8 . Hafta Makroekonomiye G iriş

1. 8. HaftaMakroekonomiye Giriş

2. Makroekonomi ... • ekonominin bütünüyle ilgilenir • genel toplamlarla ilgilidir (toplumsal talep gibi) • iktisadi konular hakkında mikroekonomi deolduğu gibi çalışır.

3. Makroekonomi deki bazı anahtar terimler • Enflasyon • genel fiyat seviyesi değişme oranı • İşsizlik • iş arayan işsiz insan sayısı • Hasıla (Çıktı) ya da (Üretim) • reelgayri safi milli hasıla (GSMH) ekonominin toplam gelirini ölçer • ekonomideki toplam üretimle yakından ilgilidir

4. Diğer anahtar terimler • Ekonomikbüyüme • reel GSMH’daki artışlar, ekonomideki toplam üretimin artması anlamına gelir • Makroekonomik politika • ekonominin genel performansını etkilemek için hükümetin kullandığı politikalar

6. İngiltere, ABDveAlmanya’da enflasyon1960 - 2001

7. İngiltere, ABDveAlmanya’da işsizlik

8. İngiltere, ABDveAlmanya’da ekonomik büyüme

9. I C + I C S Hanehalkları Firmalar Y Gelir, harcama ve üretimin ekonomik çevrimi

10. I C + I + G C + I + G - Te C S G Te Hanehalkları Hükümet Firmalar B - Td Y + B - Td Y Ekonomik çevrimde hükümet

11. Dış Alem • biz dışardan mal ve hizmet satın alırız, yani ithal ederiz • yerli firmalarımız mal ve hizmetlerini dışarı satarlar, yani ihracat.

12. GSYİHveGSMH • Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) • yerli ekonomide yerleşik üretim faktörleri tarafından üretilen hasılayı ölçer • Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) • ülke vatandaşları tarafından üretilen üretimi ölçer • GSMH = GSYİH + dışardan gelen net gelir

13. Milli gelir (hasıla) üç şekilde hesaplanır • Harcama • ekonomideki harcamaların toplamı • Y = C + I + G + X - Z • Gelir • faktörlere yapılan ödemelerin toplamı ör. ücret, kar, vs. • Üretim • ekonomide üretilen toplam üretim (katma değer)

14. GSMH neyi ölçer neyi ölçmez? • Dikkat gerektirenler: • reelvenominalölçüler • nüfus değişmelerini hesaba katmak • refah değişmeleri

15. Üretim ve Toplam Talep

16. Kısa dönemde toplam üretim • Potansiyel üretim • tüm üretim faktörleri istihdam edildiğinde üretilebilecek üretim • Gerçekleşen üretim • bir dönem içerisinde gerçekleşen üretim • potansiyel seviyeden farklı olabilir

17. Bazı basitleştirici varsayımlar • Fiyatlar ve ücretler sabit • Toplam üretim miktarı talep-yanlı belirlenir • “Keynesian” model • Şimdilik: • hükümet yok • dış ticaret yok • İleride bu varsayımları kaldırıcaz

18. Toplam talep • Hhükümet ve dış ticaret olmadığında, toplam talep iki kısımdan oluşur: • Yatırım • firmaların fiziki sermaye & envanterlerinearzulanan veya planlananeklemeler • şimdilik otonom olduğunu varsayalım • Tüketim • mal ve hizmetlere olan hanehalkı talebi • AD = C + I

19. Tüketim talebi • Hanehalkıgelirini TÜKETİMveTASARRUF arasında dağıtır • Kişisel harcanabilir gelir • hanehalkının harcayabileceği ya da tasarruf edebileceği gelir • faktör arzından elde edilen gelir (+ transferler-vergiler)

20. Gelir sıfırken, arzulanan tüketim 8 (“otonom tüketim”). Marjinal tüketim eğilimi fonksiyonun eğimi) 0.7 – yani, her £1 gelirin, 70p kadarı tüketilmektedir. 8 Tüketim fonksiyonu Tüketim fonksiyonuher gelir seviyesinden arzulanan toplam talebi gösterir C = 8 + 0.7 Y Tüketim 0 Gelir

21. Tasarruf fonksiyonu Tasarruf fonksiyonu, her gelir düzeyi için arzulanan tasarrufu gösterir. Tasarruf S = -8 + 0.3 Y Tüm gelir tasarruf edildiği ya da tüketime harcandığı için, tasarruf fonksiyonu tüketim fonksiyonundan çıkarılabilir ya da tam tersi. 0 Gelir

