1 / 171

PSİKOTİK BOZUKLUKLAR VE TEDAVİLERİ

PSİKOTİK BOZUKLUKLAR VE TEDAVİLERİ. Prof. Dr. Mustafa Yıldız Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 2008. PSİKOZ (delilik, çıldırma). Gerçeği değerlendirme yetisinin bozulmasıdır. Farklı bir dünyaya geçiş / yaşamadır. Kötüye kullanımı olan bir sözcüktür.

lynne
Download Presentation

PSİKOTİK BOZUKLUKLAR VE TEDAVİLERİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. PSİKOTİK BOZUKLUKLAR VE TEDAVİLERİ Prof. Dr. Mustafa Yıldız Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 2008 Mustafa Yıldız, Kocaeli

  2. PSİKOZ (delilik, çıldırma) Gerçeği değerlendirme yetisinin bozulmasıdır. Farklı bir dünyaya geçiş / yaşamadır. Kötüye kullanımı olan bir sözcüktür. Stigmatizasyon (damgalama) ‘Deli’, ‘çılgın’, ‘çatlak’, ‘akıl hastası’... Türkçesi: Çıldırı Birçok durumda ortaya çıkabilir. Hem rahatsız edici hem de rahatsızlık verici birdurumdur Mustafa Yıldız, Kocaeli

  3. PSİKOTİK BELİRTİLER (+) belirtiler (taşkınlık belirtileri) Sanrılar düş içer. Varsanılar algılama Dağınık düşünce ya da konuşma konuşma Dağınık ya da katatonik davranış davranış Mustafa Yıldız, Kocaeli

  4. PSİKOTİK BELİRTİLER (+) belirtiler (taşkınlık belirtileri) Sanrılar düş içer. Varsanılar algılama Dağınık düşünce ya da konuşma konuşma Dağınık ya da katatonik davranış davranış (-) belirtiler (yoksunluk belirtileri) Affektte donukluk, küntleşme duygulanım Anhedoni zevk alma Aloji (düşünce fakirleşmesi) düşünce Avolusyon (irade bozulması) irade Mustafa Yıldız, Kocaeli

  5. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  6. Doktorluk mesleği sistemin istibahat ve personeli tarafından hayatları kolaylaştıran ve zenginlik için bir istibahat ve personel mesleğimi. Dokuz doğa, kalıtım, besin yetersizlik, ekonomi, sosyal kültürel, psikojikman bir enfeksiyon mikropuklerin oluşması hastalıklar oluşur. Ve buna yine doktorlar hipokrat olarak ilaçla tedavi mesleğini tartışmak gerekir. (....) bu rakamlar istibahatdir ve personeldir. Anti personel uzmanlar %7 dir. Yukarda saydığım mit ile ilişkisi olan uzmanlardır. Psikiyatride idrar, kan, akciğer, EEG. E.K.G. psilojik kermler hastalığın sonuçları araştırıl. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  7. PSİKOTİK BOZUKLUKLAR 1. şizofreni 2. şizofreniform bz 3. kısa psikotik bz 4. şizoaffektif bz 5. sanrılı (paranoid) bz 6. paylaşılmış psikotik bz 7. GTDB psikotik bz 8. MKB psikotik bz 9. BTA psikotik bz Mustafa Yıldız, Kocaeli

  8. PSİKOTİK BOZUKLUKLAR – genel dağılım – n:616 1. ŞİZOFRENİ 415 67.4 paranoid 271 44.0 farklılaşmamış 96 15.6 rezidüel 32 5.2 dezorganize 13 2.1 yalın 3 0.5 2. ŞİZOAFFEKTİF BOZ. 44 7.1 3. SANRILI BOZ. 81 13.1 4. KISA PSİK. BOZ. 15 2.4 5. ŞİZOFRENİFORM B. 12 1.9 6. BTA PSİK. BOZ. 29 4.7 7. GTDB PSİK. BOZ 14 2.3 8. MKB PSİK. BOZ. 6 1.0 Mustafa Yıldız, Kocaeli

