rolniczym i Melioracji Wodnych. Uczestniczył w pracach Senatu SGGW. Wypromował wielu magistrów i doktorów. Traktował społeczność akademicką jak swoją rodzinę. Zawsze starał się być jej oddany i pomocny. • Szeroką działalność dydaktyczną prowadził również poza Uczelnią, upowszechniając wyniki swoich badań naukowych.

14. Osiągnięcia społeczno – organizacyjne: • Profesor Józef Prończuk przez wiele lat uczestniczył w pracach Komitetu Gospodarki Wodnej, Komitetu Melioracji, Łąkarstwa i Torfoznawstwa (przewodniczący), Komitetu Uprawy Roślin (obecnie członek honorowy), Komitetu Ekologii oraz Prezydium Komitetu „Człowiek i Środowisk” Polskiej Akademii Nauk. • Był członkiem Rad Techniczno – Naukowych przy Ministrze Rolnictwa i Komisji Planowania Gospodarczego, członkiem Rad Naukowych Instytutów: Melioracji i Użytków Zielonych, Ochrony Środowiska, Ekologii i Gospodarki Komunalnej. • Brał udział w pracach: Stowarzyszenia Inżynierów, Techników Wodnych i Melioracyjnych NOT (przewodniczący Sekcji łąkarskiej), Wojewódzkich Radach Naukowo-Technicznych w Warszawie i w Białymstoku, Solidarności Wiejskiej, Kółek Rolniczych. Wymienić należy także jego rozległe konsultacje i audycje radiowe związane z postępem naukowym w praktyce łąkarskiej i melioracyjnej.

15. Praca naukowa i praca w gospodarstwie rodzinnym: • Profesor Prończuk w godzinach wieczornych wracał z Uczelni do domu i rozpoczynał pracę w gospodarstwie rolnym wraz z rodziną. Pracował także rano przed wyjazdem na Uczelnię. Wspólnie uprawiali głównie warzywa na potrzeby własne ale i na sprzedaż. • Ponadto znajdował czas dla rodziny i pracę naukową w domu przy biurku.

16. Za swoją pracę uzyskał następujące odznaczenia i nagrody: Fot. 8. Józef Prończuk (1972 r.) • Nagroda za osiągnięcia naukowo-dydaktyczne (1970 – MSzWiT), • Nagroda zespołowa III stopnia: za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze (1973 – MSzWiT), • Medal 30-lecia Polski ludowej (1974), • Medal Komisji Edukacji Narodowej (1977), • Dyplom: „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1978), • Nagroda indywidualna II stopnia za osiągnięcia w zakresie dydaktyki i wychowania (1978 – MSzWiT), • Srebrny Krzyż Zasługi (1954 – NOT), • Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955 – PAN), • Złoty Krzyż Zasługi (1959 – MRiRR), • Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski (1962 – SGGW), • Złota Odznaka Honorowa (1962 – NOT), • Nagroda za osiągnięcia dydaktyczne (1963 – MSzWiT), • Złota odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego” (1969), • Dyplom studenckiego konkursu: „Człowiek, którego najbardziej cenimy” (1970), • Odznaka honorowa: „Zasłużony Białostocczyźnie” (1970 – WRN Białystok),

17. Od 1978Emerytura - okres złotej jesieni Fot. 9. Irena i Józef Prończukowie (2011 r.) Życie w rodzinie trzypokoleniowej Józef Prończuk od 1 października 1978 r. jest emerytowanym profesorem SGGW. Okres złotej jesieni życia spędza w domu rodzinnym w Warszawie razem z żoną, młodszą od niego o 3 miesiące. Wspólnie mają 200 lat. Ich staż małżeński wynosi 74 lat. Żyją w zadowoleniu i w zdrowiu.

18. Fot. 10. Osiedle Prończuków (2011 r.) Irena i Józef Prończukowie doczekali się 8 wnuków i 11 prawnuków. Niektórzy z nich zamieszkują w tzw. „Osiedlu Prończuków” położonym w sąsiedztwie domu seniorów. Wszyscy razem tworzą trzy pokoleniową kochającą i wspomagającą się rodzinę w liczbie 36 osób, o dużych potencjalnych możliwościach rozwoju.

19. Praca Seniora w rodzinnym gospodarstwie: Praca fizyczna zapewnia mu zdrowie i poczucie zadowolenia. • produkcja trawników rolowanych (nadzór naukowy), • uprawa polowa i szklarniowa warzyw dla potrzeb własnych, • pomoc żonie w pracach domowych.

