420 likes | 768 Views
Þvagfærasýkingar barna. Sindri Valdimarsson , barnalæknir Sérfræðingur í nýrnalækningum barna Landspítala við Hringbraut,. Yfirlit. Faraldsfræði þvagsýkinga Afleiðingar þvagsýkinga – eru þær hættulegar? Einkenni þvagsýkinga Uppvinnsla og meðferð sjúklinga Myndgreining Guidelines
E N D
Þvagfærasýkingar barna Sindri Valdimarsson, barnalæknirSérfræðingur í nýrnalækningum barnaLandspítala við Hringbraut,
Yfirlit • Faraldsfræði þvagsýkinga • Afleiðingar þvagsýkinga – eru þær hættulegar? • Einkenni þvagsýkinga • Uppvinnsla og meðferð sjúklinga • Myndgreining • Guidelines • Sjúkratilfelli ef tími gefst
Faraldsfræði • Algengar sýkingar, oftar drengir fyrstu 6 mánuðina, oftar stúlkur eftir 1 árið. • Algengi ca 3-5% fyrstu 2 árin,
Orsakir • Ascenderandi bakteríur upp þvagrás • E.coli 80-90% • Klebsiella, proteus (strákar), staphsaphrophyticus (unglingar), enterobakter • “Óvanalegar bakteríur” enterokokkar, pseudomonas, staph epidermidis, H.infl, streptokokkar benda til anatómískra galla
Bakteríur <3 mánaða Febrile infants; N=1.656 Arch Pediatr Adolesc Med. 2002 Jan;156(1):44-54.
Þvagrækanir íslenskra barna Þvagræktanir 2008 og 2009 Heildarfjöldi þvagræktana – 1.962 börn <18 ára Sýklafræðideild LSH 10.4.2010
Þvagrækanir íslenskra barna Þvagræktanir 2008 og 2009 Heildarfjöldi þvagræktana – 1.962 börn <18 ára Sýklafræðideild LSH
Næmi sýklalyfja Sýklafræðideild LSH 2009; % S and I
Bacterial findings at index UTI and VUR The Swedish reflux study 2009
Bacterial findings and febrile recurrences The Swedish reflux study 2009
Bakteríur sem geta myndað steina í þvagfærum • Proteus • Klebsiella. • Pseudomonas • Enterobacter • Staphylococker • Mycoplasma (Ureaplasma urealyticum)
Afleiðingar örmyndunar í nýrum • Skert nýrnastarfsemi • Háþrýstingur • Fylgikvillar á meðgöngu Hversu algengt?
Langtímahorfur • Fáar langtíma rannsóknir • Flestar rannsóknir aftursýnar • Fjölbreytilegt þýði í rannsóknum • Urografíur notaðar í eldri rannsóknum • Greina einungis meiriháttar skaða • Ólíkir end-point í rannsóknum
Langtímahorfur • Fyrri rannsóknir sýndu hátt hlutfall sjúkling með lokastigs nýrnabilun, háþrýsting og toxemíu á meðgöngu. • Síðari rannsóknir sýna að við góðar aðstæður eru fylgikvillar sjaldgæfir 20-30 árum síðar. • Um 10% með GSH 70-79ml/min/1,73m2 og aðrir >80ml/min/1,73m2 • Marktækt hærri blóðþrýstingur
Afleiðingar þvagsýkinga • Betri langtímahorfur en fyrri rannsóknir bentu til • Áhætta tengd meðgöngu, sérstaklega ef bilateral nýrnaskaði • Eftirlit í 3-4 áratugi þarf áður en hægt er að segja fullnægjandi til um langtímahorfur • Langtíma eftirlit og meðferð barna með þvagfærarsýkingar getur minnkað líkur á fylgikvillum.
Horfur eftir þvagfærasýkingar • 25% með reflux, 2-3% gráðu 4-5 • Flestir einkennalitlir <48 klst eftir fyrstu sýklalyfjagjöf • 10-30% fá ör á nýra eftir nýrnasýkingu • 5-10% fá endurteknar sýkingar • Langtímafylgikvillar-sjaldgæfir • Háþrýstingur • Skert nýrnastarfsemi/ lokastigsnýrnabilun
Einkenni þvagsýkinga • <1 árs. • hiti, óværð, upppköst, niðurgangur og vanþrif • Eldri börn • óþægindi við þvaglát, tíð þvaglát og kviðverkir • Yngri börn stundum hitalaus • Eldri börn kvarta um bak/kviðverki • Blóðmiga • Einkennalaus sýking, ABU
Þvagprufa • Ástunguþvag: Áreiðanlegt sýni. Ráðlagt hjá börnum yngri en eins árs. • Þvagleggsþvag: Áreiðanlegt sýni. • Miðbunuþvag: Nokkuð áreiðanlegt. Ákjósanlegt að staðfesta jákvætt sýni með áreiðanlegra sýni eða endurteknu sýni. • Pokaþvag: Minna áreiðanlegt. Þarf að staðfesta jákvætt sýni með ástungu eða þvagleggsþvagi. Húðbakteríur menga oft sýni. Gagnlegt þegar sýni reynist neikvætt
Þvagsýni • Nítrít • Stelpur, ef jákvætt => bakteruria • Strákar, etv jákvætt vegna forhúðarflóru • Falsk jákvætt við blóðmigu • Hvít blóðkorna esterasi • Jákvætt styður greiningu, etv falsk jákvætt • Neikvætt talar gegn greiningu en útilokar ekki • Almenn rannsókn, etv smásjárskoðun • Ræktun!
