1 / 68

Birinci Basamakta Gebe Takibi

Birinci Basamakta Gebe Takibi. Araş.Gör.Dr.Figen Ölüç T.Ü.T.F Aile Hekimliği A.D 12.12.2005 http://ailehekimligi.trakya.edu.tr. Prenatal takip ana hedefleri:. Anne ve fetusun sağlık durumunun tanımlanması Gebelik yaşının saptanması ve fetal gelişiminin izlenmesi

jory
Download Presentation

Birinci Basamakta Gebe Takibi

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Birinci Basamakta Gebe Takibi Araş.Gör.Dr.Figen Ölüç T.Ü.T.F Aile Hekimliği A.D 12.12.2005 http://ailehekimligi.trakya.edu.tr

  2. Prenatal takip ana hedefleri: • Anne ve fetusun sağlık durumunun tanımlanması • Gebelik yaşının saptanması ve fetal gelişiminin izlenmesi • Komplikasyon riskindeki hastaların tanımlanması ve risklerin azaltılması • Problemlerin önceden tahmin edilip önlenmesi • Gebenin eğitilmesi ve öneriler

  3. İlk prenatal bakımın temelini iyi bir hikaye, fizik muayene ve obstetrik muayene oluşturur. • Hikayede; • Kaçıncı gebelik? • Daha önce riskli gebelik var mı? • Gebelik haftasının ne olduğu? • Tahmini doğum tarihi?

  4. Naegele kuralı: • Son adet tarihine 7 gün eklenip, 3 ay çıkartılarak elde edilir. • Normal gebelik süresi 280 gündür ~ 40 hft.

  5. Fizik muayene ve obstetrik muayene: • Fizik muayenede; kan basıncı, kilo ölçümü, uterus yüksekliği, leopold manevralarıyla fetusun duruşu, fetal kalp sesleri dinlenir. • Terme yakın vajinal muayene ile biskop skoru ve pelvisin durumu saptanır. • PAP smear • Kanam, vajinadan sıvı gelmesi, disüri şikayetleri sorgulanmalıdır

  6. Gebelikte Fundus Yüksekliği • Aydan sonra pubis üzerinde yükselmeye başlar • Ayda umb Fizik muayene ve obstetrik muayene: • Fizik muayenede; kan basıncı, kilo ölçümü, uterus yüksekliği, leopold manevralarıyla fetusunduruşu, • Terme yakın vajinal muayene ile biskop skoru ve pelvisin durumu saptanır. • Kanam, vajinadan sıvı gelmesi, disüri şikayetleri sorgulanmalıdır ilikus ile symfisis pubis arasındadır • Ayda umbilikus seviyesinde • Ayda umbilikus ile sternum arasındadır • Ayda sternumun 4 parmak altındadır • Ayda sternuma dayanır • Ayda sternumun 2 parmak altındadır

  7. Leopold Manevraları 1.Leopold manevrası 2.Leopold manevrası

  8. 3.Leopold manevrası 4.Leoplod manevrası

  9. Prenatal tarama amaçlı tetkikler: • Hb, Htc, glikoz, idrar analizi ve tekrarları • Rh uyuşmazlığı açısından değerlendirme • Üçlü tarama • Amniosentez • Korion villüs biyopsisi • USG • Gestasyonel diyabet açısından değerlendirme • Tansiyon takibi • Enfeksiyon açısından değerlendirme AAFP;1 Nisan 2005 Prenatal care

  10. İdrar analizi • Disptik ile üriner analiz erken preeklampsili gebede proteinüri için güvenilir test değildir • 24 saatlik idrarda protein atılımına bakmak altın standarttır. • İdrar tetkikine göre bakteri ve lökosit görülmesi asemptomatik bakteriüri erken doğuma ve pyelonefrite neden olabilir, idrar kültürü yapılıp uygun antibiyotik başlanmalıdır.

