Dengeleme ve Uzlaştırma Sistemi Projesi Eğitim Sunumu 1-2 Nisan 2004

1. Dengeleme ve Uzlaştırma Sistemi ProjesiEğitim Sunumu1-2 Nisan 2004

2. 1. Dengeleme ve Uzlaştırma Sistemine Genel Bakış

3. 1. Dengeleme ve Uzlaştırma Sistemi – Genel Bakış “ÜRETİLEN + ALINAN ENERJİ = TÜKETİLEN + SATILAN ENERJİ” UZLAŞTIRMA & SPOT PİYASA İKİLİ ANLAŞMALAR PİYASASI Üretim Şirketleri Serbest Tüketiciler Otop. ve Otop Grupları (Limitli) Toptan Satış Şirketleri Perakende Satış Şirketleri Serbest Olmayan Tüketiciler Sistem Operatörü DENGELEME PİYASASI ANLIK OLARAK “ÜRETİM = TÜKETİM”

4. 1. Dengeleme Mekanizması Konuları • Dengeleme Mekanizması katılımcıları kimlerdir? • Dengelemeye katılım zorunlulukları nelerdir? • Dengelemeye katılımdan muaf olan santrallar var mıdır? • Dengeleme Mekanizması birimi nedir? • Fiziksel Durum Bildirimlerinin yapısı nasıldır, bildirimler nasıl gerçekleştirilecektir? • Yük alma / atma tekliflerinin yapısı nasıldır? • Yük alma / atma tekliflerinin sıklığı ve teklif adetleri nasıl olmalıdır? • Teklif ödemeleri hangi fiyat bazında yapılır ve değişik fiyatlandırma yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları nelerdir? • Sistem kısıtı sebebiyle verilen talimatlar nasıl ele alınır? • Frekans kontrol ve AGC talimatları nasıl ele alınır? • Acil durum ve mücbir sebepler nedeniyle verilen talimatlar nasıl ele alınır?

5. 2. Dengeleme Mekanizması

6. 2.1. Dengeleme Mekanizmasına Genel Bakış İLETİM DAĞITIM / TÜKETİM ÜRETİM Sistem Kısıtları Sistem Frekansı = 50 Hz Arz Değişimleri Talep Değişimleri ÜRETİM = TÜKETİM

7. 2.1. Dengeleme Mekanizmasına Genel Bakış • Mevcut Yük Dağıtım ve Dengeleme Uygulamaları Puant Hidroelektrikleri Termik Santrallar Baz Yük Hidroelektrikleri Nehir Tipi Hidroelektrikler Otoprodüktörler Yİ, YİD, İHD Santralları

8. 2.1. Dengeleme Mekanizmasına Genel Bakış • Mevcut Yük Dağıtım ve Dengeleme Uygulamaları Puant Hidroelektrikleri Termik Santrallar Baz Yük Hidroelektrikleri Nehir Tipi Hidroelektrikler Otoprodüktörler Yİ, YİD, İHD Santralları • Yük dağıtım merkezi yapılmaktadır. • Dengeleme için ekonomik sıra kullanılmamaktadır.

9. 2.1. Dengeleme Mekanizmasına Genel Bakış • Serbest Piyasa Koşullarında Yük Dağıtım ve Dengeleme Uygulamaları Nehir Tipi Hidrolar İHD Termik Santrallar Yİ YİD Hidroelektrikler Otoprodüktörler • Yük dağıtım: üreticilerin kendi belirledikleri üretim programlarına göre • Dengeleme: ekonomik sıralama + sistem kısıtları