  9. MADDE KULLANIMINA BAĞLI Psikotik Bozukluk Madde entok / kesil.den sonraki 1 ay içerisinde oç. Psikotik bel. genelde entok.dan sonraki saatlerde oç. Çoğu kısa sürede geçer, 4 hf dan uzun sürenlerde başka tanılar düşünülmeli. Amfetamin, kokain (taktil hall.) Alkol / sedatif hipnotikler (görsel hall.) Kannabinoidler (perseküsyon, emosyonel labilite, depersonalizasyon, amnezi) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  10. Fensiklidin LSD Kokain Halusinojen bitkiler Alkol kull & kesil. Barbitürat kull & kesil Benzo kull & kesil Amfetamin ve ben. Esrar L-dopa Antikolinerjik ilaçlar Steroidler H2 blokerleri Dijitaller Disülfiram Kinolonlar Selejilin İzoniyazid Topiramat Psikoza neden olabilen madde ve ilaçlar Mustafa Yıldız, Kocaeli

  11. GENEL TIBBİ DURUMA BAĞLI Psikotik Bozukluk Beyin tm.leri Beyin yangıları Beyin kanaması, tıkanmalar Hipo/hiper tiroidi Diğer endokrin bozulmalar Zehirlenmeler Epilepsi Wilson hastalığı Mustafa Yıldız, Kocaeli

  12. MSS tümörleri Travmalar Epilepsi Enfeksiyonlar Huntington hastalığı Parkinson hast. Pick hast. Multiple skleroz Metakromatik lökodistrofi Normal basınçlı hidrosefali Demanslar ve deliryumlar Endokrin bozukluklar Bağ dokusu hastalıkları SLE B12 eksikliği Pellegra Homosistinüri Porfiriler Fabry hast. Wilson hast. Ağır metal zehirl. CO zehirl. Organik fosfat zehr. Volatil hidrokarbon zehr. Psikoza neden olabilen tıbbi durumlar(GTDB Psikotik Bozukluk) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  13. KISA PSİKOTİK BOZUKLUK Reaktif, histerik, stres, psikojenik psikoz * Streslere tepki olarak, stres olmaksızın ya da postpartum olarak ortaya çıkabilir. * Felaket ve göç durumlarında oç. * Psikotik belirtiler 1 gün - 1 ay süren tablo. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  14. KISA PSİKOTİK BOZUKLUK * Histrionik, * narsisistik, * paranoid, * şizotipal, * borderline kb olanlarda oç olasılığı yüksek. TED: APİ, BNZ, BDT Mustafa Yıldız, Kocaeli

  15. ŞİZOFRENİFORM BOZUKLUK * Şizofreniye benzer belirtiler ve klinik. * Süre: 1 aydan fazla 6 aydan kısa * Delikanlılık ve genç erişkinlerde fazla * Yaygınlık: şizofreninin yarısından az * Bazıları maniye, bazıları şizofreniye daha çok benzer Mustafa Yıldız, Kocaeli

  16. ŞİZOFRENİFORM BOZUKLUK İYİ PROGNOZ belirgin psikotik belirtiler ilk 4 hf. konfüzyonun olması, iyi premorbid uyum, sığ ya da künt affektin olmaması Mustafa Yıldız, Kocaeli

  17. ŞİZOFRENİFORM BOZUKLUK Tedavi: APİ 3/4 ü ilk 1 hf da APİ tedaviye yanıt verir. Sch:1/5 3-6 ay ted devam. EKT, DDD ler kullanılabilir. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  18. SANRILI (PARANOİD) BOZUKLUK ‘Paranoya’. Sanrılar her zaman persekütuar olmak z. değil. Sanrılar sistemlidir, yaşamla ilişkilidir. En az 1 aydır sürmeli. Temaya uygun VARSANI olabilir. YBY: % 0.025 - 0.03 İnsidans: 1-3/100 000 40 lı yş da başlar. E > K Sanrısal alan dışında işlevler olağandır. Çoğu evli & işi var. Göçmenlerde ve SED düş kesimlerde fazla. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  19. SANRILI (PARANOİD) BOZUKLUK Paranoid kişilik özellikleriyle ilişki var. Tanı uzun dönemde değişebiliyor. %20 sch, %10 DDB Alt tipler: * erotomanik (Clerambault sendromu) (aşk), * grandiyöz (büyüklük), * kıskançlık, * persekütuar (kötülük görme), * somatik (bedensel), * karma. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  20. SANRILI (PARANOİD) BOZUKLUK Kötülük görme ve kıskançlık (E de fazla) san en yaygın. Capgras sendromu, Fregoli fenomeni, Cotard sendromu. Ayırıcı tanı: BG hst (par, hun), Vit yet. (B12, tiamin), deliryum, demans, ilaçlar, endokrinopatiler, LimSis pat. Hiperkalsemi, hipoglisemi, porfiri, üremi vs. PROG: iyileşme %50, orta düz %20, değişmeden %30 TED: APİ, Psikoterapi (BDT) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  21. PAYLAŞILMIŞ PSİKOTİK BOZUKLUK Folie a deux, Folie famili, Folie dousine, * Yakın ilişkide olan kişilerde gelişen sanrısal durum. * Birincil kişide zaten psikotik boz (sch, sanrılı boz) vardır. diğerleri paylaşırlar * genelde akrabadırlar, aynı grup, izolasyon vs. Ted: Birincil kişinin tedavisi, diğerlerinin ayrılması Mustafa Yıldız, Kocaeli

