280 likes | 449 Views
Deniz Ticareti Hukuku 3-4/12/2012. Deniz Kirliliği. III. Kirlilik (Kirlenme) Zararından Doğan Sorumluluk = “Gemilerden kaynaklanan” www.tdk.gov.tr : “kirlenme” (AY m. 56 f. 2) = “kirlilik” (Çevre Kanunu) 2 terim de cins isim. Çevre Kanunu - 1/14. A) Çevre Kanunu (“ÇevK”)
E N D
Deniz Kirliliği • III. Kirlilik (Kirlenme) Zararından Doğan Sorumluluk • = “Gemilerden kaynaklanan” • www.tdk.gov.tr : • “kirlenme” (AY m. 56 f. 2) = “kirlilik” (Çevre Kanunu) • 2 terim de cins isim.
Çevre Kanunu - 1/14 • A) Çevre Kanunu (“ÇevK”) • 1. Yasal Düzenleme • T: 9/8/1983, Sayı: 2872 • Çok sayıda dşk., önemli: 3/3/1988 • Son önemli: 26/4/2006 t. ve 5491 s. K. (RG T: 13/5/2006, Sayı: 26167) • = Esaslı dşk. ve ekler.
Çevre Kanunu - 2/14 • Sistematik açıdan bir facia: • Örn. “Yasak” (m. 8), temel sorumluluk maddesi (m. 28) “Çeşitli Hükümler”in arasında son bölümde, “masraf” sorumluluğu “ilkeler” arasında (m. 3 b. (g)). • Dikkat: 3/3/2005 t. ve 5312 s. K. (“DKK”) uyarınca “gemi” kaynaklı kirlenmede ÇevK uygulama alanı sınırlandı.
Çevre Kanunu - 3/14 • 2. Kirletme Yasağı • Çevre kirliliğinin önlenmesi = görev (ÇevK m. 3 b. (a), m. 8 f. 2) • Kirletme yasağı: her türlü “atık” (= ÇevK m. 2: çevreye bırakılan her türlü madde) ve “artığı” (= tanım yok), “çevreye zarar verecek şekilde” “alıcı ortama” (ÇevK m. 2 = su) vermek yasak (ÇevK m. 8 f. 1).
Çevre Kanunu - 4/14 • 3. İdarî Para Cezası • İhlâl → “İdarî nitelikteki cezalar” (m. 20 vdm.) • → 26/4/2006 dşk.: • “Gemiler” ile ilgili yeni düzenleme: m. 20 f. 1 b. (ı) • Hesap yöntemi: “GRT başına TL”.
Çevre Kanunu - 5/14 • GRT başına hesap: • → “Stena Convoy” (2000) / “Volgoneft 247” (1999) çelişkisi • İcra: 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu (ÇevK m. 25 f. 3) • DKK kapsamındaki gemiler hakkında da geçerli.
Çevre Kanunu - 6/14 • 4. Masraf • Aslında bir ZR (aşağıda 5) kalemi ama ayrı bir düzeni var; • İlke: 3. Bölüm’deki “kirletme yasağı” maddesi: ÇevK m. 8 f. 2 → sözcüklere dikkat • Yaptırım: 1. Bölüm’deki “ilkeler” maddesi: ÇevK m. 3 b. (g) → sözcüklere dikkat.
Çevre Kanunu - 7/14 • Kural: • “Kirlenme ve bozulma (?)” • → “Önleme / sınırlandırma / giderme / çevreyi iyileştirme” masraflarını • “Kirleten veya bozulmaya neden olan öder” (c. 1); • Eğer Kamu K/K “ödemişse” → AATUHK uyarınca takip usulü (c. 2). • Kurtuluş kanıtı: kaldırıldı (2006)!
Çevre Kanunu - 8/14 • Uygulama: “Nassia” (1994), “TPAO” (1997), “Volgoneft 247” (1999) • Yanlış takip usulü: bazı davalar sürüyor! • İlgisiz istemler, örn.: • Bakanın verdiği öğle yemeği • Çiçekler • Kondisyon aleti!
Çevre Kanunu - 9/14 • 5. Çevre Zararından Doğan Sorumluluk • = Kirletenin sorumluluğu → ÇevK m. 28 • a) Sorumlu kim? (2006): • aa) “Kirleten” (sonraki yansı) ve • bb) “Çevreye zarar veren” = ? • → ayrı bir tanım yok; karşılaştır: “Bozulmaya neden olan”!
Çevre Kanunu - 10/14 • “Kirleten” kim? = ÇevK m. 2 b. (d): • 2006’ya kadar: “Fiilleri sonucu çevre kirliliğine sebep olan kişiler” • “Fiil yoksa, kirleten değil” yorumu tehlikesi. • 2006 dşk.: “Faaliyetleri sırasında veya sonrasındadoğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasına neden olan GK/TK”.
Çevre Kanunu - 11/14 • b) Çevre zararı nedir? • “Çevre kirliliği” tanımı (ÇevK m. 2) + m. 28 f. 1: “kirlenme ve bozulmadan doğan ZR” • Uygulama: • aa) Somut ZR: balıkçılık, kirlenen tekne ve sahil tesisleri, ağ ve başka avlanma malzemesi, turistik tesis zararı... • bb) Soyut ZR: Hazine istemleri.
