910 likes | 5.33k Views
E N D
1. KALP-DOLASIM SISTEMI FIZYOLOJISI�KARDIYOVASK�LER SISTEM (KVS) FIZYOLOJISI� DO�.DR.MITAT KOZ
2. Kalp-dolasim sistemi(1,40)
3. Kalbin yapisi(8,30)
5. Kalp Kasinin Fizyolojik Anatomisi Kalp kasi b�l�nen, bir araya gelen ve tekrar ayrilan kalp kasi liflerinden olusmaktadir.
Kalp kasinin tipik bir iskelet kasi gibi �izgilidir.
Kalp kasinin tipik miyofibrilleri, iskelet kasindakilerin hemen hemen ayni olan aktin ve myozin filamentleri i�erirler.
Bu filamentler i� i�e ge�mistir ve kasilma sirasinda iskelet kasinda oldugu gibi birbirleri �zerinde kayarlar
Ancak gibi kalp kasi, baska bakimlardan iskelet kasindan olduk�a farklidir.
6. Kalbin yapisi ve kalp kasinin �zellikleri Kalp kasi �izgili (iskelet kasi) kas yapisindadir ve ayni mekanizmalar ile �alisir, �izgili kastan farklari sunlardir;
T�m kalp kasi h�creleri intercaleted diskler ile birbirine baglidir ve bu sayede fonksiyonel bir b�t�nl�k olusturur.
Kalp kasi tek tip lif (yavas kasilan lif tipi) i�erir.
Kalp kendi kendisine uyari dogurabilen ve bunu t�m kalp h�crelerine yayabilen �zel bir ileti sistemine (pace maker) sahiptir.
Kalp herhangi bir sinirsel baglantisi olmaksizin uyari dogurabilir.
7. Kalpte uyari olusumu ve uyari iletiminin denetlenmesi Kalp kasi uyarilmasi i�in sinirsel impulsa gereksinimi olmayan, kendi uyarilarini kendisi olusturabilme �zelligi olan bir kastir.
Kalp kasi otonom sinir sisteminin etkisi altindadir, ancak bu etki kalpteki uyarilari baslatma degil, kalbin kendiliginden olusturdugu kasilmayi d�zenleyici niteliktedir.
8. Kalbin ileti sistemi(2,0)
9. Kalbin ileti sitemi Kalp kasinda uyarilarin baslatildigi ve iletildigi �zel bir sistem vardir. Bu sisteme kalbin uyari ve ileti sistemi denir.
Kalp kasi h�crelerinin �zellesmesi ile olusan bu yapilar sunlardir.
1)���� Sinoatrial d�g�m
2)���� Atrioventrik�ler d�g�m
3)���� His demeti, His demetinin sag ve sol dali
4)���� Purkinje sistemi
10. Sinoatrial d�g�m dakikada 70-80,
atrioventrik�ler d�g�m 40-60
His demeti ve Purkinje lifleri ise daha d�s�k hizlarda (15-40 kez) kendiliginden impuls olusturma �zelligindedir.
Kalbin normal �alismasinda uyarilarin �iktigi yer sinoatrial d�g�md�r, bu nedenle bu d�g�me hiz belirleyici anlamina gelen pacemaker denilir.
Sinoatrial d�g�mden �ikan bir aksiyon potansiyeli �nce atriumlarin kasini uyarir sonra atrioventrik�ler d�g�me gelir.
11. Uyari atrioventrik�ler d�g�m� ge�erken hizi biraz yavaslar, burada 0,1 saniyelik bir gecikmeye ugrar.
Daha sonra uyari His demetine, His demetinin sag ve sol dallarina ge�erek sag ve sol ventrik�l kasindaki Purkinje sistemine ulasir.
Uyarinin atrium kasinda yayilmasi sonucunda atrium sistol�, ventrik�l kasinda yayilmasi sonucu ventrik�l sistol� meydana gelir.
Atriumlarin sistol� ile atriumlar i�lerindeki kani ventrik�llere, ventrik�l sistol� ile de ventrik�llerin i�indeki kan aort ve pulmoner arter i�ine pompalanir.
12. Ektopik Pacemaker: Kalbin farkli b�l�mlerinde siklikla AV d�g�m� ve purkinje liflerinde sin�s d�g�m�nden daha y�ksek hizda uyari dogurabilir.
SA nodu disindaki bu uyari odaklarina ektopik pacemaker denir.
Ektopik uyarilar kalbin �esitli b�l�mlerinin kasilma siralamasini bozar, kalbin pompalayici etkisinin zayiflamasina yol a�ar.
