1 / 52

Züleyha KAPLAN Beslenme ve Diyet Uzmanı

Züleyha KAPLAN Beslenme ve Diyet Uzmanı.

kenda
Download Presentation

Züleyha KAPLAN Beslenme ve Diyet Uzmanı

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Züleyha KAPLAN Beslenme ve Diyet Uzmanı

  2. Diyabet, ülkemizde görülme sıklığı giderek artan, ciddi organ kayıplarına yol açan ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen kronik bir hastalıktır. Diyabetli bireylerin yaşam kalitelerinin arttırılması, beslenme, egzersiz, tıbbı tedavi ve eğitimden oluşan dört temel faktörle mümkün olmaktadır.

  3. Yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte fiziksel aktivitenin diyabetin ortaya çıkmasının engellenmesinde, geciktirilmesinde ve komplikasyonların oluşmasında ve önlenmesinde önemli rolü olduğu bilinmektedir. ŞEKER HASTALIĞINI ÖĞRENMEK, ONU KONTROL ALTINA ALMANIN İLK ADIMIDIR.

  4. DİABETUS MELLİTUS(ŞEKER HASTALIĞI) • Pankreastan salgılanan insülin hormonunun yetersizliği veya insulinin etkisine dokularda direnç olması sonucu kandaki şeker miktarının yükselmesi ile ortaya çıkan ömür boyu devam eden bir hastalıktır.

  5. DİABETUS MELLİTUS-1 (ŞEKER HASTALIĞI) • Besinler, vücudun başlıca yakıtı olan şekere dönüşmek üzere parçalanırlar. Daha sonra bu şeker kana geçer ve kandaki şeker düzeyi yükselmeye başlar. Sağlıklı bireylerde kana geçen şeker pankreastan salgılanan insülin hormonu yardımıyla hücrelere taşınır.

  6. DİABETUS MELLİTUS-2 (ŞEKER HASTALIĞI) • Diyabetli bireylerde insülin eksik veya etkisiz olduğu için şeker hücre içine giremez ve kanda miktarı yükselir (HİPERGLİSEMİ). • Kan şekeri belli bir düzeyi geçince idrarla şeker atılmaya başlar. İdrardaki şeker miktarının artması ile sık idrara çıkma, aşırı susama ve çok su içme görülür.

  7. DİABETUS MELLİTUS-3 (ŞEKER HASTALIĞI) • İnsülin eksikliği veya yetersizliğine bağlı olarak hücreler glikozu kullanamaz; gerekli olan enerji yağlar ve proteinlerden sağlanır. Bunun sonucu diyabetli birey hem zayıfar, hem de idrarda keton (aseton) oluşur.

  8. DİABETİN TİPLERİ • Tip 1 diyabet : Vücut çok az insülin yapar veya hiç insülin yapmaz. • Tip 2 diyabet : vücut insülin yapar fakat yeterli kullanılmaz.

  9. NEDENLERİ Tip 1 diyabet: • Kalıtım • Pankreasa zarar veren virüsler • Vücudun kendi savunma sisteminde oluşan ve pankreastaki

  10. NEDENLERİ-1 Tip 2 diyabet: • Yaş (25 yaş üzeri) • Obezite • Kalıtım • Gebelik sırasında diyabet gelişimi • 4.5 kg’ dan ağır bebek doğuranlar • Stres • Hipertansiyon

  11. HANGİ SAĞLIK SORUNLARINA YOL AÇAR????? Hiperglisemi (kan şekerinin yükselmesi): Nedenleri; • Aşırı besin tüketimi • Yetersiz insülin ve/veya ilaç • Yetersiz egzersiz • Enfeksiyonlar Bulguları; • Susama • Sık idrar • İştah kaybı • Yorgunluk • Derin ve hızlı solunum • Deride kuruma ve kaşıntı • Bulanık görme

  12. HANGİ SAĞLIK SORUNLARINA YOL AÇAR????? Hipoglisemi (kan şekerinin düşmesi): Nedenleri: • Yetersiz besin tüketimi • Aşırı insülin ve/veya ilaç • Aşırı egzersiz Bulguları: • Terleme • Baş ağrısı • Baş dönmesi • Titreme • Aşırı halsizlik • Bulanık görme • Açlık hissi • Solukluk • Sinirlilik • Çarpıntı • Dikkat dağınıklığı

