210 likes | 555 Views
Zanieczyszczenia chemiczne. Azotany (V) Azotany (III) Nitrozoaminy. Azotany w żywności. W produktach mięsnych jako skutek stosowania dozwolonych środków konserwujących
E N D
Zanieczyszczenia chemiczne Azotany (V) Azotany (III) Nitrozoaminy
Azotany w żywności • W produktach mięsnych jako skutek stosowania dozwolonych środków konserwujących • W warzywach jako skutek stosowania nawozów azotowych w rolnictwie. Duże ilości azotanów kumulują m.in. sałata, szpinak, rzodkiewka, buraki, marchew • Zanieczyszczenie wód i gleby ściekami komunalnymi, przemysłowymi i odchodami zwierzęcymi
Azotany (III) Do 1 kg produktów mięsnych można dodać maksymalnie: • 100-180 mg azotanów (III) lub 150-300 mg azotanów (V) W 1kg gotowego produktu maksymalnie może pozostać: • 50-175 mg azotanów (III) lub 10-250 mg azotanów (V)
Azotany (V) • Dodaje się do mleka(maks. 250mg/kg)w czasie produkcji serów podpuszczkowych dojrzewających aby zabezpieczyć przed rozwojem bakterii powodujących wady serów (tzw. wzdęcia) • Azotany (V) ulegają redukcji do azotanów (III), które ograniczają wzrost bakterii i wydzielanie przez nie CO2
Woda do picia Dopuszczalna zawartość: • azotanów (V) - 50 mg/l • azotanów (III) – 0,50 mg/l
ADI • Azotanów (V) – 3,65 mg/kg m.c./dzień • Azotanów (III)– 0,07 mg/kg m.c./dzień (nie dotyczy dzieci < 3 miesiąca życia)
Toksyczność azotanów (V) • Są to związki stosunkowo mało toksyczne, ale drażnią błonę śluzową przewodu pokarmowego • W przewodzie pokarmowym pod wpływem flory jelitowej, szczególnie przy niskim pH, ulegają redukcji do azotanów (III) • Azotany (III) powstają także podczas przechowywania warzyw z azotanów (V) pod wpływem redukcji mikrobiologicznej (Bacillus, Aerobacter, Escherichia)
Przemiana azotanów (V) • Redukcja azotanu (V) do azotanu (III) a następnie jego redukcja do jonu amoniowego NH4+
Przemiana azotanów (V) • Jednak przy nadmiarze jonów NO3- a tym samym NO2-,w jelicie grubym następuje reakcja azotanów (III) z aminami i amidami przy udziale bakterii jelitowych (reduktaza azotanowa) i wytworzenie nitrozoamin
Przemiana azotanów (V) • Dieta bogata w azotany (V) sprzyja endogennej reakcji nitrozowania i powstawaniu nitrozoamin • Reakcja ta zachodzi głównie w żołądku, czemu sprzyja niskie pH • Z żołądka związki nitrozowe mogą z krwią przenikać do innych narządów • W jelicie grubym również zachodzą reakcje nitrozowania przy udziale bakterii Escherichia, Pseudomonas, Proteus, Klebsiella, Neisseria
Toksyczność azotanów (III) • powodują przejście hemoglobiny w methemoglobinę Hb(Fe2+) + azotan (III)→ MetHb(Fe3+), która nie ma zdolności odwracalnego wiązania tlenu • Najbardziej wrażliwe na methemoglobinemię są dzieci • Objawy: sinica, duszność, senność, spadek ciśnienia
Toksyczność azotanów (III) • łączą się z aminami drugo- i trzeciorzędowymi oraz z zasadami amoniowymi w wyniku czego powstają nitrozoaminy
Aminy tworzące z azotynami toksyczne nitrozwiązki w organizmie to aminy zawarte w: • Produktach spożywczych (sery, ryby, mięso, marynowane ryby, warzywa) • Pestycydach – pochodne kwasu karbaminowego, alkilo- i ditiokarbaminowego, mocznika, tiomocznika • Lekach: • przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwmalaryczne • przeciwbólowe • przeciwdepresyjne, uspokajające i przeciw parkinsonizmowi • przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne
Nitrozoaminy • Powstają w produktach spożywczychw wyniku różnych procesów technologicznych i kulinarnych
N-nitrozodimetyloamina (NDMA) • Najczęściej występująca nitrozoamina w pożywieniu a także endogenna • Notowano przypadki ostrego zatrucia • W badaniach na zwierzętach wykazano, że powoduje uszkodzenie wątroby, owrzodzenie, krwawienie z jelit oraz działa drażniąco na błony śluzowe
Toksyczność nitrozoamin • Są związkami toksycznymi uszkadzającymi funkcje wątroby, rakotwórczymi, mutagennymi i teratogennymi