13. Kalbin Sinirsel Kontrol� Kalp �alismasi serebrum, hipotalamus, med�lla oblongata, ve otonom sinir sistemi tarafindan farkli seviyelerde d�zenlenir.
Otonom sinir sisteminin kalp �zerindeki etkileri d�zenleyici tarzdadir, kalp �alismasini hizlandirici ya da yavaslatir ve kalp atimlarinin olusmasi i�in gerekli degildir.
�rnegin v�cuttan �ikartilan bir kalbin dis ortamda �alismasina devam etmesi.
14. Kalbin Sinirsel Kontrol�;Ana merkez Ana kontrol merkezi med�lla oblongatada bulunmaktadir.
Bu merkez serebrum ve hipotalamustan v�cut isisi, duygular, d�s�nceler ve stres hakkinda duyusal inputlar aldigi gibi aortik ark duvarindan ve karotid arter sin�slerinde bulunan baroresept�r ve kemoresept�r-lerden de duyusal inputlar alir.
15. Kalbin Sinirsel Kontrol�; kardiyoreg�latuvar merkez Med�lla oblongatanin �st b�l�m� kardiyoakselerat�r veya kardiyak hizlandirici merkez(khm) alt b�l�m� ise kardioinhibit�r ve kardiyak yavaslatici merkez(kym) olarak isimlendirilir.
Ikisi birlikte kardiyoreg�latuvar merkez olarak isimlendirilir.
16. Kalbin Sinirsel Kontrol�; Sempatik kontrol-etki Sempatik sinir lifleri khm den k�ken alirlar �zel yollari araciligiyla spinal kordda yol alir ve kalbin b�t�n b�l�mlerini daha yogun da ventrik�l kasini innerve ederler.
Sempatik sistemin n�ral u�larindan norepinefrin salinir.
Norepinefrin parasempatik sistemin tersi etkiler sergiler. Kisaca :
1-sin�s d�g�m�n�n ileti hizini artirir,
2-kalbin b�t�n b�l�mlerinde ileti hizini ve uyarilabilirlik durumunu artirir,
3-hem atrium hem de ventrik�l kasinin kasilma kuvvetini artirir.
Sonu�ta sempatik uyarilma ile kalbin pompalama hizi ve g�c� artar.
17. Kalbin Sinirsel Kontrol�;Parasempatik kontrol-etki Parasempatik kontrol vagus siniri ile ger�eklestirlir
Vagal sinir u�lari kardiyoinhibit�r merkezden k�ken alir vagus siniri araciligiyla direkt olarak kalbin SA ve AV nodlarina gider, asetilkolin hormonunun salinmasina yol a�ar.
Asetilkolin SA nodunun ritmini ve uyarilarin ventrik�llere ge�isini yavaslatir.
Sonu�ta parasempatik uyarilma ile kalp hizini yavaslatir.
18. Kalbin Endokrin Kontrol� Kimyasal transmitterler sinir sistemi tarafindan kalp aktivitesini d�zenlemek i�in kullanilirlar.
Otonom sinir sisteminde olusan genel bir sempatik aktivite artisi b�brek�st� bezlerinin med�llar b�l�m�n� etkiler ve b�brekler de kana epinefrin ve nor epinefrin salar.
Epinefrin ve nor epinefrin kalbin kasilma hizini ve g�c�n� artirir.
19. Kalp Siklusu Kalp siklusu sistol olarak isimlendirilen atrium ve ventrik�llerin kasilmasi ve diyastol olarak isimlendirilen atrium ve ventrik�llerin gevsemesinden olusmaktadir.
Bir kalp siklusu 0,8 saniye s�rer. Bunun 0,5 saniyesi diyastol, 0,3 saniyesi sistold�r.
Kalp hizlandik�a bu s�reler kisalir, daha �ok ta diyastol s�res etkilenir.
Insan v�cudu yaklasik 4-6 l kan ihtiva eder, fakat her bir tam siklusta bunun �ok az bir b�l�m�n� v�cuda pompalar.
Agir egzersiz gibi durumlarda kalp her bir siklusta g�nderdigi kan miktarini artirabilir.
Kalp k���k bir organ olmasina karsin her g�n yaklasik 7500 l (7.5 ton) kan pompalar.
20. Kalpten kanin firlatildigi kardiyak siklus d�rt asamada ger�eklesir. 1-Atrium sistol�;her iki atriumunda kasildigi ve kanin ventrik�llere itildigi devre.