  13. Kan şekerinin sürekli yüksek olmasına bağlı olarak ileri dönemde önemli sağlık sorunları gelişebilir. • Kalp-damar hastalıkları • Böbrek sorunları • Göz sorunları, körlük • Felç • Ayak yaraları • Duyu kayıpları • Sık enfeksiyonlar • Yara iyileşmesinde gecikme • Cinsel sorunlar

  14. DİABET KONTROLÜ Diyabette tedavinin amacı kan şekerini normal sınırlarda tutarak diyabete bağlı gelişebilecek sağlık sorunlarının ortaya çıkışını engellemek veya önlemek, yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.

  15. DİABET KONTROLÜ-1 Diyabeti kontrol altına almanın ilk adımı onu öğrenmektir. • Eğitim • Fiziksel aktivite • Beslenme tedavisi • İnsülin ve/veya ilaç Diyabet tedavisinin birbirini tamamlayan parçalarını oluşturur

  16. DİABETİN KONTROLÜ-2 Diabetli hastaların tedavisinde ekip çalışması çok önemlidir. Bu ekip içerisinde • Hekim • Diyetisyen • Psikolog • Hemşire MUTLAKA yer almalıdır.

  17. BESLENME TEDAVİSİ Diyabetin kontrolünde temel yapı taşlarından biri beslenme tedavisidir. Amacı; • Arzu edilen metabolik kontrolü sağlamak; Açlık kan şekeri (AKŞ) : 70-120 mg/dl Tokluk kan şekeri (TKŞ) : <140 mg/dl HbA1c : <%6.5 Total kolesterol : < 200 mg/dl LDL kolesterol : < 100 mg/dl Trigliserit : < 150 mg/dl

  18. BESLENME TEDAVİSİ-1 • Diyabetin ileri dönemde ortaya çıkabilecek kronik komplikasyonlarını önlemek ve tedavi etmek, • Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığını kazandırmak; • Yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.

  19. Diyabetli bireylerin beslenme tedavileri; yaşına, boyuna, vücut ağırlığına, fiziksel aktivite durumuna, sosyo-ekonomik durumuna ve beslenme alışkanlıklarına göre diyetisyen tarafından hazırlanır. BESLENME PROGRAMI KİŞİYE ÖZELDİR.

  20. Diyabetli bireyler yeterli ve dengeli beslenebilmeleri için enerji ve tüm besin ögelerinden önerilen miktarlarda almaları gerekir.

  21. ENERJİ • Uygun vücut ağırlığının sağlanması ve sürdürülmesi diyabetin kontrolünde büyük önem taşımaktadır. Enerji dengesi, vücut ağırlığının korunmasını sağlar.

  22. ENERJİ-1 HARCANAN ENERJİ = ALINAN ENERJİ Bazal metabolizma diyetle/besinlerle Egzersiz /fziksel aktivite HARCANAN ENERJİ > ALINAN ENERJİ ZAYIFLAMA HARCANAN ENERJİ < ALINAN ENERJİ OBEZİTE/ŞİŞMANLIK

  23. Tip 2 diyabetik bireylerin % 80’i obezdir. Enerji alımının azaltılması ile ağırlık kaybı metabolik kontrolü olumlu yönde etkiler. Diyabetik bireylerin enerji gereksinmeleri saptanıp, kendilerine uygun enerjiyi diyetle almaları arzu edilen vücut ağırlığının sağlanması açısından önemlidir

  24. KARBONHİDRAT • En önemli enerji kaynağıdır. • Günlük diyetle mutlaka alınmalıdır. • Besinlerde bulunan karbonhidrat türleri şekerler, nişasta ve posa’dır. • Diyabetli bireye karbonhidrat kaynağı olarak önerilen besinler; tam taneli tahıllar, ekmek, kuru baklagiller, sebzeler, meyveler, süt ve süt ürünleridir.

