Jongeren met visuele beperking: persoonlijk netwerk en welbevinden

1. Jongeren met visuele beperking: persoonlijk netwerk en welbevinden Habekothé, H.T., Hox, J.J. & Kef, S.

2. Inhoudstafel • De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. • Procedure • Respondenten • Analyses en resultaten • Conclusie • Bronnen

3. De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. Steun ontvangen van personen die deel uitmaken van persoonlijk netwerk  bufferwerking voor stress en positieve invloed op wijze waarop met problemen wordt omgegaan.

4. De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. Redenen voor toegenomen aandacht voor sociale of persoonlijke netwerken en steun: • Ontdekking en bevestiging van mogelijkheid tot beschermen van gezondheid en voorkomen van ziekte door sociale bronnen • Nieuwe uitgangspunten voor preventie gericht op sociale relaties, die een buffer-werking hebben op stress en helpen gezondheid te behouden.

5. De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. Er zijn 2 soorten aspecten onderscheiden worden in netwerken: • Structurele aspect: • Grootte en samenstelling van persoonlijk netwerk • Bereikbaarheid • Duur van relatie • Dichtheid • Functionele aspect: • Informatie over kwaliteit van relatie • Informatie over inhoud van relatie

6. De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. • Persoonlijk netwerk en adolescentie Tussen 12e en 22e levensjaar waar veel psychologische en sociale veranderingen plaatsvinden. Ouderlijke sociale steun neemt af. Sociale steun bij vrienden is heel belangrijk.

7. De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. • Persoonlijk netwerk en jongeren met visuele beperking Slechtziende en blinde jongeren in reguliere onderwijs: integratie heeft positieve gevolgen. Wisselwerking met elkaar omgaan.Maar integratie en normalisatie kan ook moeilijk zijn en daar is sociale steun van goed georganiseerd netwerk nodig.

8. De betekenis van persoonlijk netwerken voor jongeren met een visuele beperking. • Onderzoek naar persoonlijke netwerken van blinde en slechtziende jongeren en betekenis ervan voor adaptatie aan visuele beperking. Onderzoeksvragen: • Hoe ziet persoonlijk netwerk van adolescenten met visuele beperking eruit met betrekking tot structurele en functionele aspecten? • Hangen verschillen in de netwerken van adolescenten met visuele beperking samen met geslacht, leeftijd, sociaal economische status, woonsituatie, afhankelijkheid in mobiliteit en ernst van beperking? • Wat is invloed van structurele en functionele netwerk aspecten op welbevinden?

9. 2. Procedure • Instrumenten: • Social Network Map: bevraging naar netwerkleden, belangrijke personen in acht sectoren. Wanneer personen in meerdere sectoren voorkomen, wordt dit opgeteld. • Social Network Grid: informatie over kwaliteit van relatie met deze belangrijke personen. Men bevraagt de praktische en emotionele steun. • Cantrill ladder: algeheel welbevinden. Hier onderzoekt men de eenzaamheid. • Visuele Funtie Schaal van Weiner: ernst van beperking meten.

10. 2. Procedure • Dataverzameling: Met behulp van face to face interviews waarbij laptop werd gebruikt. Het gebeurde in hun thuissituatie zonder aanwezigheid van derden. Voordelen: • Geautomatiseerde route in vragenlijsten met complexe structuur • Minder tot geen onbeantwoorde vragen • Automatische controle op range van antwoordcategorieën

11. Respondenten Doelgroep bestond uit blinde en slechtziende adolescenten van 14 tot 24 jaar zonder andere ernstige stoornis of beperking. Ook enkele non-respons adolescenten werden aan telefoon even bevraagd.

12. Analyses en resultaten • Structurele netwerk aspecten • Grootte van netwerk: • Gemiddelde grootte is 15 personen. Kleinste = 2 personen. Grootste = 49 personen. • Kleine netwerken < 12 personen = 41 % • Grote netwerken > 18 personen = 24 % • Samenstelling van netwerk: • Grootste groep netwerkleden: vrienden • Daarna: gezinsleden, familieleden en bekenden van school en werk. • Vrienden, gezin en familie  basis van netwerk. • Conclusie over samenstelling = jongeren met visuele beperking verschillen in samenstelling.

13. Analyses en resultaten • Functionele netwerk aspecten: • Sociale steun: • Ervaren veel steun van netwerkleden. • Ouders en vrienden zijn meest belangrijke. • Formele netwerk is belangrijker dan familieleden en broers of zussen. • Evenwicht tussen steun krijgen en geven: • Krijgen meer steun dan ze geven  steunrelatie is licht uit balans. • Meest evenwichtige = leeftijdsgenoten en broers of zussen. • Satisfactie met steun: • 58% is heel erg tevreden met steun die ze krijgen. • Niemand is echt ontevreden.

14. 4. Analyses en resultaten • Structurele en functionele netwerk verschillen en respondent kenmerken • Multiniveau-analyse van structurele netwerk verschillen: • Bij vrouwen blijkt netwerk vrienden groter te zijn dan bij mannen. • In een voorziening zitten geeft je een groter netwerk. • Analyse van functionele netwerkverschillen: • Vrouwen ervaren meer steun en ook meer tevreden over steun dan de mannen. • Jongeren die zelfstandig wonen ervaren minder steun. • Ouderen zijn minder tevreden over hun steun dan jongeren.

15. 4. Analyses en resultaten • Invloed van structurele en functionele netwerk aspecten op welbevinden en eenzaamheid • Welbevinden en eenzaamheid: • Netwerkaspecten zijn zeer duidelijk van belang voor het welbevinden va jongeren met een visuele beperking.

16. Conclusie Vanwege gevolgen van visuele beperking voor communicatie en relaties met andere persoenen, en vanwege het feit dat netwerkaspecten belangrijk zijn voor het welbevinden van jongeren met een visuele beperking, is kennis en begrip over persoonlijke relaties van blinde en slechtziende jongeren essentieel voor een juiste ondersteuning en opvoeding van en onderwijs aan deze groep.

17. 6. Bronnen Habekothé, H.T., Hox, J.J. & Kef, S. (1998). Jongeren met een visuele beperking: persoonlijk netwerk en welbevinden. Nederlands Tijdschrift voor Opvoeding, Vorming en Onderwijs, 14(4), 200-219.