Problem wypalenia zawodowego wśród pracowników instytucji działających na polu pomocy społecznej

1. Problem wypalenia zawodowegowśród pracowników instytucjidziałających na polu pomocy społecznej Mirosława Żurawska Centrum Doradztwa Zawodowego dla Sportowców

2. Zawody szczególnie zagrożone wypaleniem: Zawody służb społecznych • lekarze • pielęgniarki • pracownicy społeczni • policjanci • nauczyciele • psycholodzy, pedagodzy • księża Mirosława Żurawska

3. Wspólne cechy tych zawodów: • bezpośrednia praca z ludźmi • niesienie pomocy innym • wysokie koszty psychologiczne • wymóg wysokiego zaangażowania • niskie wynagrodzenie • niekorzystne warunki pracy • wysokie wymagania wobec osób wykonujących te zawody (profesjonalizm, ciągłe doskonalenie) • praca misją społeczną – walka o coś, chęć zmiany świata Mirosława Żurawska

4. Wypalenie zawodowe – job burnout • gasnący płomień • brak energii • wyczerpanie się sił • popiół pozostający na zgliszczach początkowego, płomiennego zaangażowania w pracę Mirosława Żurawska

5. Wypalenie zawodoweto psychologiczny zespół wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych. Mirosława Żurawska

6. Wyczerpanie emocjonalne • zniechęcenie do pracy • coraz mniejsze zainteresowanie sprawami zawodowymi • obniżona aktywność • pesymizmem • stałe napięcie psychofizyczne • drażliwość • zmiany somatyczne - chroniczne zmęczenie, bóle głowy, bezsenność, zaburzenia gastryczne, częste przeziębienia itp. Mirosława Żurawska

7. Depersonalizacja (depersonalization) • obojętność • dystansowanie się wobec problemów klienta • powierzchowność • skrócenie czasu i sformalizowanie kontaktów • cynizm • obwinianie klientów za niepowodzenia w pracy Mirosława Żurawska

8. Obniżone poczucie dokonań osobistych (reduced personal accomplishment) • tendencja do widzenia swojej pracy z klientami w negatywnym świetle • niezadowolenie z osiągnięć w pracy • przeświadczenie o braku kompetencji • utrata wiary we własne możliwości • poczucie niezrozumienia ze strony przełożonych • stopniowa utratą zdolności do rozwiązywania pojawiających się problemów • niemożność przystosowania się do trudnych warunków zawodowych Mirosława Żurawska

9. Symptomy wypalenia • w sferze funkcjonowania fizycznego człowieka - bóle głowy, żołądka, zaburzenia snu, podwyższone ciśnienie, poczucie osłabienia, zmniejszenie się odporności organizmu itp.; • w sferze funkcjonowania emocjonalnego - zmienność nastrojów, ogólne przygnębienie, poczucie bezradności, obniżenie samooceny, brak wiary w możliwość zmiany trudnej sytuacji itp.; • w sferze zachowań - absencja w pracy, częste konflikty, obojętność wobec klientów, zmniejszenie się wydajności pracy, złe zarządzanie czasem, wzrost liczby wypadków itp. Mirosława Żurawska

10. Na jakim jesteś etapie? • miesiąc miodowy • przebudzenie • szorstkość • wypalenie pełnoobjawowe • odradzanie Mirosława Żurawska

11. Czynniki indywidualne niska samoocena niepewność defensywność zależność bierność poczuciekontroli zewnętrznej nieracjonalne przekonania o roli zawodowej niskiepoczucie skuteczności zaradczej specyficzny typ kontroli polegający na unikaniu sytuacji trudnych wysoka reaktywność silna motywacja do pracy perfekcjonizm Źródła wypalenia Mirosława Żurawska

12. Czynniki interpersonalne • relacje między pracownikiem a klientami instytucji - emocjonalne zaangażowanie, relacja pomocy, kontakt z osobami w trudnej sytuacji życiowej • kontakty z przełożonymi i współpracownikami - konflikty interpersonalne, rywalizacja, brak wzajemnego zaufania, zaburzona komunikacja, przemoc psychiczna, agresja werbalna, mobbing Mirosława Żurawska

13. Czynniki organizacyjne • brak lub mała przejrzystość zasad obowiązujących w firmie • częste zmiany charakteru i zasad pracy • zbyt szeroki (lub zbyt wąski) zakres zadań • biurokratyczne decyzje przełożonych • niskie zarobki, nieadekwatne do wysiłku wkładanego przez pracownika i duże wymagania ze strony zwierzchników • brak możliwości uczestniczenia w podejmowaniu decyzji • nikłe perspektywy awansu • cele organizacji sprzeczne z systemem wartości pracownika • zła komunikacja Mirosława Żurawska

14. Objawy zwiastujące wypalenie • fizyczne wyczerpanie i bezsenność • napięcia mięśniowe, migrenowe bóle głowy, objawy psychosomatyczne • zamartwianie się • nadmierne zaabsorbowanie sprawami zawodowymi • utrata entuzjazmu i zainteresowania • inercja i utrata zdolności do podejmowania decyzji • poczucie winy • wybuchy irytacji, niecierpliwość, deprecjonowanie i oskarżanie innych za niepowodzenia • cynizm, depersonalizacja i emocjonalne dystansowanie się • uzależnienie lub nadużywanie substancji psychoaktywnych • izolacja Mirosława Żurawska

15. Jak sobie radzić z wypaleniem? • ustalaj realistyczne cele • unikaj rutyny, rób te same rzeczy w inny sposób • Intensywnie pracuj i ... równie gorliwie odpoczywaj, naucz się odreagowywać stres • traktuj sprawy mniej osobiście • dbaj o siebie samego jak o swoją sprawę • wyznacz granice między światem zawodowym i prywatnym • poznaj siebie i ciągle się rozwijaj • miej jakąś pasję, zainteresowania (poza pracą) • bądź asertywny • otaczaj się życzliwymi ludźmi (rodzina, przyjaciele) • myśl pozytywnie Mirosława Żurawska

16. Zadania dla pracodawców • zadania dostosowywać do możliwości pracownika • adekwatnie wynagradzać • wspierać pracowników • umożliwić im rozwój • systematycznie i obiektywnie oceniać ich pracę • dbać o integrację pracowników • kształtować kulturę organizacyjną, która ceni życzliwość, współpracę i pozytywne relacje międzyludzkie Mirosława Żurawska

17. „Budzić się każdego ranka z uśmiechem na twarzy; witać dzień z szacunkiem dla szans, które przynosi....Przyjmować noc ze zmęczeniem, które przyzywa sen z radością z dobrze wykonanej pracy...”Thomas Dekker

18. Dziękuję za uwagę Mirosława Żurawska mirkazurawska@tlen.pl