20. Fot. 11. Praca w szklarni (2009 r.)

21. Zdrowa egzystencja – kontynuacja zainteresowań (hobby): • studia literatury przedmiotu, • przygotowanie mikstur ziołowych dla celów leczniczych, • porady dla rodziny i przyjaciół.

22. Filozofia natury ludzkiej – kontynuacja zainteresowań (hobby) Publikacje w formie książkowej: Fot. 12. Józef Prończuk przy pracy nad poznaniem natury ludzkiej (2009 r.) • Aforyzmy polskie na co dzień (1992), • Tajemnice godnej i zdrowej egzystencji (2006), • Kim jesteś – my (2008), • Saga rodu Prończuków (2011).

23. Udział w uroczystościach i Radach Wydziału Fot. 13. Udział w inauguracji roku akademickiego (2001/2002)

24. Podsumowanie • Pierwszy okres 39-letniego życia (1911-1950) był dla niego najtrudniejszy, ale i najbardziej owocny. Opuścił dom rodzinny, uczył się i pracował, osiągnął w pracy stanowiska kierownicze, zdobył wykształcenie wyższe, założył rodzinę, żona urodziła mu czterech synów, zakupił ziemię na obrzeżach Warszawy na której zbudował dom dla własnej rodziny. Jubilatowi Józefowi Prończukowi przyszło żyć w stosunkowo trudnych czasach. Mimo to otrzymane „talenty” pomnożył i dobrze wykorzystał.

25. Józef Prończuk pod koniec analizowanego okresu był już człowiekiem znanym i cenionym w branży rolniczej, o ukształtowanej osobowości oraz solidnych podwalinach zawodowych i materialnych na dalszą drogę życia. Filarem jego poczynań była żona Irena, trzymająca w swoich rękach rodzinę, dom i gospodarstwo. Józef pracował przeważnie w terenie, upowszechniając postęp rolniczy.

26. W tym okresie zyskał szacunek i powszechne uznanie w środowisku naukowym. Jego osiągnięcia naukowe mają trwałe miejsce w rozwoju nauki Polskiej. W literaturze przedmiotu, mimo upływu czasu, są cytowane. Następny 28-letni okres życia Józefa Prończuka (1950-1978)- to lata jego kariery naukowej, zakończonej tytułem profesora zwyczajnego i pełnieniem funkcji Dyrektora Instytutu w SGGW.

27. Był to okres wyciszenia, spokoju, realizacji nowych wyzwań – koncentrujących się na rodzinie i własnych zainteresowaniach. Radość życia odnajdywał w aktywności fizycznej i umysłowej. • Profesor Józef Prończuk 1 lipca 2011 r. skończy sto lat, a jego żona Irena za trzy miesiące. • Oboje są sprawni fizycznie i umysłowo. Najbardziej dumni są ze swojej 36 osobowej rodziny. Dalszy 33-letni okres życia (od roku1978) - to okres emerytury „odcinania kuponów” za pracę w poprzednich latach.

28. Wyżej wymienione cechy Jego osobowości, zapewniły mu sukcesy i satysfakcję w życiu, jednały mu szacunek, przyjaźń a w potrzebie pomoc. Józef Prończuk jako człowiek: • odznacza się wielką kulturą osobistą, • jest skromny pogodny, tolerancyjny, koleżeński, • jest uczciwy, sprawiedliwy, dokładny, odpowiedzialny oraz konkretny w działaniu, • posiada dobrą pamięć i wyróżniające zdolności postrzegania, refleksji oraz syntetycznego myślenia, • ma umiejętność słuchania i obserwacji oraz mówienia prostym i zrozumiałym językiem, • jest bardzo pracowity, dużo wymaga od innych, a przede wszystkim od siebie, • nie poddaje się naciskom z zewnątrz, ma swoje zdanie, uznaje racje innych.

29. Podziękowanie i gratulacje Panie Profesorze – Jubilacie Byłeś, jesteś i będziesz chlubą naszej Uczelni, Wydziału i wychowanków. Społeczność akademicka dziękuję Ci za wszystko. Składamy najserdeczniejsze gratulacje Panu i Małżonce z okazji 100-lecia urodzin oraz życzenia pomyślności i szczęścia na dalsze lata życia.