2-Ventrik�l sistol�; her iki ventrik�l�nde kasildigi ve kanin pulmoner arterler(akcigerler) ve aortaya(t�m v�cuda) itildigi devre.
3-Atrium diastol�; ventrik�llerin kasili durumda oldugu, atriumlarin b�y�k venlerden gelen kan ile dolmaya basladigi devre.
4-Ventrik�l diastol�; atriumlarin sistol� ile ventrik�llerin kan ile dolmaya basladigi devre.
22. Kalpte kan akiminin y�n�... Tek y�nde akar
?
Atriyumlar-----Ventrik�ller------Arterler
23. Kalp Sesleri: Her bir kalp d�ng�s� sirasinda stetoskoptan normal olarak 2 ses isitilir.
Ventrik�l sistol�n�n baslamasi ile mitral ve trik�spit kapaklarinin kapanmasinin sebep oldugu pes ve biraz uzun olan ses birinci sestir.
Ventrik�l sistol�n�n bitiminden hemen sonra aortik ve pulmoner semilunar kapaklarin kapanmasinin sebep oldugu daha kisa ve tiz olan ses ikinci sestir.
24. �f�r�mler: �f�r�mler ve g�r�lt�ler damar sistemini �esitli b�l�mlerinde isitilen anormal seslerdir.
�f�r�mler hepsi olmamakla birlikte kalp kapak problemini g�sterir ve pek �ogunun klinik anlami yoktur.
Kalp sesleri dikkatlice dinlendiginde dinlenim kalp �f�r�mleri belirlenebilir ve bu �f�r�mler kalp kapak fonksiyon bozukluklari, dogustan kalp hastaliklari, y�ksek kan basinci, ve diger ciddi problemlerin belirtisi olabilir.
B�y�me d�nemindeki pek �ok bireyde g�zlenen �f�r�mler, kalp kapaklarinin �alismasi normal oldugu i�in fonksiyonel/fizyolojik �f�r�m olarak isimlendirilir
25. EKG(0,18)
26. EKG(elektrokardiyogram) EKG kalbin kasilmasini saglayan elektriksel akimlarin kaydedilmesidir. EKG nin yorumlanmasi �zel bilgi gerektirir ve genelde kardiyologlar tarafindan yapilir.
EKG nin yorumlanmasindaki �nemli konular ; atim sayisi, ritim, eksen, hipertrofi, iskemi ve enfarkt�sd�r.
27. EKG Kalpteki elektriksel akimlarin seyri nasildir ?
Kalp atimi i�in uyari normalde sinoatrial d�g�mden (SA nodu)(pacemaker) baslar ve kalp kasi i�ine yayilir (atiyumlara).
Yayilan bu uyari dalgasini kasilma takip eder. Bu arada uyari atriyumlar ile ventrik�ller arasinda bulunan atriyoventrik�ler d�g�me (AV nodu) ulasir ve burada ge�ici olarak bir duraklama olur.
Daha sonra uyari AV nodundan his h�zmesi ve purkinje sistemi araciligiyla ventrik�l kaslarina kadar ge�er ve kasilma ger�eklesir.
30. EKG SA noddan baslayan uyarilarin atriyumda yayilmasiyla EKG de P dalgasi olusur.
P dalgasi atriyumlarin depolarizasyonunu yansitir.
Atriyumlarin kasilmasi esnasinda elektriksel uyari AV noduna, his demeti ve purkinje liflerine iletilir.
33. Kardiyak Output (Kardiyak �ikis): Kardiyak output(KO) her bir ventrik�l�n bir dakikada pompaladigi kan miktaridir.
Genellikle sol ventrik�l�n pompaladigi kan miktari �l��l�r ve KO sol ventrik�l fonksiyonunun bir g�stergesi olarak kabul edilir.
KO kalp atim hizi ile atim hacminin �arpimina esittir.
34. Atim hacmi Atim hacmi (stroke volume) herbir ventrik�ler kasilmada(herbir kalp atiminda) pompalanan kan miktaridir.
Atim hacmi diyastol sonu hacim(dolus hacmi) ile sistol sonu hacim(bosalma hacmi) arasindaki farktir.
Bu durumda
Atim Hacmi= diyastol sonu hacim-sistol sonu hacim dir.
35. Atim hacmi Kalp her bir atimda(atim hacmi) yaklasik 75 ml kan pompalar ve dakikada da yaklasik 70 atim yapar.
Bu durumda kardiyak output= 70*0.075=5.25 litre olur.