  25. POSA Yiyeceklerin sindirilemeyen kısmıdır. Diyet posasının vücuttaki etkileri; • Kan şekerini yavaş yükseltir, • İnsülin ihtiyacını azaltır, • Tokluk hissinin oluşmasını sağlayarak ağırlık kontrolüne yardımcı olur. • Bağırsak çalışmasını düzenler, kabızlığı önler. • Kanda yağların yükselmesini önler.

  26. POSA-1 Diyetteki posa miktarını arttırmak için; • Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmeli, • Pirinç yerine bulgur tercih edilmeli, • Meyve suyu yerine meyve yenilmeli, kabuklu yenebilen meyveler iyice yıkandıktan sonra kabukları soyulmadan yenmeli, • Günde en az 5 porsiyon sebze/meyve yenmeli, • Öğünlerde salata yenmeli, • Kurubakalgiller sıklıkla tüketilmelidir (haftada 2-3 kez).

  27. PROTEİNLER • Vücudun büyümesi, gelişmesi ve yıpranan dokuların onarılmasında önemli görevleri vardır. Diyabet vücudun protein gereksinimini etkilemez. • Önerilen miktarlarda alınması gerekir. Ancak diyabete bağlı böbrek problemleri gelişmiş ise diyetle protein alımının sınırlandırılması gerekir

  28. YAĞLAR • Yüksek enerji veren besin ögeleridir. Besinlerle alınan yağ ve kolesterol miktarının fazlalığı şişmanlığa ve kalpdamar hastalıklarına yol açabilir.

  29. YAĞLAR-1 Diyetle alınan toplam yağ miktarı ; • Görünmez yağ (yiyeceklerin yapısında bulunan yağlardan) • Görünür yağ (yemeklere dışarıdan eklenen yağlardan) oluşmaktadır. Yağların miktarı ve cinsi kalp-damar hastalıklarının oluşumunda büyük önem taşır.

  30. YAĞLAR-2 Yağlar içerdikleri yağ asit türlerine göre gruplara ayrılırlar. • Doymuş yağlar: tereyağı, içyağı, kuyruk yağı, katı yağlar, et, süt, peynirde bulunan yağların büyük bir kısmı. • Doymamış yağlar; • - tekli doymamış yağlar: zeytinyağı, fındık yağı • - çoklu doymamış yağlar; 1. omega-6 serisi: ayçiçek, mısırözü, soya, pamuk yağı 2. omega-3 serisi: balık yağı

  31. YAĞLAR-3 Sağlığın korunmasında diyetle alınan yağ türlerinin belirli bir dengede olması önerilmektedir. Bunun için; • Kırmızı et yerine, tavuk, balık, hindi eti tercih edilmeli, • Haftada 1-2 porsiyon balık tüketilmeli, • Etli yemeklere ayrıca yağ eklenmemeli, • Yemeklerde katı yağ yerine sıvı yağ ( zeytinyağı/fındık yağı ve ayçiçek/ mısırözü/soya yağı) kullanılmalı ve mümkün olduğunca yağ miktarı azaltılmalı,

  32. YAĞLAR-4 • Haftada 2 kez yumurta yenilmeli, • Sakatatlar( karaciğer, beyin, böbrek vb.), doymuş yağ ve kolesterol içerikleri yüksek olduğu için tüketilmemeli, • Sosis, salam, pastırma, sucuk gibi et ürünleri tü- ketilmemeli, • Kuyruk yağı, iç yağı, tereyağ ve katı yağlar kulla- nılmamalı, • Yemekler pişirilirken kızartma ve kavurma yerine ızgara, haşlama veya fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.

  33. VİTAMİNLER VE MİNERALLER • Yeterli ve dengeli beslenen diyabetikler günlük vitamin ve mineral gereksinmelerini diyetle karşılayabilirler.