10. Bir Gün Sonrası İçin Ulusal Talep Tahmini 2.1. Dengeleme Mekanizmasına Genel Bakış Üretim Şirketleri Otoprodüktörler Otoprodüktör Grupları • Fiziksel Durum Bildirimleri • Yük Alma / Atma Teklifleri • Dinamik Parametreler • Limit Değerler • Diğer İlgili Bilgiler Kabul EdilenYük Alma / Atma Teklifleri Yük Alma / Atma Talimatları Bir Gün Sonrası İçin Üretim Planlama Gerçek Zamanlı Yük Dengeleme Sistem Frekansı Değişimleri Sistem Kısıtları & Yedek İhtiyaçları Gerçek Zamanlı Talep Değişimleri Gerçek Zamanlı Arz Değişimleri

11. 2.2. Fiziksel Durum Bildirimleri Fiziksel Durum Bildirimleri, • Üretim Şirketleri tarafından bir gün sonrası için verilirler; • Sistem Operatörü (Milli Yük Dağıtım Merkezi) tarafından bir sonraki gün için gerekli teklif kabul miktarının belirlenmesi için kullanılırlar; • Üretim Şirketleri üretimlerini fiziksel durum bildirimleri ile uyumlu olarak gerçekleştirirler; • Teklif kabulleri için referans oluştururlar.

12. 2.2. Fiziksel Durum Bildirimleri Fiziksel Durum Bildirim Örneği:

13. 2.2. Fiziksel Durum Bildirimleri • Geçiş döneminde, Sistem Operatörü (MYDM) açısından değişikliklerin asgariye indirgenmesi uygun olabilir. • Sürecin aşağıdaki gibi çalışması düşünülebilir: • Ulusal Yük Tevzi Merkezi, bir sonraki güne ait üretim planlarını üretim lisansı sahibi tüzel kişilere bildirir. • Üretim şirketleri, yük tevzi merkezi tarafından kendisine bildirilen planlara ilişkin görüşlerini, örneğin 1 saat içerisinde sunar, aksi durumda kendisine sunulan planı kabul etmiş sayılır. • Ulusal Yük Tevzi Merkezi, kabul edilen planı, Fiziksel Durum Bildirimi olarak kabul eder.

14. 2.2. Fiziksel Durum Bildirimleri • Geçiş Dönemi DUY’da Uygulanabilecek FDB Bildirim Süreci 14:00 16:00 18:00 İsteyen Üreticiler Bir Sonraki Gün için FDB MYDM’ne İletirler Üreticiler MYDM Tarafından Hazırlanan Programda Yapmak İstedikleri Değişiklikleri Bildirirler MYDM Bir Sonraki Gün için Üretim (Yük Dağıtım) Planını Hazırlar ve Üreticilere Bildirir Kesinleşmiş Fiziksel Durum Bildirimleri MYDM’de Toplanır

15. 2.3. Dengeleme Mekanizması Katılımcıları • Kurulu Güç Sınırları • Dengeleme Mekanizmasına Katılımcı Olabilecekler: • Üretim Şirketleri • Otoprodüktörler • Otoprodüktör Grupları • Ünite Gücü >= 50MW & Kurulu Gücü >= 100MW  Dengeleme Mekanizmasına katılım zorunludur. • Dengeleme mekanizmasına katılımın zorunlu olmasının anlamı: • Fiziksel Durum Bildirimi (FDB) verilmesi zorunlu • Yük alma / atma teklifi verilmesi üreticinin isteğine bağlı • Bu sınırın altında kalan santraller: • Kendileri isterlerse & • Sistem Operatörü kabul ederse dengelemeye katılabilirler.

16. 2.3. Dengeleme Mekanizması Katılımcıları • Muafiyetler • Aşağıdaki santraller Dengeleme Mekanizmasına katılımdan muaftır: • Termik verimliliği %70’in üzerinde olan kojenerasyon santralları • Nehir tipi hidroelektrik santraller • Rüzgar, güneş ve dalga gibi yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji santralları • Dengelemeden muaf santraller: • Kendileri isterlerse • Sistem Operatörü kabul ederse dengelemeye katılabilirler.