Yani kalp 1 dakikada 5.25 litre, bir saatte 315 litre, bir g�nde 7560 litre, bir yilda ise 2759000 litre kan pompalar.
Fakat kalp egzersiz ve stresli durumlarda bundan �ok daha fazla miktarlarda kan pompalayabilir, buna kardiyak rezerv denir.
36. Kardiyak rezerv Kardiyak rezerv kalbin kan pompalama potansiyelinin bir �l��s�yken Kardiyak output yapilan ger�ek istir.
�rnegin normal gen� bir birey % 300-400 oranlarinda kardiyak rezerve sahipken, antrenmanli bir sporcu % 500-600 oranlarinda kardiyak rezerve sahiptir.
Kisilerin bu kardiyak rezerv degerlerine nasil ulastiklari yani KO bu oranlarda nasil artirabildikleri Egzersiz Fizyolojisinin temel konularinda birisidir
37. Kardiyak Output un D�zenlenmesi: KO nun hesaplanmasindaki form�lde de g�r�lecegi gibi KAH ve AH dan herhangi birsinin veya ikisi birden degismesiyle KO degisebilmektedir.
KAH ve AH ise kisinin i�inde bulundugu fizyolojik duruma g�re degisebilmektedir.
39. KAH nin Kontrol�: Normal KAH SA nodunda olusan potansiyeller tarafindan d�zenlenir.
SA nodu dolayisiyla da KAH otonom sinir sisteminin ve bazi hormonlarin kontrol� altindadir.
Sempatik stim�lasyon KAH ni artirirken parasempatik uyarilma yavaslatir.
Az da olsa ayrica kan isisi, pH, iyon konsantrasyonlari, hormonlar, sinirlilik, agri, egzersiz, ates gibi otonomik kontrol�n disindaki fakt�rlerinde KAH �zerine etkileri vardir.
40. KAH na etki eden fakt�rler Yas ve cinsiyet: yasla giderek azalir. Dogumda 130, yetiskinde 70-80, kadinda erkekten 5-10 atim/dakika daha y�ksek.
Post�r: Yatar poz,isyonda ve uykuda en d�s�k, dik pozisyona ge�iste artar.
Fiziksel Aktivite/egzersiz: Egzersizin baslangicindan hemen �nce veya egzersiz baslar baslamaz artar.
41. AH Kontrol�-1 Atim hacmi 3 fakt�re bagli olarak degisir.
Sistol�n baslangicinda ventrik�l�n i�erdigi kan miktari (diyastol sonu vol�m)
Ventrik�llerin kasilma g�c� (sistol sonu vol�m)
Ortalama aortik basin�.
42. AH Kontrol�-2 Bu durumda; Atim Hacmi= diyastol sonu hacim-sistol sonu hacim, form�l�ne g�re ventrik�l�n her bir kontraksiyon �ncesi ve sonrasi hacminin degistirilmesi ile AH ve dolayisiyla da KO degistirilebilir.
AH kasilma g�c�n�n artirilmasi veya azaltilmasiyla degistirilebilir.
Kasilma g�c�ndeki degisiklikler 2 ana fizyolojik fakt�r ile ger�eklestirilir;
1-Diyastol sonu vol�m�n degistirilmesi,
2-Ventrik�llerin sempatik uyarilmasinin degistirilmesi.
43. Diyastol Sonu vol�m Kalp kasi liflerinin dinlenim uzunluklari ile kasilma g�c� arasinda bir iliski vardir.
Bu iliski ilk olarak 1895 yilinda O.Z. Frank ve daha sonrada E.H.Starling tarafindan �l��lm�st�r.
Frank ve Starling diyastol sonu vol�m� belirleyen ana fakt�r�n kalbe d�nen kan miktari oldugunu bulmuslardir ve bu olay g�n�m�zde de Frank-Starling kanunu yada Frank-Starling kalp yasasi olarak bilinmektedir.
44. Kisaca Frank-Starling yasasi; Fizyolojik sinirlar i�erisinde diyastol esnasinda kalp ne kadar kanla dolarsa(kalbe ne kadar gelirse), sistolde de o oranda fazla miktarda kan pompalanir.
Yani kisaca kalbe ne kadar kan gelirse kalp o kadar kan pompalar.
Frank-Starling yasasinin altinda yatan temel mekanizma kalp kasi liflerinin gerildiklerinde kasilma g��lerini artirmalari yatmaktadir(�rnegin lastigin gerildikten sonra birakilmasi gibi).