  11. Hb, Htc takibi • Tüm gebeler anemi için Hb, Htc düzeyleri 1.prenatal vizitte taranmalıdır. • Fe eksikliği anemisi erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ile ilişkilidir. (AAFP;Nisan, 2005) • Htc %34  • Hb 11g/dl  • Eritrosit 3-5 milyon  Anemi

  12. Rh uyuşmazlığı • Kan grubu Rh(-) annenin, eşi Rh(+) kan grubundan ise kan uyuşmazlığından bahsedilir. • Bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğini anlamak için indirekt coombs testi yapılır.Takibe alınır.

  13. Rh uyuşmazlığı • 28.haftada tekrarlanan i.c.t tekrar (-) durumunda bebeği son aylara kadar kan uyuşmazlığından koruma için anti D immünglobulin yapılır.300mcg. • Doğumdan sonra Rh (+) çocuğu olan anneye 72 saat içinde tekrar Rhogam önerilir.120-300mcg. AAFP;1 Nisan 2005

  14. Üçlü tarama • Daha önce spontan düşükleri olan • Genetik bozukluğu olan çocuk doğurma hikayesi olan • Aile hikayesinde genetik bozukluk hikayesi olan kişilere Üçlü tarama testi önerilir. AAFP; 1 nisan 2005

  15. Üçlü tarama • Tüm gebe kadınlar nöral tüp defekti, trizomi 21 ve trizomi 18 açısından değerlendirilmelidir; çünkü, tüm down sendromlu çocukların annelerinin %25-35’i 35 yaşın üzerinde olup, %70-80’e varan oranlarda genç anne çocuklarıdır. • Üçlü testte Down s. %60 yakını yakalanır. (%5 yalancı +) AAFP; 1 nisan 2005

  16. Üçlü tarama • AFP, HCG, E3 bakılır. • NTD; AFP yüksek çıkar. • Down sendromunda; AFP ve E3 düşük, HCG ise yüksek beklenir. • 3’lü testin sonucuna göre ( 1/270 rakamından itibaren) amniosentez tanı için önerilir.

  17. USG • 14. haftadan önce erken USG gestasyonel yaş belirlemede • 41.haftadan sonra indüksiyona ihtiyacı belirlemede • 10-14.haftalarda down s. için (nuchal translucency) ense kalınlığını ( N~3mm) değerlendirmek için • 18.ve20.hf.da yapısal anomali araştırılması için USG ile tarama yapılır. AAFP;1 nisan 2005

  18. Amniosentez ve korion villüs biyopsisi • Riski yüksek gebelere uygulanır. • Yapılmasına karar vermeden önce USG ve serum taramaları yapılmalıdır. • Amniosentez gebeliğin 15.haftasında uygulanabilir ve %0.05 spontan düşük riski vardır. • Korion villüs biyopsisi 10-12 haftada uygulanabilir ve %1-%1.5 spontan düşüğe neden olur. AAFP; 1nisan 2005

  19. Gestasyonel diabet • Gebelerin~%7’sinde olur. • Genellikle gebeliğin 3.trimesterinde ortaya çıkar. • Yüksek riskli gebeler; • İleri maternal yaş, GDM hikayesi, glikozüri • Gebelik öncesi yüksek BMI, ailede diabet(+) • B-adrenerjik ve k.steroid ilaç kullanımı • Daha önce makrozomik veya ölü doğum hik. • Polihidramniozu bulunması

  20. Glikoz tarama testi • Genellikle gebeliğin 24-28.hf.da yapılır. • Yüksek riskli gebelere hemen uygulanır, eğer (-) ise 24-28.hf.tekrarlanır. • 50gr glikoz herhangi bir zamanda 200ml su ile içiriliyor • 1.saat sonra k.ş>140 ise tarama (+) kabul ediliyor ve OGTT yapılır. • Yüksek risk, aile hik(+) ise,>130 ise gene (+) kabul edilir.