Greining þvagsýkinga • Allur hreingróður úr þvagi og merki um bólgu • Talning ekki aðalatriði, blöðrutími hefur td áhrif • Neikvætt dífipróf útilokar ekki þvagsýkingu, sérstaklega hjá yngstu börnunum • Gramslitun hjálpar við val á meðferð • Gram neikvæðar bakt - oftast E. Coli • Gram jákvæðar bakt – oftast Enterococcar – Cephalospórín ónæmir • Biðja um: almenna ræktun-obs pyelonephrit ef óskað eftir bráðabirgðanæmi
Blóðprufur • CRP, endurtakist næsta dag ef hiti <1 dag fyrir prufu og CRP <70 • S-kreatínín • Na hjá yngstu börnunum (<3 mán) • Blóðræktun ef grunur um sepsis eða áætlað að gefa i.v. sýklalyf
Uppvinnsla • Hiti; hversu hár og hversu lengi? • Þvaglátasaga ( ef án bleyju) • Hægðatregða? • Ættarsaga? (sýkingar, bakflæði, blöðruvandamál) • Léleg þvagbuna? • Unglingar- sexual saga, STD • Skoðun: kynfæri, hryggur, kviður
Meðferð -ekki tæmandi listi • Nýrnasýking • Keflex (25 - 50 mg/kg/dag, gefið í 3-4 jöfnumskömmtum) • Amoxicillin/klavúlansýra 50/12,5mg/kg/d í 2-3 skömmtum ef grunur um gram jákv bakt • Ampicillin i.v. 100mg/kg/d í 3-4sk +Gentamicin i.v. 7,5mg/kg/d í 3 skömmtum • Cefotaxim i.v 100mg/kg/d í 3 skömmtum ef septískt barn eða uppköst hindra per os. (+ampicillin ef gram jákv bakt Fyrirbyggjandi meðferð: - Nitrofurantoin 1mg/kg/d (ekki ef <1 mán eða gauklasíunarhraði ) - Trimetoprim 0,5-1mg/kg/d • Blöðrubólga • Nitrofurantoin 3mg/kg/dag í 2 skömmtum • Keflex (25 - 50 mg/kg/dag, gefið í 3-4 jöfnum skömmtum • Selexid 20mg/kg/d í 3 skömmtum • Trimetoprim+/-sulfa 6mg/30mg per kg/d í 2 skömmtum – einnig við nýrnasýkingu ef næmi fyrir lyfi • Amoxicillin/klavúlansýra 50/12,5mg/kg/d í 2-3 skömmtum
Myndrannsóknir < 2ja ára • Ómun nýru / þvagfæri • DMSA ( 6 mán eftir sýkingu) ef áhættuþættir: • Hátt CRP , >70, eða hiti í >2 daga fram að meðferð ef CRP ekki mælt • Non E.coli baktería • Hækkað kreatínín (>30 µmól/L <1 árs og >40 µmól/L 1-2ja ára) • MUCG ef áberandi óeðlileg ómun eða DMSA og íhuga við endurteknar sýkingar
Myndrannsóknir > 2ja ára Nýrnasýking • Ómun nýru • DMSA nýru (6 mánuðum eftir sýkingu) ef kröftug sýking • Flæðimæling/blöðrutæming? – sérstaklega hjá strákum Blöðrubólga • Oftast ekki þörf á rannsóknum nema endurteknar sýkingar • Flæðimæling/blöðrutæming hjá strákum? Asymptomatísk bakteruria • Flæðimæling/blöðrutæming ef án bleyju, ómun • DMSA ef langvarandi
Áhættuþættir • Lélegþvagbuna • Þreyfanlegfyrirferð í kvið • Septískbörn • Bakteremía • Hækkað serum kreatínín • Hægsvörunviðmeðferð > 48klst • Önnurbaktería en e.coli • Óeðlileg prenatal ómunafþvagfærum • Endurteknarþvagfærasýkingar
DMSA fyrir sýkingu eftir sýkingu
Probabilityofdilated VUR and Bladder dysfunction The Swedish reflux study 2009
Swedish Reflux Study • Eligible patients • VUR grade III-IV • age 12-23 months • prospective, randomised, controlled and multicenter study • Aim to compare • prophylaxis, • endoscopic treatment • surveillance • 3 treatment arms • prophylaxis • endoscopic treatment • surveillance