Kalbe ven�z d�n�steki herhangi bir artis diyastol sonu hacmi artirir, bu artis ventrik�lleri genisletir, kalp kasi liflerini gerer, atim hacmini sonu�ta da KO u artirir.
46. Ayrica sempatik uyarilmanin artmasi ventrik�l kasinin kasilma g�c�n� artirir, b�ylece ventrik�ller sistolde daha fazla kan firlatirlar ve sistol sonu vol�m azalir.
Normalde her bir sistolde ventrik�l i�eriginin % 40 ventrik�lde kalir.
Egzersiz gibi sempatik uyarilmanin arttigi durumlarda ventrik�llerin kasilma g�c� artar ve daha fazla kan firlatilir, sonu�ta ventrik�lde kalan kan miktari azalir.
47. Ven�z d�n�s Ven�z d�n�s� ve basinci etkileyen fakt�rler ayni zamanda diyastol sonu vol�m ve atim hacmi �zerine de direkt etkilidirler.
Ven�z d�n�s� 4 fakt�r etkiler;
Bacak venlerinin refleks vazokonstruksiyonu
Iskelet kaslarinin pompalayici etkisi
Ven�z kapaklar
Solunum pompasi
48. Ven�z d�n�s Bacak venlerinin refleks vazokonstruksiyonu ve Ven�z kapaklar Venler arterlerden daha fazla genisleyebilir olduklarindan, gerektiginde kan deposu gibi islev g�rebilirler.
Ven�z kan depolari ven duvarindaki d�z kaslarin kasilmasiyla aktif olarak mobilize edilebilir.
Alt ekstremitedeki b�y�k venlerde bulunan kapaklar kanin tek y�nde akisini saglarlar
Sempatik uyarilma venlerde bu t�r bir daralmaya(ven�z tonus) yol a�ar, bu da ven�z basinci ve dolayisiyla da diyastol sonu vol�m� artirir.
49. Iskelet kasi kasilmalarinin olusturdugu ritmik basin�lar venlerdeki kani kalbe dogru iter, iskelet kaslarinin bu etkisi iskelet kasi pompasi olarak bilinir.
51. Ven�z d�n�sSolunum Pompasi Ven�z d�n�s solunum pompasi olarak isimlendirilen mekanizma araciligiyla solunum esnasinda da solunum olaylarindan etkilenir.
Inspirasyon esnasinda g�g�s boslugu basincindaki d�sme, karin i�i basincindaki y�kselme ven�z basinci artirarak kani abdominal b�lgeden kalbe dogru y�nlendirir.
52. Dolasim sisteminin b�l�mleri AORT VE B�Y�K ARTERLER
K���K ARTERLER VE ARTERIOLLER
KAPILLER DAMARLAR
VEN�LLER ve VENLER
53. AORT VE B�Y�K ARTERLER Bu damarlardaki basin� normalde 80-120 mm Hg arasindadir.
Aort ve diger b�y�k damarlar kalpten gelen basin�li kana karsi koyabilmek i�in �ok miktarda bag dokusu ve elastik doku i�erirler.
Normal basin� altinda bu damarlarin duvarlarinda bulunan elastin ve kollajen lifleri gerilerek damarlara gergin bir g�r�n�m verirken, d�s�k basin�larda damarlar sarkik g�r�l�r.
B�y�k damarlarin elastikiyeti y�ksek basin� deposu olarak �alismalari i�in sarttir.
Bu damarlar b�y�k olduklari i�in k���k arterler ve arteriollerin tersine, kan akisina karsi fazla diren� g�stermezler.
54. K���K ARTERLER VE ARTERIOLLER Dolasim sisteminin bu kisminda, kan k���k arterlere girerken kan basinci aortik basincin biraz altindadir
Bu damarlarda kan basinci hizlica d�ser.
Bu damarlarda kan akimina diren� �ok daha fazladir, ��nk� bu damarlar aort ve b�y�k damarlardan �ok daha dardir.
Kalp tarafindan kana verilen potansiyel ve kinetik enerjinin b�y�k b�l�m� dolasim sisteminin bu b�l�m�nde kaybolur.
55. K���K ARTERLER VE ARTERIOLLER-2 Bu damarlar her organa gidecek kanin miktarini ayarlarlar.
Bu damarlarin �aplari duvarlarindaki d�z kaslar tarafindan tayin edilir.
Bu kaslarin kasilma durumu ise sempatik sinir sistemi tarafindan salinan transmitterler tarafindan tayin edilir.
K���k arterlerler ve arterioller aort ve b�y�k arterlerden daha fazla d�z kas i�erirler.
