Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi

1. Çölleşme ve Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi Prof. Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD E-mail: bayram@gantep.edu.tr TTD 16. Yıllık Kongresi, Antalya 3-7 Nisan 2013

2. İçerik • Çölleşme: Küresel,Türkiye • Kum fırtınaları • Çöl toz içeriği • Çöl tozlarının sağlık etkileri • Mortalite • Hospitalizasyon • Deneysel çalışmalar, inflamasyon • Özet

3. Dünyada Çölleşme • Son kırk yılda, yer yüzünün %15-63’ünde çoraklaşma • Kurak yerlerde, çoraklaşma ve çölleşmeye bağlı olarak, 12 milyon hektar alanher yıl insan yapımı çöle dönüşmektedir. • Her yıl 20 milyon ton tahıl üretme potansiyeli olan bir alan Zero Net Land Degradation,UNCCD, 2012

4. Avrupa’da İklim Değişiminin Bölgeler Üzerinde Beklenen Etkisi Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2012 EEA Report No: 12/2012

6. Kum Fırtınalarının Görülme Sıklığı ve Trend • ABD’nin Geniş Düzlükleri, Rusya, Fas, Arap Körfez ülkeleri, Afrika’nın Sahel-Sudan bölgesi, Çin, Moğolistan ve Meksika’da uzun dönem meteorolojik kayıtların analiz sonuçları • Global bir patern yok • Ancak bazı istasyonlar (Sahel’dekiler gibi) ciddi bir artış trendini gösterirken, diğerlerinde aşağıya doğru bir eğilim (Meksika gibi) gözlenirken, diğerleri daha çok bir döngüselpatern göstermekte. Goudie AS; Middleton NJ, ClimChange, 1992

7. Kum Fırtınalarının Sıklığı, Trend – Ortadoğu • İsrail’de toz fırtınası gözlemi 1958’den beri yapılmakta. 1958-2006 arasında, 966 tozlu gün gözlenmiş. • Kızıl Deniz Bölgesinde tozlu gün sayısı 2.4 gün/10 yıl artarken,yüksek bölgelerde bu artış 0.9 gün/10 yılolarak saptanmış. • Tozlu günlerin toplam insidansı her dekaddaortalama 2.7 gün artış göstermiş. Ganor E, et al, J Geophysıcal Res. Atmosph. 2010

8. Sudan, Temmuz 11, 2010 http://wholeheartedly-sudaniya.blogspot.com/2010/07/kataha-sand-storm.html

9. Sahra Çölünden Türkiye’ye Doğru Uçuşan Toz Bulutları Perfumo A, Marchant R Environ. Microbiol. Rep. 2010.

10. Gaziantep - 14. 03. 2013 Hakimiyet Gazetesi, Gaziantep.

12. Sahra Çöl Tozu AerosolNümunelerindeElemental Madde Konsantrasyonları, Ekim 2007 Koçak M, et al. AtmosEnviron, 2012

13. Çöl Tozunda Bakteri: Sarı Kum • Aquabacterium sp., Flavobacteriales bacterium sp., Prevotellaceae bacterium sp., others • Non-YellowSand: Propionibacterium sp., Bacillus sp., Acinetobacter sp., and others. Lee S, et al. Sci Total Environ. 2009

14. Toz Nümuneleri: • Thermophilic organizmalar: • Geobacillus(G) thermoglucosidasius • G. thermodenitrificans, • Aeribacilluspallidus Perfumo A, Marchant R. Environ. Microbiolo. Rep., 2010.

15. Taipei, Taiwan’da Asya Toz NümunelerindeFungal İçerik Chao HJ et al. Int J Biometeorol, 2012.

16. Al EskanHastalığı: Çöl Fırtınası Pnömoniti • Çöl ile ilişkili akut bir hastalık • Yeni bir klinikopatolojikantite, Çöl Fırtınası pnömoniti or Al Eskanhastalığı • Hipererjikakciğer hastalığı, akciğerin fırsatçı enfeksiyonu, hipererji. • Küçük Suudi çöl tozu (0.1-0.25µm) ve güvercin dışkısı Korényi-Both AL, et al. Mil Med. 1992

18. 10 μg/m3 PM2.5-10 Artışının Günlük Total Mortaliteye Etkisi (OddsRatio’lar, beyaz= Sahra tozu olmayan, siyah=Sahra Tozu Mevcut) Tobias A, et al. SciTotEnviron 2011.

