Marta Petelewicz Katedra Socjologii Ogólnej IS, UŁ

1. Jakość życia dzieci z enklaw biedyRozdźwięk pomiędzy potrzebami nastolatków mieszkającychw enklawach biedy, a działaniami instytucji systemu wsparcia społecznego Marta Petelewicz Katedra Socjologii Ogólnej IS, UŁ

2. Projekt "Wzmocnić szanse i osłabić transmisję biedy wśród mieszkańców miast województwa łódzkiego - WZLOT" współfinansowany przez Unię ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Działania 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Projekt realizowany przez Katedrę Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej Koordynator projektu: prof. W. Warzywoda-Kruszyńska Lipiec 2008 – czerwiec 2010

3. Ryzyko biedy i wykluczenia społecznego Podstawowe założenie Doświadczanie biedy Zamieszkiwanie w enklawie biedy + Dzieciństwo Pośredniczący wpływ działania systemu wsparcia społecznego Dorosłość

4. Enklawy dziecięcej biedy w Łodzi http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/91484 • Charakterystyka obszaru: • Zdewastowana substancja mieszkaniowa • Brak terenów zielonych • Brak infrastruktury przeznaczonej dla dzieci Koncentracja w centrum miasta i jego najbliższej okolicy Metodologia: rejon szkoły podstawowej, w której udział uczniów otrzymujących bezpłatne dożywianie przekracza 25%

5. Badania empiryczne Faza poprzedzająca badania kwestionariuszowe: analiza systemu wsparcia nakierowanego na dzieci i młodzież, analiza działań podejmowanych przez łódzkie instytucje systemu wsparcia Równolegle z badaniem kwestionariuszowym: rozmowy z dyrektorami szkół

6. Adolescenceis a developmentaldisturbance. Anna Freud „Kim jestem? Dokąd zmierzam?" Tożsamość Role społeczne Relacje społeczne (rówieśnicy, partner, rodzice) Moralność Poczucie własnej wartości Czas kryzysu Jest to okres szczególnie trudny dla nastolatków doświadczających biedy i wykluczenia społecznego • Wykluczenie z aktywności i doświadczeń dostępnych dla innych dzieci • Wczesne zakończenie edukacji, zmarnowany potencjał • Narażenie na zachowania ryzykowne ALE

7. Bieda i dobrostan – awers i rewers Konwencja Praw Dziecka Artykuł 27 1.Państwa-Strony uznają prawo każdego dziecka do poziomu życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu. 2. Rodzice (rodzic) lub inne osoby odpowiedzialne za dziecko ponoszą główną odpowiedzialność za zabezpieczenie, w ramach swych możliwości, także finansowych, warunków życia niezbędnych do rozwoju dziecka. 3. Państwa-Strony, zgodnie z warunkami krajowymi oraz odpowiednio do swych środków, będą podejmowały właściwe kroki dla wspomagania rodziców lub innych osób odpowiedzialnych za dziecko w realizacji tego prawa oraz będą udzielały, w razie potrzeby, pomocy materialnej oraz innych programów pomocy, szczególnie w zakresie żywności, odzieży i mieszkań. Dotychczas dochód rodziny stanowi najważniejszy wskaźnik biedy dziecka na poziomie UE, a w związku z tym cel unijnej polityki. Nie umniejszając znaczenia dochodu dla funkcjonowania dziecka i jego szansy na sukces w życiu dorosłym, obraz jest znacznie bardziej złożony.(J. Hainsworth, Eurochild General) Jej [biedy doświadczanej w dzieciństwie i młodości] zasadniczym wyróżnikiem jest podleganie wielowymiarowej deprywacji wpływającej na rozwój oraz zagrożenie, że zostanie przeniesiona w okres dorosłości, a więc ulegnie utrwaleniu a nawet transmisji do następnej generacji . (W. Warzywoda-Kruszyńska )

8. Wielowymiarowość biedy dzieci Wymiary deprywacji/dobrostanu [%] Satysfakcja z życia M-8,19; SD-1,725 6 i mniej – 14% 5 i mniej – 9%

9. T ! Zbyt zamożni by otrzymać pomoc – zbyt biedni na …

10. Wnioski Można zaobserwować rozdźwięk pomiędzy ofertą systemu wsparcia społecznego, a potrzebami nastolatków doświadczających biedy. Szczególnie daje się zauważyć deficyt wsparcia o charakterze niematerialnym. Dobrostan i bieda powinny być ujmowane w perspektywie dynamicznej – cyklu życia. Proponowane rozwiązania (ale też operacjonalizacja) powinny być „skrojone na miarę” sytuacji poszczególnych grup wiekowych W przypadku nastolatków bardzo istotne jest wsparcie ze strony psychologicznej, które mogłoby przeciwdziałać praktykom samoekskluzyjnym, poczuciu niższości i alienacji, wynikającym z niższego statusu materialnego i związanej z nim ograniczonej możliwości uczestnictwa w „normalnych” aktywnościach , które są udziałem rówieśników Jedynie działania kompensujące deficyty we wszystkich sferach życia pozwolą na prawidłowy rozwój dzieci – realizację ich potencjału, a co za tym idzie wyrównanie szans życiowych i zmniejszenie ryzyka transmisji biedy i wykluczenia społecznego w przyszłości.