Bu damarlar �aplarini �ok b�y�k �l��de degistirebilirler,
�rnegin, arteriyoller kuvvetlice uyarildiklari zaman hemen hemen tamamen kapanabilirler.
Kan hacminin yaklasik % 20 si dolasim sisteminin arteriyel kisminda bulunur.
57. KAPILLER DAMARLAR Besin maddelerinin, atik maddelerin, kristaloidlerin ve suyun degisimi esas olarak bu damarlarda ger�eklesir.
Aslinda kapiller damar dedigimiz sey, d�z kaslari olmadigi i�in �aplarini aktif olarak degistiremeyen basit endotelyal t�plerdir.
Endotelyal tabaka �ok ince (yaklasik 1 mikron) oldugu i�in kan besledigi h�crelere �ok yakindir, Bu da kanla doku arasinda madde degisimini saglayan diff�zyon isleminin etkili olmasini saglar.
Kan hacminin yalnizca % 5 i kapiller damarlarda bulunur.
59. VEN�LLER ve VENLER Ven�ller kani kapiller damarlardan toplar ve b�y�k venlere tasirlar, buradan da kalbe d�ner.
Ven�ller ve venler dolasim sisteminin arteryel kismindaki karsiliklarindan �ok daha genistirler ve kan hacminin % 75 i bu damarlardadir.
Bu damarlarin duvarlari arteriyel damarlarin duvarlarindan daha incedir ve maruz kaldiklari basin� da arterlerinkinden daha azdir.
Bu damarlardaki basin� az olmasina ragmen diyastol sirasinda kalbin kanla dolmasini saglamaya yeterlidir.
60. Dolasimdaki kanin dagilimi Kanin
% 75 ven ve ven�llerde
% 5 kapillerllerlede
% 20 si arter ve arteriyollerde
%13 arterlerde
% 7 arteriyollerde
Bulunur.
61. Dolasimin degisik b�l�mlerinde enine kesit alanlar... En b�y�k alan kapillerlerdedir,
En k���k alan ise aortada g�r�l�r,
Venler arterlerden daha b�y�k enine kesit alana sahiptir.
62. Dolasim sisteminin degisik b�l�mlerinde basin�lar... Kan dolasim sisteminde kalbin olusturdugu basin� sayesinde dolasir.
Dolasim sisteminin degisik b�l�mlerinde basin�lar farklidir.
Kan kalpten 120 mmHg lik basin�la aortaya firlatilir, bu sistemdeki en y�ksek basin�tir.
Daha sonra aortadaki basin� diastol esnasinda 80 mmHg ya d�ser.
Buna g�re aortadaki basin� ortalama 100 mmHg dir, buna ortalama arter basinci denir.
Ortalama arter basinci sol ventrik�l�n yenmek zorunda olduklari basin�tir.
64. Dolasim sisteminin degisik b�l�mlerinde basin�lar;Ortalama arter basinci Ortalama arter basinci 120 mmHg lik sistolik basin� ile 80 mmHg lik diyastolik basin�larin ortalamasidir.
Hesaplanmasi :
�diyastolik basin� + 1/3 nabiz basincidir�
Nabiz basinci= Sistolik Bas. � Diyastolik bas.
Kan sistemik dolasimda ilerledik�e sistemde olusan diren� nedeniyle basin� d�ser.
Sag atriyuma ulastiginda 0 mmHg ya iner.
65. Basin�-akim-diren� arasindaki iliskiler... Bir damardaki kan akimi 2 fakt�re baglidir;
Damarin iki ucu arasindaki basin� farki
Damar direnci
Akim basin� farki ile dogru orantili diren� ile ters orantilidir.
Kan akimi (Q) = Basin� farki(P)/Diren� ( R )
P = Kan akimi (Q) X Diren� ( R )
66. Total periferik diren�... Sistemik dolasimda kan akimina karsi olusan diren� total periferik diren� olarak ta adlandirilir.
Periferik diren� damar uzunlugu ve kanin viskozitesiile ilskili olmakla birlikte direncin belirlenmesinde en �nemli rol� damar �api oynar.
��nk� diren� yari�apin d�rd�nc� kuvveti ile ters orantilidir.
Damar �api arttik�a (vazodilatasyon) diren� d�ser basin� ve akim artar.
Damar uzunlugu (l) x Kanin viskozitesi
Damar yari �api (r )4
68. Arteriyollerin etkisi Arteriyoller �aplarini 4 kati kadar artirip azaltabilirler.
Sistemik dolasimda direncin 2/3 � k���k arteriyollerce olusturulur.