17. 2.3. Dengeleme Mekanizması Katılımcıları • Dengeleme Mekanizması Birimleri • Dengeleme Mekanizması Birimi  FDB hangi bazda verilmelidir? • Bir üretim şirketine ait tüm santralların tamamı için tek bir FDB? • Bir üretim şirketinin farklı lokasyonlardaki santralları için ayrı FDB? • Bir üretim şirketinin tüm santrallarındaki tüm üretim birimleri için ayrı FDB? • Dengeleme Mekanizması Biriminin belirlenmesi için göz önüne alınması gereken faktörler: • Lokasyon • Şebekeye bağlantı noktası • Sistem Operatörü açısından önemli faktörler

18. 2.3. Dengeleme Mekanizması Katılımcıları • Dengeleme Mekanizması Birimleri • Dengeleme Mekanizması Birimi • Lokasyon bazlı • Şebekeye bağlantı noktasına göre tanımlanacaktır. • Üretime direkt bağlı talep olması ve talebin sistemle bağlantısının olmaması durumunda • Dengeleme Mekanizması Birimi  Üretim + Tüketim • A Durumu: Sadece üretim için FDB • B Durumu: Üretim + 50MW talep için FDB A B

19. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri Yük Alma Teklifi Üreticinin FDB’nin Üzerinde Üretim Yapma İsteğini Gösterir MW Yük Alma Fiyatı: $40/MWh Yük Atma Fiyatı:$38/MWh Yük Alma Fiyatı: $30/MWh Yük Atma Fiyatı:$28/MWh FDB Yük Alma Fiyatı: $20/MWh Yük Atma Fiyatı:$18/MWh Yük Alma Fiyatı: $10/MWh Yük Atma Fiyatı:$8/MWh 16:00 16:30 Yük Atma Teklifi Üreticinin FDB’nin Altında Üretim Yapma İsteğini Gösterir

20. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri MW Yük Alma Fiyatı: $40/MWh Yük Atma Fiyatı:$38/MWh Yük Alma Fiyatı: $30/MWh Yük Atma Fiyatı:$28/MWh FDB Yük Alma Fiyatı: $20/MWh Yük Atma Fiyatı:$18/MWh Yük Alma Fiyatı: $10/MWh Yük Atma Fiyatı:$8/MWh 16:00 16:30 Kabul Edilen Yük Alma / Atma Teklifleri

21. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri 2.Set Fiyat Teklifinden Kabul Edilen Yük Alma Miktarı 1.Set Fiyat Teklifinden Kabul Edilen Yük Alma Miktarı MW 1.Set Yük Alma Fiyatı: $40/MWh Yük Atma Fiyatı:$38/MWh 2.Set Yük Alma Fiyatı: $30/MWh Yük Atma Fiyatı:$28/MWh FDB 3.Set Yük Alma Fiyatı: $20/MWh Yük Atma Fiyatı:$18/MWh 4.Set Yük Alma Fiyatı: $10/MWh Yük Atma Fiyatı:$8/MWh 16:00 16:30 3.Set Fiyat Teklifinden Kabul Edilen Yük Atma Miktarı

22. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri – Teklif Verme Sıklığı • Teklif Verme Sıklığı • Teklif fiyatlarını etkileyen faktörler: • Talepteki değişimler • Üretim maliyetlerindeki değişimler • Kontratlar • ... • Ayda bir kez ile günde bir kez arasında değişebilir. • Daha sık teklif vermenin avantajları: • Daha sık teklif verilmesi, maliyetlerin daha iyi yansıtılmasına imkan tanır – örneğin, HES’ler için su seviyesini yansıtan fiyatlar teklif edilebilir. • Daha sık teklif verilmesi, tarafların yük alma ve atma tekliflerini piyasanın kaldırabileceği seviyelere göre daha sıklıkla düzenlemelerine imkan tanır. • Daha sık teklif vermenin dezavantajları: • “Ekonomik sıralama” daha sık değiştiği için Sistem Operatörü üzerinde ciddi iş yükü oluşturur. • Daha fazla veri alışverişine neden olur. • Bu son nokta, geçiş dönemi düzenlemeleri için bir kısıt oluşturmaktadır.

23. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri – Teklif Adedi • Teklif Adedi • Seçenekler: • Her gün için 1 set • Her gün için 3 set • Çalışma günleri ve tatil günleri için 2 farklı set • Her uzlaştırma dönemi için 1 set • Gün içerisinde farklı yük alma – yük atma tekliflerinin verilmesi, üreticilerin üretim seviyelerine bağlı olarak farklı olabilecek maliyetlerini daha iyi yansıtılmasına imkan tanıyabilir.

24. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri • Teklif Verme Sıklığı ve Teklif Adedi - Geçiş Dönemi Düzenlemeleri için Uygulanabilir Yaklaşım • Teklif Verme Sıklığı – Aylık: Üreticiler bir sonraki ay boyunca geçerli olacak tüm yük alma / atma fiyat tekliflerini ilgili ayın başında vereceklerdir. • Teklif Adedi – 6 Set: Teklif verilen ayda geçerli olmak üzere günün 3 değişik talep dönemi için, hafta içi günler ve hafta sonu günleri olmak üzere 6 değişik teklif seti oluşturulacaktır. Hafta İçi Hafta Sonu 1.Dönem 1.Set 4.Set 2.Dönem 2.Set 5.Set 3.Dönem 3.Set 6.Set • Her bir sette, santralın minimum kararlı üretim seviyesine göre belirlenmiş 2 yük alma, 2 yük atma teklifi bulunması beklenir.

25. 2.4. Yük Alma / Yük Atma Teklifleri • Teklif Verilen Dengeleme Birimi • Dengeleme Birimi (santral) bazında yapılacağı düşünülmektedir. • TETAŞ hidroelektrik santralları için gruplama yapılması ve grup bazında yük alma / atma teklif fiyatı verilmesi düşünülebilir. • Bu konu Sistem Operatörünün karşılaşacağı iş yükü açısından değerlendirilmelidir.

26. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Yük Alma / Atma Teklifleri Fiyatlandırma Alternatifleri • Kabul edilen yük alma / atma teklifleri için yapılması gereken ödemelerdir. • Yük alma teklifinin kabul edilmesi durumunda Sistem İşletmecisi Ticari Muhatabı tarafından ilgili üreticiye yapılacak ödemeleri kapsar. • Yük atma teklifinin kabul edilmesi durumunda ilgili üreticinin Sistem İşletmecisi Ticari Muhatabına yapacağı ödemeleri kapsar. • Yük alma / atma ödemeleri için 3 ayrı fiyatlandırma yöntemi vardır: • Teklif Fiyatı • Marjinal Fiyat • Ortalama Fiyat (ele alınmayacaktır)

27. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Teklif Fiyatı ve Marjinal Fiyattan Ödeme Örnekleri • Teklif Fiyatı • Marjinal Fiyat

28. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Teklif Fiyatından Ödeme • Teklif Fiyatı uygulaması, ortalama SDF ile ilişkilidir. • Katılımcılar, tekliflerinin sistem marjinal fiyatı tahminleri doğrultusunda belirlerler. • Büyük üretim portföyüne sahip katılımcıların tercihidir.

29. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Marjinal Fiyat • Marjinal Fiyat uygulaması, marjinal SDF ile ilişkilidir. • Katılımcılar, tekliflerini değişken işletme maliyetlerine göre belirlerler. • Kapasite sıkıntısı varsa fiyatlar yükselir. • Küçük katılımcılar için daha kolaydır – gelişmiş elektrik ticareti süreç ve yazılımları gerekmez. • Marjinal Fiyat Uygulaması, daha volatil (dalgalı) fiyatlar doğurur.

30. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Marjinal Fiyat Uygulamasında Karar Verilmesi Gereken Konular • Yerine getirilmeyen Yük Alma / Atma Teklifi Kabulleri • Hangi sonuncu kabul edilen: • kWh • MWh • 10MW ?

31. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Marjinal Fiyat Uygulamasında Karar Verilmesi Gereken Konular • Brüt marjinal • Net marjinal

32. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Marjinal Fiyat Uygulamasında Karar Verilmesi Gereken Konular - Ters Yönlü Teklif Kabulleri: • Sistem toplamda açıkken, sistem işletim gereksinimleri doğrultusunda, bir yük atma teklifi kabul edilirse, ilgili katılımcının yapacağı ödeme hangi fiyat üzerinden olacaktır: • Marjinal yük alma teklifi • Kendi yük atma fiyatı • Marjinal (kabul edilen en düşük) yük atma teklifi • Sistem toplamda fazlayken, sistem işletim gereksinimleri doğrultusunda, bir yük alma teklifi kabul edilirse, ilgili katılımcıya yapılacak ödeme hangi fiyat üzerinden olacaktır: • Marjinal yük atma teklifi • Kendi yük alma fiyatları • Marjinal (kabul edilen en yüksek) yük alma teklifi

33. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Marjinal Fiyat Uygulamasında Karar Verilmesi Gereken Konular - Uzlaştırma Dönemi’nin Uzunluğunun Etkisi: • Teklif Fiyatı Uygulamasında sorun yoktur. • Marjinal Fiyat Uygulamasında • Saatlik Marjinal • Uygulanabilir • Uzlaştırma dönemi itibariyle ortalama saatlik marjinal fiyat? • Bir çok ters yönlü talimat!! • Bir uzlaştırma dönemi için marjinal fiyat? • Potansiyel olarak arz – talep dengesini temsil etmeyen bir fiyat

34. 2.5. Dengeleme Mekanizması Ödemeleri • Dengeleme Mekanizması Ödemeleri - Geçiş Dönemi Düzenlemeleri için Uygulanabilir Yaklaşım: • Teklif Fiyatı uygulaması düşünülmektedir: • Marjinal fiyatta gözlemlenen volatilite teklif fiyatında gözlemlenmemektedir • Uygulama açısından kolaylık sağlamaktadır

35. 2.6. Talimatsız Kabuller TEKLİF KABULLERİ TALİMATLI KABULLER TALİMATSIZ KABULLER Enerji açığını gidermek için Frekans kontrolü İletim kısıtlarının giderilmesi için Otomatik üretim kontrolü (AGC) Yedek kapasite oluşturmak için Acil durumlar Mücbir sebepler

36. 2.6. Talimatsız Kabuller • Frekans Kontrolü • Frekans kontrolleri ile ilgili aksiyonlar ortalama net enerji açısından sıfır etkiye sahiptir (fakat mali yönden belli bir etkiye sahip olabilir). • Üreticinin maruz kalacağı risk yan hizmet ödemelerinin içine dahil edilebilir. • G-DUY için frekans kontrolü etkisinin talimatsız kabul olarak ele alınmaması düşünülmektedir.

37. 2.6. Talimatsız Kabuller • AGC • Manüel kabuller AGC’nin ilk hedeflerinin girdisi olacaktır. • AGC, bu hedefleri her beş dakikada bir ayarlar (ekonomik yük dağıtım). • Bu ayarlamalar kabuller olarak değerlendirilmeli ve kabul edilen yük alma / yük atma tekliflerinin parçası olmalıdır. • Bu ayarlamaların talimatsız kabul olarak değerlendirilebilmesi için bu bilgilerin saklanabilmesi ve işlenebilmesi gereklidir. MYDM’de bulunan AGC sistemi ile verilen talimatların teknik özellikleri incelenmektedir. • G-DUY için gözardı edilebilir ???