  34. DİYET TEDAVİSİ Diyet tedavisinde uyulması gereken 4 temel kural vardır • Günde 6 öğün beslenmek • 3 ana öğün (SABAH-ÖĞLE-AKŞAM) • 3 ara öğün (KUŞLUK-İKİNDİ-GECE) 2. Öğün atlanmamalı 3. Her 2.5-3 saatte bir yemek yenmeli 4. Önerilen miktarlarda yemek yenilmeli

  35. DİYET TEDAVİSİ-1 Diyet tedavisinde yeterli ve dengeli beslenme önemlidir. Bunun için besin gruplarından önerilen miktarlarda ve zamanlarda tüketilmesi gerekir.

  36. 1.GRUP: SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ Süt,yoğurt,peynir,çökelek, Besleyici değerleri Protein,kalsiyum ve fosfordan zengindir.Çok iyi riboflavin kaynağıdır.Folik asit ve diğer B vitaminlerini içerir.

  37. 2.GRUP: ET GRUBU Sığır,koyun,kümes hayvanları,av hayvanları,balıklar, kurubaklagiller,fındık,fıstık ve ceviz. Besleyici değerleri Protein kaynağıdır,demir,çinko ve B vitaminlerinden (Riboflavin, niasin, B6, B12) zengindirler.

  38. 3.GRUP: TAZE MEYVE VE SEBZELER Her türlü sebze ve meyveler Besleyici değerleri A vitamini,E,C,B vitaminleri, kalsiyum ve demirden zengindirler.

  39. 4.GRUP: EKMEK VE TAHILLAR Ekmek ve buğday, mısır,pirinç,makarna, bulgur vb.tahıllar Besleyici değerleri Karbonhidrattan zengindirler.Az miktarda protein içerirler.B12 dışındaki tüm B vitaminlerinden zengindirler.

  40. İLAÇ DİABETLİNİN TABAĞINDADIR!!!

  41. FİZİKSEL AKTİVİTE • Diabetus Mellitus olan hastalar hareketlerini yemeklerden • 2 saat sonra yapmalıdır. Ancak hareket yapmadan önce • TOKLUK KAN ŞEKERLERİNİ ölçmelerini gerekir. • Tokluk Kan Şekeri yemekten 2 saat sonra ölçülen şekerdir • Bu değer • 65 mg/dl altında ise yürüyüşe çıkmadan önce birşeyler yenilmelidir • 250-300 mg/dl ve yukarısı iseKESİNLİKLE yürüyüşe çıkmamalıdır.

  42. AYAK BAKIMI • Islak ve çıplak ayakla zemine basılmamalı • Ayaklar yıkandıktan sonra ayak parmak araları dahil olmak üzere kurulanmalı • Ayaklarda ayak terini alabilen kaliteli bir çorap olmalı • Kesinlikle sivri uçlu ayakkabı ve terlik giyilmemeli • Ayak tırnakları ayın hilal görüntüsünde kesilmeli • Ayakta çatlak varsa vazelin ya da gliserin sürülmeli, geçmiyorsa mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.

  43. DİABET AYAKKABISI VE DİABET ÇORABI

  44. ÖĞÜN SAYISI VE ZAMANI Yemeklerin miktarı ve cinsi kadar, tüketim zamanları da büyük önem taşır. Önerilen besinlerin zamanında ve önerilen miktarlarda yenilmesi hipo ve iperglisemiyi önler. Uzun aralıklarla düzensiz yemek yenmesi hipo ve hiperglisemiye yol açar.

  45. ÖĞÜN SAYISI VE ZAMANI BİREYSEL KAN GLİKOZ TAKİBİ İDEAL ÖĞÜN ARALIĞI VE MİKTARINA YARDIMCI OLUR 3 ANA 3 ARA ÖĞÜN TÜKETİLMELİDİR

  46. DİABET KOMPLİKASYONLARI Diabet hastası hekim tarafından uygulanan ilaçları, diyetisyen tarafından verilen diyetleri ve hareketleri yapmadıkları takdirde birtakım rahatsızlıklarla karşılaşabilir.

  47. DİABET KOMPLİKASYONLARI-1 • KALP HASTALIKLARI • GÖZ

  48. DİABET KOMPLİKASYONLARI-2 • BÖBREK HASTALIKLARI • NÖROLOJİK(SİNİR) RAHATSIZLIKLAR • DİABETİK AYAK

More Related