�rnegin damar �apinda 4 katlik bir artis oldugunda kan akimi teorik olarak 256 kati bir artis olusur.
69. Kan basinci;Sistolik ve diyastolik basin�lar Sistolik basin� ventrik�llerin kani firlatma asamasinda (sistol ani) ulasilan en y�ksek basinci g�sterir. 120 mmHg dir
Diyatolik basin� ise ventrik�llerin kani firlatmaya basladiklari andaki (diyastol ani) en d�s�k basinci g�sterir. 80 mmHg dir.
Normal gen� yetiskin bireylerde kan basinci 120/80 mmHg dir.
Kan basinci yasa g�re degisebilir.
Yeni doganda sitolik basin� 40 mmHg, 1 ay sonra 80 mmHg
B�y�me d�neminde 100 den 120 ye dogru artabilir.
Yaslandik�a artabilir.
70. Kan basincinin d�zenlenmesi;Kontrol� Sistemik arterlerdeki kanin basinci homeostazisi bozacak y�ksek ve al�ak basinlarin �nlendigi dar bir sinir i�erisinde tutulmalidir.
Bu d�zenlemede
vazomotor merkez ve kardiyoregulatuvar merkezler,
baroresept�rler ve kemoresept�rler,
�st beyin merkezler ve d�s�nceler,
hormonlar ve kimyasal maddeler �nemli rol oynar.
71. Kan basincinin d�zenlenmesi;Vazomotor merkez Beyin sapinin alt b�l�mlerinde bulunur.
G�revi kan damarlarinin �zellikle de arteriyollerin �apini d�zenlemektir.
Buradan �ikan sempatik sinir dallari kan damarlarinda bulunan d�z kaslar �zerinde etki g�sterirler.
Bu d�z kaslarin daima belirli d�zeyde kasilmasini saglayarak vazomotor tonusu olusturur ve b�ylece de normal arteriyel basincin olusumunu saglarlar.
Vazomotor merkezin aktivitesinin artmasi kan basincini artirir.
Vazomotor merkez �esitli hormonlar ve CO2 tarafindan uyarilir
Vazomotor merkez kvs ile ilgili �zel resept�rlerden, �st beyin merkezlerinden ve diger b�lgelerden gelen uyarilardan da etkilenir.
72. Kan basincinin d�zenlenmesi;Kardiyoreg�latuvar merkez Med�lla oblongatanin �st b�l�m� kardiyoakselerat�r veya kardiyak hizlandirici merkez(khm) alt b�l�m� ise kardioinhibit�r ve kardiyak yavaslatici merkez(kym) olarak isimlendirilir.
Ikisi birlikte kardiyoreg�latuvar merkez olarak isimlendirilir.
Kardiyoregulatuvar merkez kardiyak outputu etkileyerek kan basincini etkiler.
�alismasi Vazomotor merkezi etkileyen benzer fakt�rlerce d�zenlenir.
73. Kan basincinin d�zenlenmesi;Baroresept�rler Aortik ark, karotid arter, boyun ve toraks b�lgesindeki arterlerin duvarlarinda basinca duyarli resept�rler bulunur.
Bunlara baroresept�rler denir.
Baroresept�rler arter basinci hakkinda beyin sapindaki merkezlere �zel sinir dallariyla s�rekli bilgi g�nderirler
75. Kan basincinin d�zenlenmesi;Baroresept�rler Arter basinci y�kseldiginde
baroresept�rler gerilir ve uyari olusur,
beyin sapinda bulunan kardiyak yavaslatici merkez uyarilir,
kardiyak hizlandirici merkez inhibe edilir.
Sonu�ta kardiyak output azalir, arteriyoller genisler ve kan basinci d�ser.
Arter basinci d�st�g�nde tersi olaylar ile arter basinci y�kseltilir
76. Kan basincinin d�zenlenmesi;Kemoresept�rler Baroresept�rlerin yakininda d�s�k oksijen, y�ksek CO2 ve hidrojen iyon konsantrasyonlarina duyarli kemoresept�r adi verilen �zel resept�rler de bulunur.
O2 konsantrasyonu d�serse veya CO2 ve H iyon konsantrasyonlari y�kselirse arteriyel basin� d�s�r�l�r ve kemoresept�rler uyarilir.
Buradan kalkan uyarilar vazomotor merkeze g�nderilir, vazomotor merkez uyarilir. B�ylece kan damarlari vazokonstruksiyona ugrar, arteriyel kan basinci artar.
Kan basincinin artmasiyla kan akimi da artar.
