Arbeidsmarktdynamiek en de functie van leren

1. Arbeidsmarktdynamiek en de functie van leren Andries de GripResearchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) Netwerk Sociale Innovatie (NSI)Universiteit Maastricht

2. Aandachtspunten • Dynamiek op de arbeidsmarkt • Risico’s op competentieveroudering • Een leven lang leren • Waarom is leren belangrijk?

3. Dynamiek in de vraag op de arbeidsmarkt Verschuivingen in de: - sectorstructuur - beroepenstructuur - opleidingseisen binnen beroepen

4. Groeiberoepen in 1899 • Rijwielsteller en radermakers • Blikslager en moertappers • Spanningregelaars • Assuradeurs en busbodes • Builenvullers en siccareurs

5. Dynamiek van de vraag Groei en krimp van bedrijfssectoren: Groeiniet-commerciële en commerciële dienstverleningKrimp agrarische sector en industrie

6. Aantal werkenden per bedrijfssector Bron: CBS/CPB/ROA

7. Dynamiek van de vraag Verschuivingen in de beroepenstructuur Krimp: • Productiefuncties • Agrarische beroepen

8. Dynamiek van de vraag Verschuivingen in de beroepenstructuur Groei: • Managementfuncties • Marketingfuncties • ICT- functies • Staffuncties • Verkoopfuncties

9. Dynamiek van de vraag Upgrading van opleidingseisenin vrijwel alle functies

10. Oorzaken stijging opleidingseisen • Specialisatie in kennisintensieve sectoren • Technologische en organisatorische vernieuwingen • Kwaliteitszorg (en toenemende eisen klanten en samenleving)

11. Tinbergen’s race tussen technologie en onderwijs Vraag HO Aanbod HO 1990-2000

12. Upgrading • Toenemende vraag naar hoger opgeleiden • MBO-isering van de vakarbeid • Leven lang leren: opscholen

13. Dynamiek van de vraag Toenemende vraag naar Key-skills: • ICT-skills • Probleemoplossend vermogen • Communicatieve vaardigheden • Samenwerken met anderen • leervermogen

14. Welke competentietekorten zullen zich de komende 5 jaar voordoen ? • Probleemoplossend vermogen • Omgaan met klanten • Flexibiliteit • Initiatief POFI Agenda

15. Risico’s op competentieveroudering Halfwaarde tijd van een geschoolde werknemer

16. Oorzaken van Competentieveroudering • Technologische en organisatorische vernieuwingen: • Atrofie • Slijtage door belastende arbeidsomstandigheden

17. Oorzaken van Competentieveroudering • Technologische en organisatorische vernieuwingen: • Atrofie • Slijtage door belastende arbeidsomstandigheden Bijleren Herscholen of omscholen Omscholen

18. Een leven lang leren • Formele opleidingen en trainingen • Informeel leren

19. Scholingsparticipatie

20. Percentage van werktijd besteed aan leerzame taken • Gemiddeld 31% • Jongeren 40% • Ouderen 25% Bron: ROA Levenslang leren enquête, 2004 en 2007

21. 94%van de tijd die werkenden aan leeractiviteiten besteden heeft betrekking opinformeel leren

22. Waarom is leren belangrijk ? • Toenemende complexiteit van het werk: upgrading • Verschuivingen in de gevraagde competenties • Competentieveroudering

23. Waarom is leren belangrijk ? • Het individuele perspectief • Het bedrijfsperspectief

24. Het individuele perspectief Employability: Het vermogen en de bereidheid om werk te krijgen en te behouden

25. Employability vereist dat mensen blijven leren om: hun competenties op peil te houden uit te kunnen wijken naar ander werk wanneer dat nodig is

26. Het bedrijfsperspectief Kenniseconomie: De kwaliteit van het personeel bepaalt de concurrentiekracht van het bedrijf

27. Kenniseconomie vereist aandacht voor ‘leerrijke werkomgeving’ Cursussen en trainingen aanvullen met informeel leren: • Coaching (‘mentoring’’) • Learning by doing

28. Versterkende factoren • Knelpunten op de arbeidsmarkt • Vergrijzing personeelsbestand

29. Investeren in personeel vergroot concurrentiekracht op afzetmarkten arbeidsmarkt

30. Investeren in personeel vergroot concurrentiekracht op afzetmarkten arbeidsmarkt • Personeel met up-to-date competenties • Personeel met meer commitment • Minder personeelsuitstroom • Beter Imago op arbeidsmarkt