  22. ŞİZOAFFEKTİF BOZUKLUK Şizofreni ve affektif bozulma birlikte görülür. Şizofreni, mani ve depresyon semptomları birlikte ya da değişimli olarak görülebilir. Belirgin affektif sx olmadığı en az 2 hf lık dönemde psikotik sx olmalıdır. YBY: % 0.5-0.8 K > E, intihar % 10, K da daha fazla. PROG: DDB - ŞAB - SCH TED: APİ, DDD ve EKT ye yanıt iyi, az yıkım olur. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  23. ŞİZOAFFEKTİF BOZUKLUK İKİ AY DÜZELME MANİK BELİRTİLER - ŞİZOMANİK DEPRESİF BELİRTİLER - ŞİZODEPRESİF Mustafa Yıldız, Kocaeli

  24. ŞİZOFRENİ + MAJOR DEPRESİF BOZUKLUK Mustafa Yıldız, Kocaeli

  25. ŞİZOAFFEKTİF BOZUKLUK Kötü prognostik özellikler: * kötü premorbid uyum * sinsi başlangıç * presipite eden faktörün olmaması * psikotik sx ön planda olması * erken başlangıç * ailede sch öyküsü * iyileşme dönemlerinin olmaması Mustafa Yıldız, Kocaeli

  26. ŞİZOFRENİ 1. Düşünce, 2. Algılama, 3. Duygulanım, 4. Hareket ve 5. Davranışların düzenlenmesinde bozulmadır. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  27. tarihçe Şizofreni tarihinde iki anahtar kavram / kişilik Dementia Precox (Emil Kraepelin, 1896) Erken bunama (erken başlayan, uzun süreli gidiş, sanrı ve varsanılar) Schizo / phrenia (Eugen Bleuler, 1911) Akıl yarılması, bölünmesi (düşünce, duygu ve davranışta) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  28. tarihçe Philippe Pinel (1793) Mani, Melankoli, Zeka geriliği, Demans. Bakımevleri, Moral tedavi. Dominique Esquirol (1838) Halüsinasyon, Monomani Morel (1860) Demence Precoce Ewald Hecker (1871) Hebephrenie Laseque (1871) Delire de persecutions Karl Kalbaum (1874) Katatoni Thomas Clouston (1891) Insanity of pubesence Mustafa Yıldız, Kocaeli

  29. Emil Kraepelin (1856-1926) Dementia praecox Hebefreni Katatoni DEMANS PRAECOX (yıkım gösterenler) X MDP Hebefrenik tip Katatonik tip Paranoid tip Parafreni Paranoya Mustafa Yıldız, Kocaeli

  30. Eugene Bleuler (1857-1939) ŞİZOFRENİ GRUBU HASTALIKLAR Bleuler’in 4 A belirtisi (temel belirtiler) • Asosiyasyonda (çağrışımlar) bozulma • Affektte (duygulanım) bozulma • Autism (otizm) • Ambivalans (ikircikli olma) (sanrı, varsanı, katatoni ve davranışsal bozukluklar ikincil belirtilerdir) Paranoid, katatonik, hebefrenik, basittip. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  31. tarihçe Diğer önemli kuramcılar Adolf Meyer şizofreni streslere bir tepkidir Gabriel Langfeldt gerçek şizofreni ve şizofreniform boz. Kurt Schneider birinci ve ikinci sıra belirtiler Mustafa Yıldız, Kocaeli