77. Kan basincinin d�zenlenmesi;�st beyin merkezleri ve d�s�nceler Kan basincini etkilerler,
�rnegin korku ve hiddet gibi sempatik sinir sitemini uyaran d�s�nceler vazomotor merkezleri de uyarir, buda arteriyollerin vazokonstruksiyonuna sonu�ta da kan basincinin y�kselmesine yol a�ar.
78. Kan basincinin d�zenlenmesi;hormonlar ve kimyasal maddeler Pek �ok hormon kan basincini etkiler,
�rnegin renin-anjiyotensin sistemi birka� saat i�erisinde kan basincini degistirebilir.
79. Renin-anjiyotensin sitemi B�breklere giden kan miktari azaldiginda,
B�breklerden salinan renin hormonunun salgisi artar,
Renin anjiyotensinojenden anjiyotensin I i oluturur,
Anjiyotensin I kan yoluyla akcigerlerden ge�erken konverting enzim tarafindan anjiyotensin II ye d�n�st�r�l�r,
Anjiyotensin II kisa s�re etkili g��l� bir vazokosntrukt�rd�r.
Ayrica anjiyotensin II b�breklerden aldosteron adi verilen bir baska hormonu da salgilatir.
Aldosteron b�breklerden suyun geri emilimini artirarak kan miktarinin, kan akiminin ve kan basincinin artirilmasina katkida bulunur.
80. B�breklerin rol� Bu hormonal ayarlamanin yaninda b�brekler kan vol�m�n� ayarlayarakta kan basincinin d�zenlenmesine katkida bulunurlar.
Eger kan basinci artarsa b�brekler daha fazla kani filtre ederler ve bu da sonu�ta idrarla daha fazla sivi ve madde atilimina neden olur.
83. Hipertansiyon Kisilerin sistolik ve diyastolik kan basincinin 3 farkli �l��mde 140/95 mmHg nin �zerinde �l��m� hipertansif olarak degerlendirilir.
Hipertansiyon nasil olusur ?
Kalbin pompaladigi kan miktari artmis olabilir.
Periferik damar direnci artmis olabilir.
Daha �ok periferik damar direncinin artmasi yoluyla olusur..
84. Hipertansiyon nedenleri... Nedeni bilinmeyen-esansiyel hipertansiyon
Renal hipertansiyon-b�breklerdeki bir bozukluk
N�rojenik hipertansiyon-sinirsel kaynakli, siddet, heyecan, psikolojik stresi baski
85. Kan basincinin �l��m� Sistolik ve diyastolik basin�lar osk�ltasyon y�ntemiyle indirekt olarak �l��l�r.
�l��m sirasinda steteskopta duyulan seslere Korotkoff sesleri denir.
Nedeni sikistirilmis bir b�lgeden ge�en kanin olusturdugu t�rb�lans ile damar �eperine �arpip titrestirmesidir.
Ilk duyulan ses esansinda �l��len basin� sistolik basinci, sesin kayboldugu anda �l��len basin� ise diyastolik basinci g�sterir.
86. OTONOM SINIR SISTEMININ KVS �ZERINE ETKILERI Otonom Sinir sistemi kardiyovask�ler sistemin bilesenlerinin neredeyse tamaminin fonksiyonunu d�zenler.
Kalbin basin� olusturma yetisini ve bunu hangi siklikla yapacagini d�zenler.
Venlerin ve arteriollerin fonksiyonunu degistirerek dolasimdaki akisin dagilimini d�zenler.
Bu d�zenlemeyi, dolasim sisteminin kritik noktalarindaki kemoresept�rlerle kanin kimyasal bilesimini ve baroresept�rlerle kanin basincini s�rekli izleyerek yapar.
87. Lenfatik dolasim Tek sira epitel h�crelerinden yapilmis dolasim sistemidir.
Kan kapillerlerinden dokular arasina ge�en plazma proteinlerinin % 95 kadari lenf dolasimina girer ve bu yolla tekrar kan dolasimina katilir.
Periferdeki lenf damarlari birleserek b�y�k lenf damarlarini olusturur. Bunlar duktus torasikus ve duktus lenfatikustur.
Bu b�y�k damarlar vena jugularise bosalirlar.
Lenfatik dolasim kandan dokuya ge�en proteinlerin ve sivinin dokudan uzaklastirilmasinda son derce �nemlidir.
Lenfatik sistem �alismadigi durumlarda sislik-�dem olusur.
88. Ateriyoskleroz ve Kalp krizi(3,30)