38. 2.6. Talimatsız Kabuller • Acil Durum Talimatları • Kesinlikle kabul edilen yük alma / yük atma teklifleridir. • Sistem Dengesizlik Fiyatı hesaplamalarına dahil edilir. • İletim kısıtları ile benzer şekilde ele alınabilir. • Eğer üretici ekstra maliyetlere maruz kalırsa, maliyetlerinin tazmini uzlaştırma dışında ele alınır.

39. 2.6. Talimatsız Kabuller • Mücbir Sebepler • Sistemin oturması, doğal gaz şebeke krizleri, şiddetli arz sıkıntıları gibi durumlarda, bir başka deyişle, piyasa çökmesi hallerinde, • Bir çok şebekede, mekanizma askıya alınır ve düzenlemeye tabi fiyat uygulanır; • Uygulama kanuna bağlı olacaktır; • Uzlaştırma amaçlarına yönelik olarak manüel bir ayarlama kullanılabilir.

40. 2.7. Enterkonneksiyonlar • Enterkonneksiyonlar üzerinden yapılan İthalat ve İhracat’lar nasıl ele alınacaktır? • Arıza senaryoları dışında 4 farklı durumdan sözedilebilir: • Türkiye içinde tamamen ada durumu • Diğer sistemlerle senkron çalışma • Başka bir sistemin bir parçasının, Türkiye sistemine dahil olmak üzere, o sistemden ayrılması • Türkiye’nin bir parçasının, başka bir sisteme dahil olmak üzere, Türkiye sisteminden ayrılması

41. 2.7. Enterkonneksiyonlar • Türkiye içinde tamamen ada durumu • Türkiye içinde tamamen ada konumunda çalışan bir şebeke olması durumunda (eğer varsa): • Söz konusu ada piyasanın bir parçası olmayacaktır. • İlgili fiyatların düzenlenmesi düşünülebilir.

42. 2.7. Enterkonneksiyonlar • Diğer sistemlerle senkron çalışma • Başka bir sistemle senkron çalışma durumunda, ya diğer sistemdeki sistem katılımcısı tek başına ya da “enterkonneksiyon aracısı” tüm katılımcılar adına toplu olarak FDB (ithalat ya da ihracat) ve Türkiye pazarında geçerli olmak üzere yük alma / atma teklifi verir • Türkiye’deki katılımcıların benzeri yük alma / atma tekliflerini yabancı pazarda yapmak istemesi olasılığı vardır • Her iki pazara eş zamanlı olarak yük alma / atma teklifi yapılması genel olarak çalışmayacaktır... Dengeleme mekanizmasında gerçek zamanlı yük alma / atma işlemine izin verebilmek için piyasalar arasında koordinasyona ihtiyaç vardır • Böyle bir enterkonneksiyon henüz mevcut olmadığı için yukarıdaki konunun çözümlenmesi aciliyet teşkil etmemektedir ve bunun gerçekleşmesi için diğer ülkelerin kurallarının bilinmesi gerekmektedir... İngiltere ve Fransa arasında bu konu çözümlenmemiştir

43. 2.7. Enterkonneksiyonlar • Başka bir sistemin bir parçasının, Türkiye sistemine dahil olmak üzere, o sistemden ayrılması • Türkiye pazarı açısından bakıldığında bu durumun bir önceki durumdan farkı yoktur… Türkiye sistemi ile diğer sistemin birbirine göre büyüklükleri frekans kontrol ve buna benzer işlemleri etkileyebilir. TÜRKİYE Diğer Ülkenin İzole Bölümü

44. Türkiye’nin İzole Bölümü 2.7. Enterkonneksiyonlar • Türkiye’nin bir parçasının, başka bir sisteme dahil olmak üzere, Türkiye sisteminden ayrılması • Burada ele alınması gereken konular Türkiye’den ayrı olan bölümün Türkiye’nin geri kalını için oluşan SDF’nı kullanıp kullanmayacağı ve bu bölümdeki üreticilerin Türkiye’nin geri kalanı için oluşan SDF’nın belirlenmesine katkılarının olup olmayacaklarıdır. DİĞER ÜLKE