  21. Taramada >180-200 ise,OGTT yapılmaz, GDM var demektir. • En az 2 değer yüksek bulunacak.

  22. Takip;hf.da 2 kez tok, 2 kez aç k.ş takibi öneriliyor. • Gebelikte glisemi hedefleri; • Açlık 60-95 • 1.saat tokluk 100-140 • 2.saat tokluk 80-120 • Gece 80-100 • Doğum 60-100mg/dl. olması öneriliyor. • OAD’ler kontraendike, insülin öneriliyor. 2004,Bursa Aile H.Kongresi, Diyabet kursu

  23. Enfeksiyonlar açısından tetkikler: AAFP; nisan 2005,prenatal care • HIV: • Anti HIV bakılır. • Tüm gebe kadınlara 1.trm.da HIV testi yapılması önerilir.(Kanıt A) • Yüksek risk altındaki kadınlara 3.trm.da tekrar test önerilir. • Fetusa geçiş hakkında bilgilendirilmelidir.

  24. Enfeksiyonlar açısından tetkikler: • Hepatit B : • Aktif Hep B için tarama 1.prenatal vizitte hep.B sAg ve anti HBs bakılır.(Kanıt A) • Yüksek riski olanlar aşılanabilir ve doğum öncesi sAg ne tekrar bakılır. • Hep.B taşıyıcısı annelerin bebekleri doğum sonrası aşı ile serum uygulaması yapılır ve belirli aralıklarla aşı tedavisi devam eder.

  25. Enfeksiyonlar açısından tetkikler: • Hepatit C: • Anti HCV bakılır. • Özellikle yüksek risk altında olanlara bakılması önerilir. • Vertikal geçiş hepatit C için %8.

  26. Enfeksiyonlar açısından tetkikler: • Sifiliz: • 1.prenatal vizitte sifiliz için gebe kadınlar genelde taranmaları tavsiye edilir.(Kanıt A) • Yüksek risk altındaki kadınlar gebeliğin 28.hft da ve doğumda tekrar serolojik test yapılmalıdır. • Yasal olarak önemini bildirmek gerekir.

  27. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • TORCH taraması: • Toksoplazma • Rubella • Sitomegalovirüs • Herpes virüsü

  28. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • Tokoplazma: • Ig M ve G antikorları taranır. • Gebeliğin ilk 3 ayında bebekte bir takım sakatlıklar oluşturabilir. • Gebe kedi ve köpekten uzak durmalı, eğer evde bakıyorsa aşılanması önerilir. • Yenilen etleri pişirmeli, sebze ve meyveler iyi yıkanması önerilir.

  29. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • Rubella: • Antikor IgM ve G bakılır. • Gebeliğin ilk 3 ayında karşılaşılırsa gebelik tahliye edilir. • Sitomegalovirüs: • Plasentadan geçebilir, fetus karaciğerinde zarar yapabilir.

  30. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • Herpes virüs : • Tüm gebeler ve partnerleri herpes genitel ve orolabial enf.açısından sorgulanmaldır. • Doğum kanalından geçiş %50.Neonatal HV enfeksiyonu görülür. • Partnerinde herpes hikayesi olanlara partnerin kondom kullanması ve antiviral tedavi alması önerilir.

  31. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • Klamidya ve Gonore: • Yüksek risk gruplarına ilk prenatal vizit ve 3.trm.de test yapılır. • Kadın ve partneri beraber tedavi edilir. • Bakteriyel Vajinosis: • Rutin tarama önerilmiyor.(Kanıt A)

  32. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • Su çiçeği: • Gebeliğin ilk 20 hft.da annenin suçiçeği inf. geçirmesi %1-2 konjenital s.ç. sendromuna neden olur. • Doğumdan 5 gün önce s.ç. geçiren annenin ve doğumdan 2 gün sonra s.ç kapan anneden doğan çocuklar %17-30 neonatal s.ç. gelişme riski vardır.