22. AD = C + I I AD fonksiyonu C ve I’nın yatay toplamıdır. (şimdilik I otonom varsayılıyor.) Toplam talep Toplam talep hanehalkının yapmayı planladığı tüketim harcamaları ve firmaların yatırım harcamalarıdır C Toplam talep Gelir

23. E AD AD fonksiyonu verildiğinde, denge E noktasında. Denge üretim/gelir 45odoğru 45o lik doğru arzulanan harcamanın gelir ya da üretime eşit olduğu noktaları gösterir. arzulanan harcama Bu harcamaların, gerçekleşen gelir ya da üretime eşit olduğu notadır. Üretim, Gelir

24. AD1 Toplam talepteki düşme sonucu AD1‘e kaydık Yeni denge noktası Y1. Y1 Toplam talepte düşmenin etkisi 45odoğrusu Varsayalım ki ekonominin bulunduğu nokta Y0. AD0 Arzulanan harcama Y0 Üretim, Gelir Dikkat edersek denge üretimdeki değişmenin AD’deki değişmeden büyük olduğunu görürüz.

25. Çoğaltan (çarpan) • Çoğaltanotonom harcamalarda meydana gelen bir değişmenin üretimde yaratacağı toplam değişme. • Marjinal tüketim eğilimi ne kadar büyükse, çoğaltan da o denli büyüktür. • Marjinal tasarruf eğilimi ne kadar büyükse, gelirdeki her birimden ekonomik çevrim dışına sızıntı o denli büyük olur.

26. Mali PolitikalarveDış Ticaret

27. Bazı terimler • Mali politikalar • hükümetin vergi ve harcama kararları • İstikrar politikaları • üretim seviyesini potansiyel seviyesine yakın tutmayı amaçlayan hükümet politikaları • Bütçe açığı • hükümet gelirlerinin giderlerinden az olması • Ulusal borç • hükümetin borç stoğu

28. Gelir-harcama modeli ve hükümet • Y=C+I+G (varsayım: dış ticaret yok) • Dolaysızvergiler • tüketim foksiyonunun eğimini etkiler • ve böylece AD eğrisinin eğimini etkiler. • Hükümet harcamaları AD eğrisinin pozisyonunu etkiler

29. Hükümet ekonomideki toplam üretimi toplam talebi AD0 dan AD1, ‘a çekerek etkileyebilir AD1 Böylece üretim de artar Y0dan Y1 ‘a. Y1 Mali politika? 45odoğrusu AD0 Toplam talep Fakat bu kez bazı önemli şeyleri gözardı ediyor olabiliriz – fiyatlar, faiz oranları, vehükümet harcamalarının finansmanı. Y0 Gelir, Üretim

30. Hükümet harcamaları gelirden bağımsızsa NT Dengelenmiş bütçe fakat vergiler gelire bağlıysa, düşük gelir seviyelerinde bütçe açık verecektir G yüksek seviyelerde ise fazla Y0 Dengelenmiş bütçe çoğaltanıhükümet harcamalarındaki bir artışla birlikte vergilerde de eşit oranlı bir artış daha yüksek denge üretim seviyelerine ulaşmamızı sağlar. Hükümet bütçesi Bütçe açığı eşittir hükümet harcamaları eksi vergi gelirleri. G, NT Gelir, Hasıla

31. Dış ticaret ve gelir • İhracat (X) & ithalat (Z) • TİCARET DENGESİ • net ihracatın değeri (X - Z) • TİCARET AÇIĞI • Z>X • TİCARET FAZLASI • X>Z • Denge • Y = C + I + G + X - Z

32. İthalat Varsayalım ki ihracat gelire bağlı değil, fakat ithalat gelirle birlikte artıyor İhracat Düşük gelir seviyelerinde, X>M – ticaret fazlası. Y* Yüksek gelir seviyelerinde, M>X ticaret açığı. Y* seviyesinde dış denge var ama bu tam istihdam seviyesinde olduğumuzu göstermez. İhracat, ithalat ve ticaret dengesi X, Z Gelir

33. Dış ticaret ve çoğaltan • Marjinal ithalat eğilimi • gelirdeki değişmenin ne kadarının ithalata gideceğini gösterir. • Dış ticaret çoğaltanı küçültür • marjinal ithalat eğilimi ne kadar büyükse, çoğaltan o denli küçüktür.