45. 2.7. Enterkonneksiyonlar • 3. ve 4. durumlar ile ilgili değişik senaryolar • Bulgaristan Hattı (aktif ticaret yok): • İzole bölge yöntemi • “Cos Ф>= 0.95” ve “min talep/max talep>=0.65” şartları • Şartların sağlanması için bölge büyütme / küçültme • İletime direkt bağlı santral yok • Dağıtıma bağlı küçük santrallar var • Gürcistan Hattı (aktif ticaret yok): • İzole bölge yöntemi • Informal “min talep/max talep>=0.50” şartı • Enerji ihtiyaçlarına göre bölge büyütme / küçültme • İzole bölge içinde irili ufaklı birçok santral

46. 2.7. Enterkonneksiyonlar • 3. ve 4. durumlar ile ilgili değişik senaryolar • İran Hattı (Türkmenistan’dan ithalat): • İzole bölge yöntemi • Bölge içinde mobil santral • Bölge genişleyip daralmıyor • İthalat miktarının artmasıyla alanın büyütülmesi düşünülüyor • Irak Hattı (Irak’a ihracat): • İzole bölge yöntemi • Alanda üretim yok • Ünite Yönlendirme: • Şu anda kullanılmamaktadır • Bu yöntemin kullanılması ihtimalı vardır

47. 2.7. Enterkonneksiyonlar • Geçiş dönemi yaklaşımı • Türkiye içinde tamamen ada durumu • İlgili fiyatlar düzenlenebilir • Diğer sistemlerle senkron çalışma • Geçiş döneminde ele alınmayacaktır • Başka bir sistemin bir parçasının, Türkiye sistemine dahil olmak üzere, o sistemden ayrılması ve • Türkiye’nin bir parçasının, başka bir sisteme dahil olmak üzere, Türkiye sisteminden ayrılması • Senaryolar incelenecektir

48. Dengeleme Piyasası Spot Piyasa 3.0. Elektrik Piyasasında SDF’nın yeri G-1, G Uzun Vadeli İkili Sözleşmeler (İS) Piyasası YAT/YAL Fiyatları SDF İS Fiyatları G

49. 3.1. SDF’nın Hesaplanması • Sunumun bu kısmından itibaren gösterilecek örneklerde Yük/Talep, İkili Sözleşme ve FDB sistem için toplam değerlerdir. • 1 saatlik periyod için MW ve MWh değerleri birbirine eşit olduğundan dolayı yer değiştirilip kullanılabilir. • Teklif Fiyatı (Pay-as-bid) uygulaması ve Sistem Dengesizlik Fiyatının (SDF) Kabul Edilen Teklif Fiyatlarının Ağırlıklı Ortalaması alınarak hesaplanma örnekleri kullanılmıştır. • Aşağıdaki varsayımlar yapılmıştır : • Tüm üreticilerin teknik açıdan eşit olduğu varsayılmıştır. • Sistem kısıtının sadece en yüksek Yük Atma Teklifi (YAT) verilen bölgede oluşacağı varsayılmıştır.

50. Yük Atma (YAT) ve Yük Alma (YAL) Teklifleri MW -200 Yük/Talep YAL FDB 18.000 SDF İkili Sözleşme YAT/YAL Merdiveni 17.000 16.000 (|Alım Maliyeti| + |Satış Maliyeti|) SDF = 1.200 (|Alım Miktarı| + |Satış Miktarı|) saat 18:00 19:00 (29.000 + 9.000) SDF = = 27.1 $/MWh (1200 + 200) 3.1. SDF’nın Hesaplanması Senaryo 1 : Talep > FDB > İS Yük, FDB, ve İkili Sözleşme Durumu