  33. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • GBS: • Neonatal mobidite ve mortalitenin önemli sonucudur. • Gebeliğin 35-37.hft.da vajinorektal kültür ile taranmaları öneriliyor ve kolonize bulunan kadınlar i.v antb. tedavileri öneriliyor.

  34. Enfeksiyonlar açısından tetkikler • İdrar yolu enf: • Tüm gebeler 12-16.gebelik hft.da asemptomatik bakteriüri için üriner kültür ile taranmalıdır. (Kanıt A)

  35. İzlem ve Öneriler: • 1-Kilo takibi • 2-Beslenme önerileri • 3-Sigara ve alkolün zararları • 4-Toksik madde ve ilaçların zararları • 5-Aşılar • 6-Egzersiz • 7-Cinsellik hakkında bilgilendirmek • 8-Diğerleri…

  36. 1-Kilo takibi: • Gebe kadının gebelik süresince normal kilo artışı 11.5-16 kg. arasında olması tavsiye edilir.(AAFP;2005) • Antenatal dönemde bu kilodan düşük kilo alanlar DDA bebek, preterm bebek • Bu kilodan fazla kilo alanların makrozomikbebek, sezeryan endikasyonu, postpartum kilo kalışı şeklinde sorunlarlakarşılaşılır.

  37. 2-Beslenme ve yiyecek önerileri: • 2. ve 3. trim. her gün 340-450 kcal artışı gibi kalori gereksinimi olmaktadır. • Yapılan çalışmalar sonucunda, antenatal bakımda eksik ve kötü beslenme sonucu kötü sonuçlar doğduğu görülmüştür.

  38. Gebelikte diyete ilave mineral ve vitaminler: AAFP; nisan 2005,prenatal care • Folik asid: • Prekonsepsiyonel 4 hafta öncesi ile 12 hft.lık gebelikte 0.4mg/gün.doz primer nöral tüp defektini önler.(Kanıt A) • Daha önce NTD olan kadınlara 4mg/gün doz uygulaması; sekonder önleme.(Kanıt A) • Uygun diyet 600mcg/gün folata eşdeğer besinler; yeşil lifli sebzeler,krc,trunçgiller… • Folat yetersizliği; DDA, konj.kardiak anomali, spontan abortus…

  39. İlave mineral ve vitaminler: • Fe: • Kadınların dietle aldıkları Fe ve endojen stokları sıklıkla gebelikte Fe ihtiyacını karşılamada yetersizdir ve Fe eksikliği anemisinin erken doğum ve DDA ile ilişkilidir. • Bu nedenle; gebe kadınlar anemi için, (Hb,Htc) taranmalı ve gerekiyorsa tedavi edilmelidir.(Kanıt B) • Gebe kadına günlük 27-30mg Fe (Kanıt C) önerilir.

  40. İlave mineral ve vitaminler: • Ca: • Her gün 1000-1300 mg.alımı önerilir. Preeklampsi önlenmesinde Ca ilavesi önerilmez, ancak gestasyonel HT riski yüksek hastalar ve diyetle düşük Ca alanlara ilave edilebilinir.(Kanıt A) • Ca ilavesi ile kan basıncı düşüşü gösterilmiş fakat, perinatal mortaliteyi düşürdüğü gösterilmemiş.

  41. İlave mineral ve vitaminler: • Vitamin A: • Sanayileşmiş şehirlerdeki gebe kadınlar günlük 5000İÜ den daha az vit A almalıdır.(Kanıt B) • Günlük 10000İÜ den fazla alımı kranial-nöral (sırt defekti) defekti ile ilişkilidir.

  42. İlave mineral ve vitaminler • Vitamin D: • Güneş ışığını kısıtlı gören kadınlar için önemlidir; kuzey ülkeleri gb. buna rağmen ilavelerin etkilerinin sınırlı olduğu görülmüş. • Uygun diyet tavsiyelerinde günlük 5 mcg. (200İÜ günlük) önerilir.(Kanıt C) • Yetersizliğinde neonatal hipokalsemi ve maternal osteomalazi ile bağlantısı görülmüş. • Yüksek dozu toksik olabilir.