21. Çöl Tozunun (>0.1 mg/m3) Japonya’da Çocuklarda Astım Hospitalizasyonuna Etkisi Kanatani KT, et al. Am J RespirCrit Care Med, 2010

22. Çöl Tozlarının Kardiyopulm. Etkileri (1996-2001)

23. Respiratuar Etkiler, Asya Toz Fırtınaları

24. Çöl Tozlarının Sağlığa Etkisi

25. Pnömokonyoz • Pnömokonyoz; progresif massif fibrozis ve hiler lenf bezlerinde yumurta kabuğu kalsifikasyonu • Ladakh, Hindistan’daki 3 köyde pnömokonyozprevalansı %2.0, %20.1 ve%45.3 olarak bulunmuş. • Fırtınalardaki serbest silika içeriği %60-70 bulunmuş. Saiyed HN, et al. Br J Ind Med. 1991

26. EnvironHealthPerspect, 2010.

27. Asya Kum Tozlarının (ASD) Fare Akciğerindeki Patolojik Değişikliklere Etkisi ASD saline OVA • OVA+ASD • ASD-SO4 OVA+ASD HE Stain PAS Stain Hiyoshia K, et al. EnvironRes 2005

28. Erkek Sprague-Dawley ratları • Tek bir doz; 1, 5, veya 10 mg Ortadoğu PM10 Kuveyt’te toplanmış, • Silika (pozitif kontrol), veya titanium dioxide (TiO2) • 24s, 3 g, 7 gve 6 ay sonra, histopatolojik değişiklikler • BAL; selülerve biyokimyasal parametreler, sitokin ve kemokinler dahil.

29. Total protein (µg/ml) LDH (µg/ml) Wilfong ER, et al. J ToxicolEnvironHealth, 2011

30. BAL’da1β, MIP-2 ve MCP-1 Konsantrasyonu Wilfong ER, et al. J ToxicolEnvironHealth, 2011

31. Ortadoğu Kum Partiküllerinin (10mg) on Akciğerdeki Patolojik Değişikliklere Etkisi saline 24h 3d 7d Wilfong ER, et al. J ToxicolEnvironHealth, 2011

32. Sarı toz (Kosa) nümuneleri (değişik bölgelerden),farelere intratrakeal olarak uygulanmış • Bronşit, alveolit • BAL’da doza bağımlı olarak nötrofil, lenfosit ve eozinofili gözlenmiş • IL-12, TNF-α, KC, MCP-l ve MIP-l BAL’da artmış • β-glucan etkili Ichinosea T et al. 2005

33. Farelerde Asya Toz Partiküllerinin (250µg) İnflamatuar Sitokin Gen Ekspresyonuna Etkisi MIP-2 KC MIP-1α IP-10 Yanagisawa R, et al. Exp.Biol. Med. 2007

34. Asya Kum Tozu (ASD)’nun İnsan Nazal Epitel Hücrelerinde Rinovirus-indükte Sitokin Sekresyonu ve ViralReplikasyona Etkisi • Primerinsan nazal epitel hücreleriASD ve/veya rhinovirus (RV) ile muamele edilmiş • ASD anlamlı olarak RV-indükte IFN-γ, IL-1β, IL-6, ve IL-8 mRNA ve protein düzeylerini artırmış • ASD RV replikasyonunu artırmış • ASD RV infeksiyonu ile ilişkili soğuk algınlığını artırabilir. Yeo NK, et al. InhalToxicol, 2010.

35. Asya Toz Partiküllerinin İnsan EpidermalKeratinositlerindenSitokromların ve Pro-inflamatuar Sitokin Gen Ekspreyonuna Etkisi Choia H, et al. ToxicolLett, 2011.

36. Özet • Çölleşme ciddi bir sorun • Toz fırtınaları artıyor • Çöl tozları kimyasal, mikrobik, viral ve fungal ajanları içeriyor • Mortalite ve hospitalizasyona etkiler • Bu etkileri inflamasyon ve infektif ajanlara duyarlılığı artırıyor

37. O Arseven SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM !