Sağlıkta dönüşüm nedir?

1. Sağlıkta dönüşüm nedir? Dr.Mehmet Zencir TTB-Halk Sağlığı Kolu

2. Sağlıkta Deformasyondur

3. Emekçi sınıfların tarihsel kazanımlarına saldırı • Araç: devletin yeniden yapılanması

4. Değişim-Deformasyon • kamucu anlayışla yürütülen her aşamaya müdahale-piyasalaştırma, • sağlıkta meta kültürünü sağlık çalışanlarına ve halka benimsetme, • toplum yerine bireyi öne koyma, • dayanışma yerine rekabet, • kuşaklar arası yaklaşım yerine gemisini kurtaran kaptan

5. Sağlıkta dönüşüm yeni değil • 1980 darbesi ile şekillenen sürecin tüm hükümetleri

6. Nasıl gerçekleştirildi? • Kamunun çökertilmesi • Piyasanın önünün açılması

7. Üniversitelerin rolü • Bilimle politikayı karıştırmama anlayışının egemenliği • Neoliberal rüzgarın peşine takılma • Ekonomik katkılar • Sürecin engellenemezliğine olan inanç

8. Önce üniversiteler • Sonra kamu hastaneleri • En son sağlık ocakları

9. Sağlıkta dönüşümün önemli köşe taşları

10. Yarı zamanlı çalışma (part time)

11. Üniversitelerde özel hasta bakımı

12. Kamu yatırımlarında azalma • Özel sektöre yapılan teşvikler

13. Sağlık çalışanlarının ücretlerinin düşük tutulması

14. Koruyucu sağlık hizmetlerinin önemsenmemesi

15. Katkı payları

16. Döner sermaye ve performans

17. Döner sermaye Döner sermaye uygulamasını tanımlayan ilk yasa: • 09.01.1961 tarihinde yürürlüğe giren 209 Sayılı “Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’na Bağlı Sağlık Kurumları İle Esenlendirme Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun”dur. • Amaç: kar etme değil, tedavi kurumlarının satın alma ve kiralandırmalarda yetkilendirerek, bürokrasiyi azaltmak.

18. Döner sermaye-kar mantığı 209 sayılı yasada değişiklikler yapan ve 27.06.1983 tarihinde yürürlüğe giren 2907 sayılı yasa ile; • Döner sermayeli kuruluşlara, ürettikleri mal ve hizmetler ile yaptıkları alımları fiyatlandırma yetkisi verilmiştir • Böylece bu kurumlar bağımsız ve kâr amaçlı işletmeler durumuna getirilmişlerdir.

19. Döner sermaye-kar mantığı Yine 209 sayılı yasada 27.06.1989 tarihinde 375 sayılı Yasa Gücünde Kararname ile yapılan değişikliklerle; • her türlü hak edişi (istihkakı) ve giderleri döner sermayeden ödenmek koşuluyla yataklı sağaltım kurumlarında dışardan personel çalıştırılmasına olanak sağlanmış, • ayrıca döner sermaye gelirlerinin % 50'sinin kendi personeline ek ödeme olarak dağıtılabileceği kabul edilmiştir

20. Döner sermaye-kar mantığı Son olarak 209 sayılı yasada yapılan bir değişiklikle 23.01.2001 tarihinde 4618 sayılı yasanın yürürlüğe girmesi ile; • Birinci Basamak sağlık kurumlarında da döner sermaye uygulamasına geçilmiştir

21. “PERFORMANS” DEĞİL “HİZMET BAŞI ÖDEME”

22. İlaç kısıtlamaları • Vaka başı ödeme

23. Sözleşmeli personel

24. Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmündeki Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Kanun No: 4924 Kabul tarihi: 10.07.2003 Resmi gazete: 24.07.2003/25178

25. 657 sayılı yasaya ince bir ek Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı ile ilgili maddeye(Madde 36), “Bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetler, lüzumu halinde bedeli döner sermaye gelirlerinden ödenmek kaydıyla, Bakanlıkça tespit edilecek esas ve usullere göre hizmet satın alınması yoluyla gördürülebilir.”

26. Sözleşmeli yaygınlaşıyor • Aile Hekimliği • Kamu Yönetimi Temel Kanunu

27. Hizmet satın alma (taşeronlaştırma)

28. Önce sağlık hizmeti dışındaki hizmetler • Sonra sağlık hizmetleri • Üniversite-kamu hastaneleri-sağlık ocakları

29. Hizmet satın alımı: Taşeronlaştırma “Sağlık ve Yardımcı Sağlık Personeli Tarafından Yerine Getirilmesi Gereken Hizmetlerin Satın Alma Yoluyla Gördürülmesine İlişkin Esas ve Usuller” 05.05.2004 tarihindeResmi Gazete’de yayınlandı

30. Taşeronlaştırma ne getiriyor? • Satın alınacak olan hemşirelik hizmetinin şekli ve zamanı, süresi, tutulması gereken haftalık ve aylık nöbetler, 4857 sayılı İş Kanunu ile yürürlükteki mevzuata aykırı olmayacak ve haftalık 45 saatlik çalışma süresini geçmeyecek şekilde idarece belirlenecektir.” • Hastalık, doğum, tutuklanma gibi herhangi bir sebeple bir sözleşme dönemi içerisinde farklı zamanlarda veya bir defada olmak üzere toplam yirmi (20) günden fazla süre ile hizmet sunamaması, ………….. sözleşme feshedilerek, haklarında Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 23 üncü maddesi uygulanır.

31. Taşeronlaştırma ne getiriyor? • Kısa süreli hizmet alımı; gerekli hallerde sağlık personeli çalıştırma (Denizli Devlet Hastanesi örneğinde 4 aylık) • “İdarece, tüzelkişi yükleniciye bağlı olarak çalışan personelden yazılı olarak değiştirilmesi istenenler, ikinci bir ikaza gerek görülmeden derhal değiştirilecektir.”

32. Özelden hizmet alımı

33. SSK’nın Dışarıdan Satın Aldığı Sağlık Hizmetleri (%)

34. Hizmet ve Mal satın alımı (Sağlık Bakanlığı); • 2005- ve 2006 harcamaların %30’una ulaşmış durumda.

35. İlaç firmalarının tekelindeki sürekli eğitim

36. SSK’nın sağlık bakanlığına devri

37. Neden SSK??? • Entegre hizmet sunumu • Finansman • Hizmet sunumu • Kamu eczacılığı, kendi ilaç fabrikaları • Toplu ilaç alımı ve eşdeğer ilaç uygulaması

38. Devir sonrası • SSK’nin kişi başı sağlık harcaması 124 dolardan316 dolara yükselmiştir.

39. Yeni açılan tıp fakülteleri, sağlık yüksek okulları

40. Aile hekimliği

41. Aile Hekimliği Sağlık Çalışanları için “Esnek Çalışma” modelidir. Küreselleşmenin esnek çalışması

42. Aile hekimliği-Esnek çalışma • Yapılacak işler belirsiz • Çalışma saatleri belirsiz • Tatiller belirsiz • Çalışma mekanı belirsiz • Ücretler belirsiz • Çalışanlar arasında ayrım • Örgütsüzlük

43. Aile hekimliği-Sağlık Ortamı • Patronlarda değişim ve artma • İşletmecilik ile ilgili işler • Kimliksizleşme • Süreksizlik • Sosyal ve etik sorunlar • Baskılar • Daha fazla çalışma • Daha az kazanma • İşsizlik

44. Aile Hekimliği-Toplum Sağlığı • Tedavi edici hizmetler ön planda • Koruyucu hizmetlerde azalma

45. Genel Sağlık Sigortası

46. Genel Sağlık Sigortası • Prim toplamayı esas alan bir sistem (ikinci vergilendirme) • Teminat paketi • Katkı payları • Tamamlayıcı sigorta • Sözleşmeli personel çalıştırma • Finansman kurumu

47. Kamudan Özele Kaynak Aktarımı

48. Kamunun çökertilmesi bilinçli • Kamu denetimi yok

49. SAĞLIK BAKANLIĞI ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARINI DENETLEMİYOR! İstanbul 3. İdare Mahkemesi ilginç bir karara imza attı. Sağlık Bakanlığı, özel hastanede gerçekleştirilen bir ameliyat sonrası yoğun bakımda ölen bir hastanın yakınlarına, hastanedeki "denetim" görevini yerine getirmediği için tam 137 milyar lira tazminat ödemeye mahkum edildi. http://www.barobirlik.org.tr/calisma/basinda_yargi/2004/06/22.htm

50. Halkın sağlığı hak olarak görmemesi