190 likes | 393 Views
Medicamenteuze pijnbestrijding. NVMO 2002 MHJ van den Beuken-van Everdingen. PIJN (IASP 1979). ‘Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging’.
E N D
Medicamenteuze pijnbestrijding NVMO 2002 MHJ van den Beuken-van Everdingen
PIJN (IASP 1979) ‘Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging’
Pijn is au! ‘Pijn is wat degene die pijn heeft, zegt dat het is. En het bestaat telkens als hij zegt dat het bestaat’ (McCaffery 1979)
Incidentie van pijn per type kanker Uit: Oxford Textbook of Palliative Medicine
Pijn bij kanker is totale pijn Uit: Pain System 1992
Pijnfrequentie • 20% 1 soort pijn • 80% 2 of meer soorten pijn • 33% meer dan 4 soorten pijn
WHO pijnladder 3 severe Morfine Fentanyl Methadon Oxycodon Hydromorfon 2 moderate Codeïne Tramadol Buprenorfine 1 mild Paracetamol NSAID’s Aspirine
Opioiden en hun receptoraffiniteit Hoog buprenorfine sufentanyl fentanyl methadon morfine pethidine Laag tramadol
Opioiden en hun verdelingsvolume Lipofiel fentanyl methadon morfine oxycodon Hydrofiel hydromorfon
Opioid rotatie? Redenen: • Verbeteren analgesie • Verminderen bijwerkingen • Andere toedieningsroute • Verbeteren compliance
Hoe roteren? In verband met incomplete kruistolerantie: equivalente 24-uurs dosering min 25-50%
Klassen adjuvante analgetica • Tricyclische antidepressiva • Anti-epileptica • GABA-agonisten • Alfa-2-adrenerge agonisten • Benzodiazepines • Lokaal anaesthetica • NMDA-receptor antagonisten • Corticosteroïden • (Antibiotica)
Tricyclische antidepressiva • Door verhogen mono-amine concentratie in de afdalende mono-amine banen in de dorsale hoorn • Dosering ± 1/5 van effectieve dosis voor depressie, gemiddeld 50 mg/dag • Response tijd is 48 – 72 uur • Interactie met vele neurotransmitters: noradrenaline, acetyl-choline, histamine, serotonine, dopamine • Als één antidepressivum niet werkt heeft switchen geen zin
Anti-epileptica • Werken allemaal op verschillende wijze, wel allemaal stabilisatie membraan potentiaal • Effect binnen 2 dagen • Normale anticonvulsieve dosering nodig • Wanneer één anti-epilepticum niet werkt, wel zinvol andere te proberen • Mn. werkzaam bij schietende, stekende pijnen
NMDA-receptor antagonisten • NMDA(N-methyl-D-aspartaat) receptor is een van de receptoren voor de excitatoire neurotransmitter glutamaat • Belangrijke rol in neuroplasticiteit van ruggenmerg • Belangrijk in ontstaan van neuropathische pijn • Kent ‘wind-up’ fenomeen
Conclusies • opioiden blijven hoeksteen • roteren kan zeer zinvol zijn • (tricyclische) antidepressiva en anti-epileptica zijn eerste keus bij neuropatische pijn • NMDA-receptor antagonisten zijn de belofte