170 likes | 468 Views
KOAH’da erken ve geç hastalık evresinde Pulmoner Rehabilitasyon Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi/ AKCİĞER REHABİLİTASYONU ve EVDE BAKIM MERKEZİ Dr. Pınar Ergün, Dr. Ülkü Yılmaz Turay,
E N D
KOAH’da erken ve geç hastalık evresinde Pulmoner Rehabilitasyon Etkinliğinin Değerlendirilmesi • Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi/ AKCİĞER REHABİLİTASYONU ve • EVDE BAKIM MERKEZİ • Dr. Pınar Ergün, Dr. Ülkü Yılmaz Turay, • Dr. Dicle Kaymaz, Dr. Yurdanur Erdoğan, • Fzt. Neşe Demir, Fzt. Ebru Çanak, Dr. Atalay Çağlar
PULMONER REHABİLTASYON Kronik solunum hastalığı olan semptomatik ve günlük yaşam aktivitesi azalmış tüm olgularda standart tedavi yaklaşımı olarak önerilen, kanıta dayalı, multidisipliner ve kapsamlı bir tedavi yaklaşımıdır. ATS/ERS Am J. Resp Crit . Care Med 2006
FEV1 düzeyi %80’in altında olan tüm KOAH’lı olgularda Pulmoner Rehabilitasyonu tedavi yaklaşımı olarak önerir. GOLD • Evre 1: FEV1≥ %80 • Evre 2:%50 ≤ FEV1<%80 • Evre 3:%30≤ FEV1<%50 • Evre 4:FEV1<30 veya solunum yetmezliği veya sağ kalp yetmezliği
AMAÇ • Stabil KOAH’lı olgularda erken ve geç hastalık evresinde Pulmoner Rehabilitasyonun etkinliğini değerlendirmekti.
Gereç ve Yöntem 1 • AGHH Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım merkezinde değerlendirilen 30 stabil KOAH’lı olgu GOLD’a göre evrelere ayrıldı ve tüm olgulara 8 hafta, haftada 2 gün, 1.5 saat yoğun pulmoner rehabilitasyon uygulandı. • Erken evre (GrupI:Evre1+2) 10 hasta • Geç evre (Grup II:Evre 3+4) 20 hasta
Gereç ve Yöntem 2 Pulmoner rehabilitasyon programının başında ve 8 hafta sonrasında olguların; • Dispne algılanması: MRC, Modifiye Borg skalası ile • Egzersiz Kapasitesi:Artan hızda mekik yürüme testi (AHMYT) ve Dayanıklılık mekik yürüme testi (DMYT) ile • Yaşam Kalitesi: St. George Solunum Anketi (SGRQ), Kronik Solunum Anketleri(KSHA) ile değerlendirildi.
Uygulanan Pulmoner Rehabilitasyon programı bileşenleri: Egzersiz eğitimi (Hastaya özel reçetelendi) Alt ve üst ekstremite güçlendirme Endurans eğitimi; aralıklı, sürekli • Solunum kas egzersizleri • EKS • Nefes darlığı ile baş edebilme yöntemleri Nutrisyonel değerlendirme-destek Psikolojik değerlerdirme-destek Hasta ve ailesinin eğitimi
Grup I (Evre 1+2) hasta verileri: (n=10) Yaş : 59.80 ± 7.8 Sigara:43.10 ± 27.46 pak/yıl
Grup II (Evre 3+4) hasta verileri:(n=20)Yaş: 62.45±7.27Sigara:40.9±29.54
Sonuç 1 Grup I (Evre 1+2)’de ki olgulardaPulmoner Rehabilitasyonsonrası; • KSHA ile değerlendirilen yaşam kalitesi toplam skorunda anlamlı değişiklik saptandı (92.50±13.00 , 108.10±12.70 , p<0.05). • MRC ve Modifiye Borg skoru ile değerlendirilen dispne algısında saptanan değişimler istatistiksel anlamlı düzeye ulaşmadı. • Egzersiz kapasitesindeki artışlar istatiksel anlamlı düzeye ulaşmadı.
Sonuç 2 Grup II (Evre 3+4)’de ki olgularda Pulmoner Rehabilitasyon sonrası; • MRC ile değerlendirilen dispne algılaması • St.GRDQ semptom skoru ve KSHA toplam skorlarında istatistiksel anlamlı değişiklik saptandı. • Egzersiz kapasitesinde saptanan artışlar istatiksel anlamlı düzeye ulaşmadı.
Erken hastalık evresinde, egzersiz kapasitesindeki artışın istatistiksel anlamlı düzeye ulaşamamasında olası nedenler 1: • Hastaya ilişkin nedenler ; AHMYT’İ ile değerlendirilen başlangıç egzersiz kapasitesi (256± 126m) olup, düzeylerinin çok düşük olmaması. Geç hastalık evresindeki olgularla karşılaştırıldığında da egzersiz kapasitesinin daha iyi olması Hasta sayısının azlığı Teste ilişkin nedenler ; AHMYT’i PR programlarına aday olguların egzersiz kapasitesinin değerlendirilmesinde uygunluk ve geçerliliği gösterilmiştir. 6 DYT’ine göre hastaya ait faktörlerden daha az etkilenen standart bir yöntemdir. Teste ilişkin nedenler ekarte edilmiştir.
Erken hastalık evresinde, egzersiz kapasitesindeki artışın istatistiksel anlamlı düzeye ulaşamamasında olası nedenler 2: Egzersiz şiddetinin uygunluğu ; Egzersiz reçetelendirilmesinde AHMYT’i ile hesaplanan peak VO2’nin %85’indeki yoğunluklar esas alınmakla birlikte bu yoğunluklar hasta toleransına göre modifiye edilmiştir. PR program süresi; Rehberlerde 4-12 hf’lık Pulmoner Rehabilitasyon programlarının etkinlikte önemli olduğu , uzun süreli programlarda kazanımların daha uzun süreli olduğu gösterilmiştir. Bizim uygulamalarımızda direkt gözetimli ayaktan takipli 8 haftalık Pulmoner rehabilitasyon programları uygulanmıştır.
Ayaktan takipli pulmoner rehabilitasyon programlarının etkinliğinin incelendiği diğer birçok çalışma ile uyumludur. Geç hastalık evresinde ileri fonksiyonel kayıp düzeylerinin sorumlu olabileceği düşünülmektedir Geç hastalık evresinde, • Dispne algılamasında azalma, • Günlük yaşam aktivitelerinde artış • Egzersiz kapasitesinde artış olmakla birlikte istatistiksel anlamlı seviyeye ulaşamamıştır.