160 likes | 517 Views
MENAXHIMI I DIABETIT NE SISTEMIN PARESOR. TEMA1 NJOHURI TE PERGJITHSHME MBI DIABETIN. Diabeti është një çrregullim i metabolizmit të glukozës , si rezultat i të cilit kjo substancë mblidhet në sasi të larta në gjakun e njeriut .
E N D
MENAXHIMI I DIABETIT NE SISTEMIN PARESOR TEMA1 NJOHURI TE PERGJITHSHME MBI DIABETIN
Diabetiështënjëçrregullimimetabolizmittëglukozës, sirezultatitëcilitkjosubstancëmblidhetnësasitëlartanëgjakun e njeriut. Te njerëzit me diabet, pankreasioseprodhonpakoseaspakinsulinë, oseqelizatnukpërgjigjensiduhetndajinsulinëssëprodhuar. Kështu, glukozamblidhetnëgjak, rrjedhnëurinë, dhe del ngaorganizmipërmesurinës. Kështu, organizmihumbburiminkryesortëenergjisë, edhepsegjakupërmbansasitëmëdhatëglukozës.
Diabetimundtëjetëipranishëmnëformëtëtrellojevekryesore:Diabetimundtëjetëipranishëmnëformëtëtrellojevekryesore: • Diabetiitipit 1 • - Diabetiitipit 2 • - Diabetigestacional
Llojettjeratëdiabetit Përvecllojevetëpërmendura, ekzistojnëedhedisallojetëtjeratëdiabetit. Llojettjeratëdiabetitjanëatotëshkaktuaranga: - Defektetgjenetiketë beta qelizave(pjesa e pankreasitqëkrijoninsulinë) - Defektetgjenetikenëveprimin e insulinës, qërezultojnënëpaaftësitëorganizmitpërtëkontrolluarnivelet e glukozës, siçështëparëteleprekaunizmidhesindromaRabson-Mendenhall - Sëmundjet e pankreasitosegjendjettëcilatdëmtojnëpankreasin, sipankreatitisdhefibrozacistike
- Sasia e tepërt e hormonevetëcaktuaraqëvjenngadisagjendje – sikortizolitesindroma e Cushin – qëdëmtonpunën e insulinës. • - Barnatqëreduktojnëveprimin e insulinës,siglukortikosteroidet, osesubstancattëcilatshkatërrojnëinfeksionet e beta-qelizave, si rubella kongjenitaledhecitomegalovirusi • - Çrregullimet e rrallaimune, sisindroma e shtangiessë, njësëmundjeautoimune e sistemitnervorqendror- Sindromatgjenetiketëlidhura me diabetin, sisindroma Down dhesindromaPrader-Willi.
Diabetii tipi 1 Lloji 1 idiabetitështënjësëmundjeautoimune. Te rastiidiabetit, sistemiimuniorganizmitsulmondheshkatërronqelizat beta tëpankreasit, tëcilatprodhojnëinsulinën. Pankreasimë pas prodhonpakoseaspakinsulinë. Një person icili ka llojin 1 tëdiabetitduhettëmarrëçdoditëinsulinëpërtëjetuar. Lloji 1 idiabetitllogaritderirreth 10 përqindtëpacientëve me diabet. Ai prekmësëshumtifëmijëtdhetërriturit e moshavetëreja, pormundtëparaqitetnëçdomoshë.
Simptomat e llojit 1 tëdiabetitzakonishtzhvillohetbrendanjëperiudhetëshkurtër, edhepseshkatërrimiiqelizave beta mundtëfillojëvitemëherët. • Simptomatmundtëpërfshijnërritjetëetjesdheurinim, uritëvazhdueshme, rënienëpeshë, pamjetëmjegulldhelodhjetëskajshme. • Nësenukdiagnostikohetdhetrajtohet me insulinë, një person me llojin 1 tëdiabetimundtëpërfundojënëkomëdiabetikekërcënuesepërjetën, e njohurpoashtuedhesiketoacidozadiabetike.
Diabeti tipi 2 Diabetii tipi 2 është forma më e shpeshtë e diabetit. Rreth 90 derinë 95 përqindtënjerëzve me diabetjanëtëprekurngalloji 2. Kjoformë e diabetitmësëshpeshtiështë e lidhur me moshën, obezitetin, historinëfamiljaretëdiabetit, historitëmëhershmetëdiabetitgestacional, mosaktivitetfizikdhe me grupacionetëcaktuar. Rreth 80 përqindtënjerëzve me llojin 2 tëdiabetitjanëtëmbipeshëoseobezë (mbipeshë e tepruar).
Simptomat e tipit 2 tëdiabetitzhvillohengradualisht. • Shpërthimiityrenukështëaqimenjëhershëmsilloji 1 idiabetit. • Simptomatmundtëpërfshijnëlodhje, urinimtëshpeshtë, etjedheuritështuar, rënienëpeshë, pamjetëturbulltdheshërimtëngadalshëmtëplagëvedhepezmatimeve.
Diagnostikimi Analiza e nivelittëglukozësnëgjaknëgjendjeesëll (pa ngrënë) ështëanaliza e preferuarpërtëdiagnostikuardiabetintefëmijëtdhetërriturit (joshtatzënat). Analizaështëmë e besueshmekurbëhetnëmëngjes. Megjithatë, diagnostikimiidiabetitmundtëbazohetnëcilindoprejrezultatevetëtestevetëmëposhtme, tëkonfirmuarangari-testiminënjëditëtjetër:
Niveliiglukozësnëgjakmbi 200 mg/dL (11 mmol/litër) osemëimadhdyorë pas pirjessëndonjëpijeqëpërmban 75 gramëglukozëtëtreturnëujë. Ky test quhettesti oral itolerancësnëglukozë (TORG) - Testiirastësishëm(ibërënëçdokohë) inivelittëglukozësnëgjakprej 200 mg/dL (11 mmol/litër) osemëimadh, sëbashku me njëpranitësimptomavetëdiabetit.