  43. Gebe kadın için diyet önerileri: AAFP; nisan 2005,prenatal care • Yapay tatlandırıcılı yiyecek ve içecekler: • Gebe kadın sakkarin içeren yiyecek ve içecek kullanımında uyarılmalıdır.(Kanıt C). Sakkarin plasental geçişi bilinmektedir, fetal dokuda birikebilir. • Aspartam, sukrolase gebe kadında olasılıkla güvenlidir.(Kanıt C).

  44. Diyet önerileri: • Kafein içeren içecekler: • Güvenliği olasılıkla orta derecededir. Her gün 150-300mg.tüketim tavsiye edilir.(Kanıt B) • Gözlemsel çalışmalar yüksek kafein tüketimi ve spontan abortus ve DDA bebek arasında ilişkiler göstermiştir.

  45. Diyet önerileri: • Süt ürünleri ve yumurta: • Gebe kadın pastörize olmayan süt ve süt ürünlerinden kaçınmalıdır.(Kanıt C) • Toksoplazma ve listerya için kontaminasyon riski olan olgular rapor edilmiş. • Çiğ yumurtadan kaçınmalıdır.(Kanıt C) • İntrauterin sepsise yol açan salmonelladan kontaminasyon riski vakalarda rapor edilmiştir.

  46. Diyet önerileri: • Meyve ve sebzeler: • Gebe kadınlar tüm meyve ve sebzeleri yemeden önce yıkamalıdır. Sebze ve meyve ile kirliyken temas eden kap ve elleri sıcak, sabunlu su ile yıkamalıdır.(Kanıt C) • Toksoplazma ve listerya kontaminasyon riski olan vakalar rapor edilmiştir.

  47. Diyet önerileri: • Et: • Gebe kadın pişmemeiş ve az pişmiş etten kaçınmalıdır. (Kanıt C) • Toksoplazma ile kontaminasyon riski olan vakalar rapor edilmiştir. • Karaciğer ve ürünleri az yenmelidir.(Kanıt C) • Fazla tüketimi vit A toksisitesine neden olur.

  48. Diyet önerileri: • Deniz ürünleri: • Gebe kadın köpek balığı, kılıç ve kiremit balığından kaçınmalıdır.(Kanıt B) • Kadın ve bebekte nörolojik anomalilere neden olacak yüksek düzey Hg maruz kalabilirler. • Dondurulmuş ve tütsülenmiş deniz ürünlerinden kaçınmalıdır.(Kanıt C) • Listerya ile kontaminasyon riski rapor edilmiş. • Pişmemeiş balık ve kabuklu deniz ürünlerinden kaçınmalıdır.(Kanıt C) • Parazit ve Norwalk-like virüsü ile kontaminasyon riski olan vakalar rapor edilmiştir.

  49. İzlem ve Öneriler: • 1-Kilo takibi • 2-Beslenme önerileri • 3-Sigara ve alkolün zararları • 4-Toksik madde ve ilaçların zararları • 5-Aşılar • 6-Egzersiz • 7-Cinsellik hakkında bilgilendirmek • 8-Diğerleri..

  50. 3-Sigara ve alkolün zararları: • Gebe kadınlar; • Tütün kullanımım için sorgulanmalıdır ve alışkanlıkları değiştirilmelidir.(Kanıt A) DDA bebeğe neden oluyor. • Alkolün kötüye kullanımı açısından taranmalıdır.(Kanıt B) • Alkol tüketiminin azaltılmasıyla gebe ve bebeği morbidite açısından olumlu etkileri kanıtlanmıştır.Fetal anomali. • Gebelik süresince alkol tüketiminin güvenlik sınırı bilinmemektedir.(Kanıt B). Kullanmamaları tavsiye edilir.

More Related