  32. John Forbes Nash Jr. “Beynime girmiş durumdalar. Gecenin kulağıma fısıldadıklarını duyuyor musunuz? Evet. Yine o Sovyet ajanları. Benden Pentagon’un şifrelerini istiyorlar. Duyduğum sinyal seslerinden anlıyorum ki, uzaylılar da onlara yardım ediyor”. Mustafa Yıldız, Kocaeli

  33. epidemiyoloji Yaşam boyu yaygınlık: % 0.8 (≈%1) (tüm psikotik bozuklukların YBY: %3.5) Toplum yaygınlığı: % 0.5 (1500 / 300 000) (5000 / 1 000 000) (15000 / 3 000 000) (50000 / 10 000 000) (350 000 / 70 000 000) Sıklık (insidans): % 0.02 - 0.05 Mustafa Yıldız, Kocaeli

  34. epidemiyoloji Cins: ≈ Kadın = Erkek erkek / kadın = 1.4 ileri yaşta kadında ↑ evli olmayan / evliler = 2.6-7.6 kadınlarda evli oranı erkeklerden ↑ sosyo-ekonomik düzey ↓ neden olma (stresler) sosyal kayma göçmenlik & şehirleşme riski 2-3 kat ↑ (?) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  35. epidemiyoloji Başlama yaşıK (25-35), E (15-25), // (10-50) / (5-90) Mevsimsel ilişki Kış ve ilk bahar aylarında doğanlarda RİSK ↑ Enfeksiyonlar Annede influenza, pnömoni, bronşit, kızamık, tokso. Bebekte enfeksiyonlar. RİSKİ ↑ (ateş, inflamasyon, immun yanıt) Coğrafi dağılım, kültür, dil, din farkı gözetmez Mustafa Yıldız, Kocaeli

  36. Etyoloji – çok etkenli bir hastalık (Stres - yatkınlık modeli) Biyolojik ve / veya çevresel olabilir. * genetik yatkınlık * nöronal yatkınlık * gelişim evrelerine bağlı olarak yaşamsal streslere yatkınlık * fiziksel yatkınlık (kafa yaralanması, madde kullanımı) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  37. etyoloji Nörogelişimsel & nörodegeneratif ? * Gelişim esnasında anormal nöron göçü, * Gelişimden sonra nöron dejenerasyonu ?, * Gen açılımını düzenleyen etkenlerde boz, * Hastalık gen/lerini taşıma, mutasyonlar Mustafa Yıldız, Kocaeli

  38. GENETİK ETKENLER Aile, ikiz ve evlatlık çalışmaları. Ailede etkilenmiş birey sayısı arttıkça risk ↑ - normal nüfusta %1 - bir şizofreni kardeşi % 8 - bir ebeveyn şizofreni % 12 - iki ebeveyn şizofreni % 40-50 - dizigot kardeşte % 12 - monozigot kardeşte % 47-80 Mustafa Yıldız, Kocaeli

  39. GENETİK ETKENLERtek gen kalıtımına uymaz (çok genli çok etkenli) Kromozomlar 1q, 2q, 5q, 6p, 8p, 10p, 13q, 15q, 18q, 22q 22q11 bölgesinde silinme. (COMPT la ilişkili) VCFS (yarık damak, kardiyak boz. tipik yüz gör.) %25 şizofreni tanısı alır. 1q (1. ve 11. krom. arasında translokasyon)(DISC1, DISC2) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  40. Şizofreni & Genler ? Şizofreniye Yatkınlık sağlayan Aday Genler DİSBİNDİN (6p) (nikotinik, NMDA res.GABA-A) NRG1 (nörogülin) (8p) (NMDA, GABA, Nikotinik res.) (ErbB2, ErbB3, ErbB4 reseptörleri aracılığıyla etki) RGS4 (G-protein 4 sinyal düzenleyicisi) (1q) (D ve 5HT res aktivitesinden sorumlu, ErbB3 le de ilişkili) DISC1 (1q) (nöron yapı düzenl.) (ŞAB) G72 (13q) (D-amino asit oksidaz akt., D-serin oksidasyonu, NMDA) (DDB) COMT (22q) (Val/Val) (BB) CHRNA7 (15q)nikotinik asetil kolin res α-7 üni kodlar BDNF (11P) ? Mustafa Yıldız, Kocaeli

