150 likes | 276 Views
Taalverschuiving en taalbehoud in Europa: een kijk op de situatie van autochtone taalminderheden. Jeroen Darquennes (Pluri-LL, FUNDP, Namur). Taaldiversiteit. Taaldiversiteit in Europa. Taalminderheden. Taalgemeenschap = ‘ taalminderheid ’
E N D
Taalverschuiving en taalbehoud in Europa: een kijk op de situatie van autochtone taalminderheden Jeroen Darquennes (Pluri-LL, FUNDP, Namur)
Taalgemeenschap = ‘taalminderheid’ • andere taal en cultuur t.o.v. omringende meerderheid taalminderheid • verschil in sociale status en machtspositie t.o.v. omringende meerderheid taalminderheid • verschillen in sociale status en machtspositie weerspiegelen zich in • geringere status en geringer prestige • geringere graad van institutionalisering en legitimering van minderheidstaal t.o.v. meerderheidstaal
Taalverschuiving • Gevolg: uiteenlopende vormen van taalverschuiving • d.w.z.: intergenerationele afname van gebruik van minderheidstaal (ten voordele van meerderheidstaal) in enkele of meerdere publieke, semi-publieke en/of private taalgebruiksdomeinen • Taalverschuiving = non-lineair proces • In vele gevallen: • vitaliteit rust op schouders van de oude(re) generatie • nauwelijks sprake van intergenerationele continuïteit
Taalbehoud • Hoe streven naar taalbehoud? • bron van inspiratie: taalbeleid en taalplanning in … • Catalonië • Baskenland • Wales • …
Taalpolitiek, taalbeleid, taalplanning: 3 dimensies • Corpusdimensie • Codificatie, standaardisering en/of modernisering van lexicon, grammatica en orthografie • Statusdimensie • Sociale status en functionele verspreiding van een taal (niet noodzakelijk verbonden met toename van aantal sprekers) • Taalverwervingsdimensie • Toename van het aantal sprekers
succes van taalbeleid / taalplanning • combineren van complementaire ‘top-down’ en ‘bottom-up’ maatregelen op micro-, meso- en macroniveau • SMiLE-studie (Support for Minority Languages in Europe), benadrukt drie voorwaarden … • Capacity (competenties) • Opportunity (taalgebruiksmogelijkheden) • Desire (wil / verlangen)
Taalbeleid / planning berust op (consensus m.b.t.) … • opmaken van balans • identificeren van noden • koppeling van noden aan doelstelingen • uitwerken van stappenplan om doelstellingen te bereiken • formuleren van evaluatiecriteria om effectiviteit van maatregelen te toetsen / maatregelen bij te sturen
Strategieën (voorbeelden) • Competenties (capacity) • Rol van het onderwijs (levenslang leren) • Immersie • CLIL / EMILE • Education plurilingue / didactique intégrée • …
Taalgebruiksmogelijkheden (opportunity) • aanbod vraag • aanbod gericht op • voor de hand liggende domeinen: publieke administratie, justitie, gezondheidszorg, cultuur, radio & tv • ‘alternatieve’ domeinen: regionale / lokale economie; ‘nieuwe’ (sociale) media
Wil / verlangen / identificatie (desire) • streven naar prominente plaats voor minderheidstaal in deelgebieden van samenleving die brede lagen van de bevolking aanspreken • zich hoeden voor al te agressief, opzichtig en artificieel promoten van minderheidstaal
Vooruitzichten • “The difficulties of language maintenance are by now very well known, but the central justification for emphasising greater holistic perspectives is that maintenance and revitalisation efforts rely on much more than language, education and culture. And yet too few of our language planning agencies are really able to grapple with the multifaceted elements required, being limited to social mobilisation programmes, educational activities and marketing campaigns. Hence they are bereft of any structural, and hence lasting, influence on issues of mainstream economic growth, regional development policy, labour migration, investment strategies and the like, all of which influence the vitality (or morbidity) of language networks and communities. Language planners conventionally cite the extra-linguistic impediments to effective policy implementation, but rarely engage such factors head on, presuming that they fall within the remit of other professional disciplines.” (Williams 2008: 126).
Bibliografie • Extra, Guus/ Gorter, Durk (2009): Regional and immigrant minority languages in Europe. In: Hellinger, Marlis/ Pauwels, Anne (eds.): Handbook of Language and Communication: Diversity and Change. Berlin: de Gruyter, 15-52. • Grin, François et al. (2002): Support for Minority Languages in Europe. Brussels: European Commission. • Haarmann, Harald (2002): Kleines Lexikon der Sprachen. Von Albanisch bis Zulu. München: C.H. Beck. • Haarmann, Harald (2006): Weltgeschichte der Sprachen. München: C.H. Beck. • Williams, Colin H. (2008): Linguistic minorities in democratic context. Basingstoke: Palgrave Macmillan.