Çevre Kanunu - 12/14 • c) Sorumluluğun niteliği: • ÇevK m. 28 f. 1 “sebep oldukları” • → tehlike sorumluluğu • Kurtuluş kanıtı: yok • Dikkat: Nedensellik bağını kesen sebepler (mücbir sebep, 3. kişinin veya zarar görenin kusuru) uygulanır mı?
Çevre Kanunu - 13/14 • ç) Zamanaşımı • 2006 öncesi: tartışmalı • 2006 dşk.: m. 28 yeni f. 3: • Süre: 5 yıl • Başlangıç: zararı ve borçluyu öğrenme tarihi.
Çevre Kanunu – 14/14 • d) Yarışan istemler • ÇevK m. 28 f. 1’de öngörülen sorumluluk sisteminin yanında yarışan talep var mı? • Evet (ÇevK m. 28 f. 2) → BK, TTK vs. saklı • ÇevK = tehlike sorumluluğu → yine de diğer hükümler avantajlı olabilir mi?
DKK - 1/12 • B) Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun (“DKK”) • 1. Yasal Düzenleme • T: 3/3/2005, Sayı: 5312 (RG T: 11/3/2005, Sayı: 25752) • AB uyum çalışmaları (İspanya ile eşleşme), • “İyi amaç, kötü sonuç”.
DKK - 2/12 • 2. Uygulama Alanı (m. 2) • “Petrol” (= m. 3 b. (m)) ve “diğer zararlı maddeler” (= m. 3 b. (d)) [= “kirlenme yaratan her türlü madde” = ÇevK “atık ve artık”] • a) taşıyan “500 GRT+ gemiler” (tanım yok!); • b) ile kirlenmeye neden olabilecek faaliyetleri icra eden “kıyı tesisleri”; VE:
DKK - 3/12 • c) m. 23 c. 1: • aa) DKK’ya tâbi bir geminin yakıt olarak taşıdığı petrol veya türevlerinden, veya • bb) DKK’ya tâbi olmayan (= 500 GRT’den küçük) bir geminin yakıt olarak taşıdığı petrol veya türevlerinden veya taşıdığı diğer zararlı maddeler / yüklerden • Doğan zarar!
DKK - 4/12 • Sonuç: • DKK m. 23 c. 1 hükmü çerçevesinde, • DKK tüm “gemi”lere uygulanır; • Yalnızca zorunlu sigorta ile ilgili hükümler • 500 GRT+ gemiler hakkında geçerlidir. • DKK’nın uygulama alanına girmeyen → ÇevK kapsamında olay = ???: • “Gemi” sayılmazsa “sondaj platformu” vb.
DKK - 5/12 • 3. Sorumlu Kim? • “Geminin sorumlu tarafları” müteselsilen sorumludur (m. 6 f. 1) • = “Zararın tazmini ve koruyucu önlemlerin karşılanması konusunda yükümlülük atfedilebilecek (???), gemilerin sahipleri, işletenleri, kaptanları, idare edenleri, kiracıları, zilyetleri ve garantörleri” (m. 3 b. (n)). (!?!) BİTMEDİ:
DKK - 6/12 • Ayrıca: • 2 ve daha çok geminin karışmasıyla meydana gelen olay: • Zarardan tüm gemilerin “sorumlu tarafları” • Müştereken ve müteselsilen sorumludur (m. 6 f. 3). • Ödeyenin rücû hakkı saklı (m. 6 f. 4).
DKK - 7/12 • Garantör: • Sorumluluk sigortacısı • Denizde: Protection and Indemnity Club • Uygulamada: P&I K(u)lübü • P&I Sigorta(cı)sı • DKK m. 8 ve 9: belli gemiler için zorunlu sigorta (ayrıca kıyı tesisleri için).
DKK - 8/12 • 4. Zarar • Kirlenme (veya tehlikesi) • Ayrıntılı tanım = m. 3 b. (h) + m. 6 f. 1 • Sonuç: en geniş şekilde her türlü zarar.
DKK - 9/12 • 5. Sorumluluk • Tehlike sorumluluğu (m. 6 f. 1), • Kurtuluş kanıtı yok, • Nedensellik bağını kesen sebepler?
DKK - 10/12 • 6. Zarar Tespiti ve Tazminat Ödemesi • DKK m. 10 ve m. 11 (!!!!!) • “Kamusal” zarar tespit komisyonu, • Komisyon gerekirse yerli/yabancı uzman görevlendirir, • Zararı saptar. • Ödeme için başvuru: Komisyona DEĞİL:
DKK - 11/12 • Alacaklı, “Denizcilik Müsteşarlığı”na başvurur (Dikkat: 1/11/2011: UDHBak), • Tazminat ister, • Müsteşarlık ödemeyi “sağlar” (???) • Çok sayıda sorun; örn. UDHBak borçlu mu, yargı yolu kapandı mı, alacağın bildirilmesi ile zamanaşımı kesilir mi, gemi alacaklısının rehin hakkı nasıl ileri sürülecek.
DKK – 12/12 • 7. Zamanaşımı (m. 12 c. 1) • a) Zararın ve “sorumlu taraf”ın tespit edildiği tarihten başlayarak: 5 yıl • b) Her hâlde olay / son olaydan başlayarak: 10 yıl. • Saklı: “Diğer kanunlar”da (?) daha uzun süre.