Depressie bij ouderen

1. Depressie bij ouderen Project: Alcoholisme, Depressie en Positieve Psychologie Vanhaecke Sigrid 1BaTP A1

2. Inhoudstafel • Wat is depressie? • Prevalentie • Diagnostiek • Behandeling • Verpleegkundige zorg • Preventie • Bronnen

3. Wat is depressie? • Neerslachtigheid (houdt tenminste 2 weken aan) • Dagelijks functioneren staat onder druk • Weinig tot geen levenslust • Bij ouderen: • Grotere afhankelijkheid: Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen • Leiden vaak onder chronische aandoeningen  Depressie versterkt deze aandoeningen • Een hoger risico om een depressie te krijgen  meer stressvolle gebeurtenissen (bv: verlies van dierbaren, chronische ziekten, pijn…) • Eerder aandoeningen in centraal zenuwstelsel: stemming (bv: dementie, Parkinson)

4. Prevalentie • Depressie verschilt in ernst • Volgens het Trimbosinstituut • Minor depressive disorder (beperkte depressie) neemt toe naarmate mensen ouder worden • Prevalentie van de major depressive disorder (depressieve stoornis) neemt af in frequentie • Bij ouderen: minder verschil in geslacht

5. Factoren bij ontstaan en beloop van depressie

6. Diagnostiek • DSM-IV (DiagnosticandStatistical manual of Mental disorders) • Major depressive disorder: min 5 van de criteria • Minor depressive disorder: 2-4 van de criteria Criteria: 1. verdrietig, leeg, down, sombere gelaatsuitdrukking; 2. interesseverlies; 3. verlies van eetlust, gewichtsverandering; 4. moeite met in- of doorslapen; 5. snel geïrriteerd, vijandige houding of juist geremd en apathisch; 6. moe en lusteloos, verlies van energie; 7. schuldgevoelens en gevoelens van waardeloosheid; 8. zich moeilijk kunnen concentreren en/of beslissingen kunnen nemen; 9. telkens aan de dood denken of dood willen.

7. Diagnostiek • Deze symptomen belemmeren Dagelijks functioneren • Diagnose stellen ≠ eenvoudig • Verlies van eetlust, concentratieverlies, vermoeidheid en slapeloosheid : kunnen oorzaken zijn van somatische aandoeningen • Criterium 9: speciale aandacht bieden!

8. Behandeling Eerst : Lichamelijk onderzoek, screening en observatie • Stepped Care  interventie door arts: bepalen welke soort depressie • Antidepressiva medicijn • Psychotherapie therapie • Beweging • Elektroconvulsieve therapie (ect)

9. Verpleegkundige zorg • Herkenning: oorzaak en gevolg • Verpleegkundige diagnose en start interventies • Voorspelbaarheid en minimale eisen • Contact blijven houden, presentie • Hulp en steun • Stap vooruit : Prettige dingen doen Stap terug: stress • Overige interventies

10. Preventie • Kennis en kunde professionals • Psycho-educatie • Balans draagkracht, draaglast en vaardigheden • Interventiestudies, zelfmanagement en welbevinden • Dagbesteding, ondersteunende begeleiding, GGZ begeleiding

11. Bronnen • Asplund, LA, MacRae, PG, & Schnelle, JF. (1996). A walking program for nursing home residents: effect on walk endurance, physical activity, mobility, and quality of life. Journal of the American Geriatrics Society, 44,175-180 • Babayak, MA, Blumenthal, JA, Moore, KA, e.a. (1999). Effects of exercise training on olderpatientswithmajor depression. Archives of InternalMedicine, 159, 2349-2356 • Beck AT, Emery G, Rusch AJ, Shaw BF. Cognitivetherapy of depression. 1979, New York Guilfordpress • Bowen Patricia D. MSN, APRN, BC Useof SelectiveSerotoninReuptake Inhibitors in the Treatment of Depressionin OlderAdults: IdentifyingandManaging Potential Risk forHyponatremia. GeriatrNurs2009;30:85-89

12. Bronnen • CBO Multidisciplinaire richtlijn Depressie, Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van volwassen cliënten met een depressie, 2005 • Guthrie, MF, Mather, AS, Rodrigues, C.e.a. (2002). Effects of exerciseondepressivesymptoms on olderadultswithpoorlyresponsivedepressivedisorder. The British Journal of Psychiatry,180, 411-415 • HeerenTJ dr, Kat MG, Stek ML.HandboekOuderenpsychiatrie,hoofdstuk 8Depressieve stoornissen, de Tijdstroom,2001, ISBN 9058980189 • JongenelisK, Pot AM, SmalbruggeM.et al. The impact of depressionandanxietyon well being, disabilityanduseof health care services in nursing home patients. Int J GeriatrPsychiatry 2006A; 21: 325-332 • JüngenIJD, Tervoort MJ. Toegepaste geneesmiddelenkennis. BohnStafleu van Loghum, Houten, 2011 • Kok R. Multidisciplinaire richtlijndepressie, Addendum ouderen. 2008, CBO/Trimbosinstituut

13. Bronnen • Marwijkvan HWJ, GrundmeijerHGLM,BijlD, Van Gelderen MG, De Haan M,VanWeel-BaumgartenEM.NHG-Standaard Depressieve stoornis(depressie). Huisarts Wet 2003;46:614-23. • Meeuwissen J, Weeghel J van. (2003).Ontwikkeling, evaluatie en implementatie van een stepped care-programma voor depressie –Eindrapportage. Utrecht: Trimbosinstituut. • NIGZ Factsheet alcohol en ouderen ,juni 2005 • Schoemaker C (RIVM), Poos MJJC(RIVM), Spijker J (Trimbos-instituut).Hoe vaak komt depressie voor?In: Volksgezondheid ToekomstVerkenning, Nationaal KompasVolksgezondheid. Bilthoven: RIVM,www.nationaalkompas.nlGezondheid enziekte\ Ziekten en aandoeningen\Psychische stoornissen\ Depressie,13 december 2005

14. Bronnen • Sjösten, N, & Kivelä, S-L. (2006). The effectsof physicalexerciseondepressivesymptomsamong the aged:asystematic review. InternationalJournalof GeriatricPsychiatry , 21, 410-418 • Steverink N. Gelukkig en gezond ouderworden: welbevinden, hulpbronnen enzelfmanagementvaardigheden.TijdschriftGerontologie en Geriatrie 2009;40, 244-252 • Velde V van der. Multidisciplinairerichtlijndepressie, richtlijn voor dediagnostieken behandeling vanvolwassencliënten met een depressie,2005, Trimbos-intstituut, ISBN 9052535086