  41. Genler ve Şizofreni • Bazı genler  psikoz  pozitif belirtiler • Bazı genler  sinir gelişimsel bozulma GENETİK YÜKLÜLÜK + ŞİZOFRENİ DOPAMİN DUYARLILIĞI Mustafa Yıldız, Kocaeli

  42. YENİ MUTASYONLAR hastaların doğurganlığı az yaygınlık değişmiyor → yeni mutasyonlar ? 55 yaş üstü babaların çocuklarında her 5 yılda risk doğrusal olarak ↑ kadın > erkek (X kromozomu) Mustafa Yıldız, Kocaeli

  43. Şizofrenide endofenotipi endofenotip genlerden kliniğe giden yolda ara özellikler • Genel toplumda dağılımı hastalıkla ilişkili olmalı • Genetik olarak kalıtılmalı • Aile içinde hastalıkla birlikte ayrılmalı • Durumdan bağımsız olmalı • Hasta olmayan üyelerde toplumdan daha yüksek oranda olmalı Mustafa Yıldız, Kocaeli

  44. Şizofrenide endofenotip adayları P50 baskılanması (OİP) 50 msn aralıklı iki işitsel uyaran ikinci uyaran %80 oranında baskılanır (normal) Şizofreni hst ve ailelerinde P50 dalgası baskılanması bozuk. duysal aşırı uyarılma dikkati odaklayamama kapılama yetisinde bozulma nikotinik uyarı işe yaramaktadır Mustafa Yıldız, Kocaeli

  45. Şizofrenide endofenotip adayları İrkilme yanıtının ön uyarı inhibisyonu (prepulse inh.) şiddetli bir uyarıdan 100 msn önce hafif uyarı verilmesi sağlıklı kişilerde şiddetli uyarıya verilen tepkide azalma olur Şizofreni hst ve ailelerinde azalma olmamakta. ancak şiz ye özgün değil. kortiko-striato-pallido-talamik devrelerde D ve 5HT le ilişkili olabilir Dikkat dağınıklığı, WKET nde perseveratif hatalar Mustafa Yıldız, Kocaeli

  46. Şizofrenide endofenotip adayları Gözün düzgün izleme hareketleri şizofrenide %50-80 bozuk 6q, 1q, D3 res gen polimorfizmi, COMPT Met/Met genotipi fosfolipaz A2 aktivite artışı → PFK D akt ↓ okulomotor boz ŞİZ, OKB, DEPRESYON Mustafa Yıldız, Kocaeli

  47. Şizofrenide endofenotip adayları P300 olaya ilişkin potansiyel sık tekrarlayan uyaran (%80) arasından rasgele verilen (%20) uyaranı seçmesi istenir. 300 msn sonra kayıt. Şizofrenide P300 dalgasının genliğinde azalma, ortaya çıkış süresinde (latans) uzama saptanmış. (Dikkat ve bilgi işleme bozukluğu göstergesi) COMPT ve DISC1 genleri ile ilişki ? Mustafa Yıldız, Kocaeli

  48. Şizofrenide endofenotip adayları Uyumsuzluk (mismatch) negatifliği herhangi bir ayırt edilebilir değişikliğin oluşturduğu OİP. standart uyaranlar arasından farklı ses uyaranını dikkati yoğunlaştırmaksızın yapılan bir seçme. birincil ve ikincil işitsel korteksteki duyusal bellek süreçleri farklı bir uyaran geldiğinde dikkat öncesi süreçlerin uyarılması olur. NMDA res işlevleriyle ilişkili Mustafa Yıldız, Kocaeli

  49. Şizofrenide endofenotip adayları Nöropsikolojik test anormallikleri (WKET, CPT, WAIS-R) dikkat yürütücü işlevler işlem belleği Yürütücü işlev boz & COMPT (DLPFK) COMPT Val allelinin bulunması enzim etkinliğini 4 kat ↑ → PFK D etkinliğini ↓ Yürütücü işlev boz & BDNF Val66Met polimorfizmi ?? Mustafa Yıldız, Kocaeli

  50. ÇEVRESEL ETKENLER Prenatal ve perinatal komplikasyonlar Annede influenza öyküsü Sosyoekonomik nedenler Mustafa Yıldız, Kocaeli

More Related