260 likes | 521 Views
Chemia koloru cz.7. Zastosowania w technologii Prof. Daniel T. Gryko. Plan wykładu. Barwienie... Diody luminescencyjne Wybielacze optyczne Fotochromizm Drukarki atramentowe Lasery barwnikowe. Produkcja barwnych subst. org. 900 tys. ton/rok 55% - barwienie tkanin 25% - pigmenty
E N D
Chemia koloru cz.7 Zastosowania w technologii Prof. Daniel T. Gryko
Plan wykładu • Barwienie... • Diody luminescencyjne • Wybielacze optyczne • Fotochromizm • Drukarki atramentowe • Lasery barwnikowe
Produkcja barwnych subst. org. • 900 tys. ton/rok • 55% - barwienie tkanin • 25% - pigmenty • 13 miliardów $ • DyStar, Ciba, Clariant, Yorkshire
Produkcja barwnych subst. org. • Azowe – 50% • Ftalocyjaniny – 25% • Reszta – 25% • 15 tys. ton – indygo • Disperse Blue 79 – 2-gie miejsce
Podział subst. barwnych Substancje Barwne Barwniki (DYES) Rozpuszczalne Pigmenty Nierozpuszczalne
Podział barwników Reaktywne Tworzą wiązania z tworzywem Kationowe Nylon, wełna, bawełna Barwniki Anionowe białka Bezpośrednie Bawełna, wiskoza Dyspersyjne Poliamidy, poliestry, octany
Elektroluminescencja • Odkrycie zjawiska – 1907, H. J. Round • Półprzewodnikowe diody luminescencyjne (LED) • Elektroluminescencja substancji org. – 1953 r. Bernanose (Nicea) • 1965 r. Patent Dow Chemicals (antracen, 400 V), OLED • 1967 r. elektroluminescencja polimeru organicznego • 1987 r. Tang i VanSlyke (Eastman Kodak) dwuwarstwowa dioda organiczna (2.5 V, 1%)
MgAg Alq3 - diamina Alq3 + ITO szkło PPV elektroluminescencja - Katoda z metalu o małej pracy wyjścia Warstwa transportująca elektrony i emitująca światło + Warstwa transportująca dziury Przezroczysta anoda (ITO) Podłoże szklane lub plastikowe Elektroluminescencja
LUMO e- EF e- anoda katoda d+ d+ EF e- HOMO OLED emisja światła
Elektroluminescencja • 1990 r., R. Friend, PLED, PPV, 15 V, żółto-zielone • 1998 r. Princetown, USC, fosforyzujące kompleksy metali ciężkich, Pt, Ir – wyzyskanie stanów trypletowych (skuteczność świetlna 80 lm/W) • WOLED, Minolta, 64 lm/W • Wyświetlacze kamer cyfrowych, tel. Kom, MP3 etc. • 2005 r. – Samsung, 40-calowy telewizor, matryca z OLED
Ag Mg:Ag Czerwona OLED NPD ITO NPD Zielona OLED Mg:Ag Niebieska OLED NPD ITO Szkło WOLED – dioda emitujaca swiatło białe. Schemat czerwono-zielono- niebieskiej OLED wykonanej przez Forresta S. R. Forrest, P. E. Burrows, Science, 1997, 276, 2009
Wybielacze optyczne 40 tys.ton, 1999 r. Krais, 1929 r.
Wybielacze optyczne Tinopal SWN Blankophor G Uvitex AT
Fotochromizm • Zmiana barwy (struktury) pod wpływem światła • Fisher, Hirshberg, 1952 r. λabs = 330 nm λabs = 532 nm
Fotochromizm • Okulary fotochromowe oraz photonic devices • Trwałość termiczna (w obu formach!!!) • Trwałość fotofizyczna • Proces: szybki, czuły, specyficzny
Fotochromizm • Kellog, 1967 r. • 3 miesiące stabilny w ciemności • Irie, 1988 r. • Przełączniki molekularne • Pamięć optyczna λmax = 230-460 nm λmax = 425-830 nm
Drukarki atramentowe • Ink-jet printing • Metoda popularna • ‘drop on demand’
Drukarki atramentowe C.I. Food Black 2
Barwniki laserowe • Laser – Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation • Lasery nieorganiczne – tanie (np. galowo-arsenowy, ale emisja tylko kilku długości światła, bardzo wąskie) • Lasery organiczne (światło spójne 320-1200 nm)
Równowaga termiczna Akcja laserowa Emisja wymuszona M* + hv M + 2 hv I Inwersja obsadzeń A akcja laserowa pompowanie A’ Akcja laserowa X Działanie laseru czteropoziomowego
Wymagania dla barwników laserowych • Intensywna absorpcja w rejonie wzbudzenia • Minimalna absorpcja w rejonie emisji • Wysoka wydajność kwantowa • Fotostabilność • Krótki czas życia fluorescencji (5-10 ns) • Niskie prawdopodobieństwo przejścia międzysystemowego
Zastosowanie laserów barwnikowych • Telekomunikacja • Mikrochirurgia • Spektroskopia • Studia nad kinetyką reakcji • Rozdział izotopów • Etc.